کلاهبرداری و فساد اداری

[eLOy]

[h=2] کلاهبرداری و فساد اداری [/h]

فساد اداری ـ بخش مقالات دریافتی از کاربران ـ 1
----------------------------------------
عنوان مقاله: کلاه برداری و فساد اداری
نام مترجم: عليرضا كريمي، دانشجوي كارشناسي ارشد حسابداري دانشگاه آزاد اسلامي واحد مشهد
زير نظر دكتر ابوالفضل قديري استاديار دانشگاه فردوسي مشهد

چكيده
همان طور که میدانیم بهبود زندگی مردم مستلزم توسعهي کشورهاست. امّا مشاهده شده كه فرایند توسعه در در اغلب كشورها با موارد مختلفی از کلاه برداری وفساد همراه بوده كه باعث بروز زیان های بسیاری در مسير توسعه يا توقّف آن گرديده و بهبود معیشت افراد جامعه را دچار ركود كرده است. بنابراین دولت ها همواره نگران بروز اين پديده در كشور بوده، مترصّد ومصمّم مبارزه با آن هستند.
این مقاله مشترکاً توسّط نهاد حسابرسي سلطنتي(1) و اداره ي درآمد وگمرك(2) كشور بوتان با موضوع فساد و تقلب اداري با ارائه خلاصه اي از گونه هاي مختلف تقلب و فساد و نحوه كشف آنها نوشته شده است.

مقدمه
امروزه مبارزه با مفاسد اقتصادی هم به لحاظ شرعی و عقلی و هم از جنبه هاي اقتصادی یك ضرورت انكار ناپذير در اقتصاد هر كشوری است و بدون مبارزه اصولی و بنیادین با این پدیده دستیابی به اقتصادی شكوفا وتوسعه یافته امكان پذیر نیست. اما باید به ياد داشت که مقابله با مفاسد، کاری دشوار و كاملاً تخصّصی بوده و نیازمند احاطه و درایت مسؤولان می باشد. اين امر بسيار فراتر ازرسیدگی به چند پرونده ي فساد اقتصادی بوده، مستلزم اتّخاذ راهکارهاي حساب شده و ایجاد تدابیر لازم برای جلوگیری از بروزکلاه برداری و فساد در جامعه است. دولت ها بایستی چگونگی آلوده شدن نهادهاي وابسته به خود را به فساد اقتصادی و مکانیسم های برخورد و مقابله با بسترهای فساد را بررسی نمایند.

متن فارسی مقاله:​

تعریف کلاه برداری(3) و فساد(4)
اگرچه تعریفي كامل از کلاه برداری وفساد در اين مقاله نمي گنجد، براي رسیدن به درکي مشترك از موضوع، تعریف مختصري از آن ها ارايه می گردد.
فساد: فساد پدیده ای بسیار گسترده تر از كلاه برداري و داراي ماهيّتي چند وجهی است. فساد یک فعل غیر اخلاقی، غیرقانونی و تقلب آمیز است که با هدف کسب منافع غیرمشروع بوسیله یک یا چند نفرانجام می شود و مي توان آن را کاربرد غیراخلاقی هرنوع امکانات عمومی) دولتی( برای كسب منافع شخصی، انحراف ازامانت ودرستی از طريق ارتشا یا تباني، انجام فعلي مغایر قانون به منظور مساعدت به شخص ثالث در ازاي دریافت وجه توسّط كاركنان دولت تعريف نمود.
کلاه برداری: عموماً به عملی فریب کارانه، نیرنگ آمیز، خیانت کارانه، و پنهاني اطلاق می شود که به منظور کسب مزایای غیر شرافتمندانه و نادرست اعمال می شود.

گونه های مختلف فساد
چون قصد داریم در این مقاله به ابعاد بین المللی مسأله بپردازيم، ماهیت و گونه های فساد ارائه شده در این مقاله یک طرح جامع فراگیراز فساد را تشریح می کند. ممکن است لزوماً تمام یا بخشی از موارد فساد بحث شده در این جا، فقط دریک کشور خاص مشاهده شده باشد. بسیاری ازما از آنچه که تقلب وفساد را تشکیل می دهد تصوّرات نادرستی داریم و عموماهدایا وپیشکش ها راشامل این مقوله نمي دانيم. مطمئناً اگر هدیه یا پیشکش با مبالغ زیاد همراه باشد و با قصد نفوذ و تاثیر در تصمیمات جاری یا آتی كشور داده شود، آن را می توان فساد قلمداد كرد.
بدیهی است که به طور کلّی موارد زیر می تواند به عنوان فساد منظور شود:
• ارتشا وزیاد ستانی(اجحاف)، حقّ العمل، هدایای نا متعارف، رشوه، و مانند آن ها
• کلاه برداری، اختلاس، دزدی، جعل اسناد، کش رفتن ازموجودی ها ودست کاری دفاترصندوق
• حیف ومیل منابع، انحراف غیرعادی وجوه، دارايي ها، وموجودی انبار
• مساعدت های بي مورد درازای دریافت رشوه، افشاي قراردادها به منظور همراهی و مساعدت به اشخاص، پرداخت بی مورد وجوه مثل پیش پرداخت ها، تعدیل قیمت، پیمان غیر مشروط ونظایر آن.
• استفاده خصوصي از قدرت برای منافع شخصی، سوءاستفاده از امکانات اداری و منابع انسانی.
• خویشاوندگرایی، تبعیض و طرفداری از بستگان و نزدیکان
• کم یا زیاد اظهاری مالیات ها و عوارض با انگیزه های شخصی
• قاچاق و فرار مالیاتی
• استخدام، ترفیع، جایگزینی وآموزش غیرمنصفانه کارکنان
• سر باز زدن از قوانین به منظور دستیابی به منافع شخصی

نحوه کشف تقلب و فساد
معمولاً حسابرسی ها بيشتر با استفاده ازآزمون نمونه گیری ودیگر روش ها انجام می شود؛ زيرا بررسی تمام معاملات یک سازمان علاوه برپرخرج و بی معنی بودن باز هم نمی تواند متضمّن کشف تمام موارد کلاه برداری و فساد باشد. زیرا فساد هاي قابل توجه مثل دادن رشوه، کمیسیون و نظایر آن، اغلب خارج از ثبت های حسابداری اتفاق می افتد . همچنین کشف سيستماتيك تقلب های صورت گرفته به دشوار است. طبیعتاً رسیدگی های گسترده اسناد موجب کشف برخی موارد تقلب و فساد می شود. عموماً زمانی مسؤولان در کشف برخی موارد کلاهبرداری و فساد که نیاز به بررسی عمیق دارند موفق خواهند بود که موارد زیر را مد نظر داشته باشند:
• رسیدگی دقیق، نامحدود و تفصیلي به حساب ها، ثبت ها و عملیات و دسترسی بدون محدودیت به اطّلاعات
• تجزیه و تحلیل دقيق موارد مشكوك
• ارزیابی اموال شخصی وتحقیق درباره نحوه ي تحصیل آن ها
• گردآوری اطلاعات از منابع بیرون سازمان

تا زمانی که حسابرسان در بررسی های خود صرفاً متّکی به ثبت های حسابداری باشند، فسادهای گسترده وبزرگ قابل کشف نيست. با وجود این بدیهی است که ممکن است فساد با اشکال و شیوه های مختلفی در جامعه وجود داشته باشد.
حوزه های مستعد کلاهبرداری و فساد
به طور کلّی بعضی حوزه هانسبت به بقيه بیشتر مستعدّ فساد هستند. لازم است مديران ومسؤولان چنين عرصه هایي را در سازمان خود شناسايي كرده، نظارت دقيق تري بر آن ها داشته باشند. برخي از اين حوزه ها عبارتند از:
• خرید و تأمین کالاهای دولتی، امور قراردادی، انبار و تجهیزات
• وصول درآمدها و حوزه های مربوط به نقدینگی و نقل و انتقالات وجوه
• ارزیابی مالیات ها، عوارض، پرونده های مالیاتی مثلا کم اظهاری درآمدها، زیاد نشان دادن هزینه ها و کمیسیونهای فروش

محیط های هدایت کننده فساد
دیدگاه کلی
شکی نیست که مهمترین دلیل برای ارتکاب تقلب وفساد وجود حرص وطمع است. حرص وطمع زمینه رقابت غیر اخلاقی و ناسالم را خصوصا میان افرادی که گوش به زنگ کسب سودهاي باد أورده هستند فراهم می کند. سازمان بین المللی موسسات عالی حسابرسی(5) و دیگر موسسات حسابرسی عموما پذیرفته اند که یک یا چند از عوامل زیر محیط مساعد را برای وقوع کلاه برداری و فساد مهیا میکند:

• غیر مرتبط بودن یا فقدان قوانین ومقررات و اختلال در آن ها
• ضعف مدیریت و فقدان سیستم ها و فرایند های کارآمد
• تورم فزاینده، حقوق ودستمزدهای بسیار کم، مالیات ها وعوارض سنگین وتغییر عادات مردم و مصرف گرایی جامعه
• سیاست ها ورهنمودهای نامناسب ونادرست و تمرکز بیش از حد قدرت
• عدم وجود مشوق ها و انگیزاننده ها برای اجرای قوانین
• وجود محیط امن برای افراد فاسد و ضعف وفساد سیستم قضایی
• کامپیوتری کردن امور بدون ایجاد کنترل های مناسب
• خصوصی سازی صنایع بدون استقرار چارچوب قانونی مناسب
• آزاد نبودن رسانه ها در بیان مفاسد و فقدان آگاهی رسانی مناسب
• نیروی انسانی بی کفایت وفاقد صلاحیت، خویشاوند گرایی وتبعیض
• ابقای کارمندان در یک پست برای مدت طولانی
• حسابرسی غیر موثر وبی موقع و عدم برخورد درست و به موقع با مفاسد گزارش شده

اهمیت کلاه برداری و فساد
به طوری که پیش از این ذکر گردید، شناسایی تمام موارد فساد عملا غیر ممکن است. موارد تقلب وفسادی که غالبا گزارش می شوند دربردارنده یک یاچند نشانه از موارد زیر هستند:
الف) ارتشا وزیاد ستانی؛ مانند هدیه دادن در مقیاس وسیع ومنابع کلان، استفاده از مساعدت های غیر عادلانه.
ب) کلاه برداری، اختلاس وپرداخت های غیر متعارف؛ از قبیل:
جعل اسناد، سوء استفاده از وجوه نقد و دارایی ها، دزدی از موجودی انبار و پنهان کردن اطلاعات؛
• زیاد نشان دادن غیر واقعی کارکنان اداری از طریق لیست های ساختگی حقوق؛
• مطالبات و پرداخت های غیر عادی عمدی ، مطالبات مضاعف و یا پرداخت های مازاد بر هزینه ها.
پ) فساد در امور تدارکات و پیمانکاری؛ مانند:
• خرید بدون طی مراحل قانونی، ترجیح و انتخاب یک پیشنهاد دهنده بدون توجیه منطقی، عدم وجود تضمین در قراردادها، قبول اجناس نامرغوب، پرداخت بیش از مبلغ قرارداد، تنظیم قرارداد به نفع فروشندگان ؛
• مساعدت های بی مورد به عرضه کنندگان و پیمانکاران از قبیل پیش پرداخت های غیر مجاز، دریافت تضمین های نا معتبر، دادن پیش پرداخت های غیر قابل وصول و فاقد تضمین، عدم پیگيري اجرای درست مفاد قرارداد؛
• پرداخت صورت حساب های بدون رسیدگی یا بدون توجیه لازم ویا فاقد اسناد مثبته؛ ..
• خرید با نرخ های گزاف از فروشندگان خاص یا از منابع غیر مجاز؛
• پرداخت های اضافی از طریق بیشتر نشان دادن اندازه گیری ها، پرداخت های ناموجه برای غرامت یا توجیه چنین پرداختهایی؛
• خرید های بیش از اندازه مواد یا موجودی ها و عدم بررسی دقیق نرخ هایی که به حساب خرده فروشان منظور شده و به نرخ های بالاتری به عمده فروشان پرداخت گردیده است.
ت) حیف و میل اموال عمومی؛ مانند:
• مصرف غیر مجاز وجوه، نگهداری بیش از حد پول نقد
• عدم ابراز درآمدهاي كسب شده. عدم واریز یا تاخیر غیر معمول در واریز درآمدهای وصولی به حساب بانکی؛
• كم نشان دادن هزینه ها و صورت حساب های تامین کنندگان در جهت كسب منافع شخصی؛
• بالا نبردن اجاره مستغلاتی که از سوی دولت در دست پیمانکاران است در جهت كسب منافع شخصی؛
ث) سوء استفاده شخصی از امکانات عمومی؛ از قبیل:
• به کار گماردن اقوام و خویشان
• به کارگیری امکانات و تسهیلات برای اهداف شخصی؛
• استفاده از منابع عمومی جهت پرداخت هزینه های شخصی؛
• هدیه دادن تامین کنندگان و پیمانکاران به اقوام و خويشان؛
• استفاده خود و منصوبین از امکانات دولتی جهت تفاخر به دیگران؛
• تخفیف دادن به افراد خاص، افزایش صوری میزان فروش به منظور خود نمایی؛
• استفاده از نیروهای روز مزد جهت اهداف شخصی؛
• اعطای وام بدون رسیدگی و ارزیابی مناسب؛
• کم و زیاد نشان دادن صورت حساب ها بمنظور سر شکن کردن مغایرت ها؛

پیشنهادها
ایجاد یک تیم مناسب جهت جلوگیری و کاهش احتمال خطر موارد کلاه برداری و فساد, کنترل های داخلی قوی، قوانین و مقررات مناسب و برانگیزاننده کارکنان و همجنين یک ساختار مالیاتی منظم مي تواند نقش بسيار موثري در كنترل فساد در سازمان داشته باشد.
پیشنهادها و توصیه های زیر را برای کنترل تقلب فساد جهت بررسی و تامل ارائه می دهیم با این امید که در عمل نتايج خوبي از آن ها پدیدار گردد:

• استقرار چارچوب قانونی مناسب و پایدار و تقویت فزاینده مجريان قوانین
• تنظیم مقررات و آیین نامه های مناسب که به طور شفاف در بردارنده اقدامات تنبیهی برای افراد فاسد باشد و نظارت دقيق بر افراد به وسیله قوانین الزام آور
• آموزش حرفه ای حسابداران، حسابرسان، ممیزین مالیاتی و مدیران
• استقرار واحد مقابله با فساد، هیات های مستقل رسیدگی به خریدهای عمده، واحدهای کنترل کیفیت مستقل به منظور بازرسی کیفیت کارها ، مواد خام و تجهیزات ..
• حفظ سطح درآمدکارکنان متناسب با نوسانات پولی
• چرخش وظایف، جابه جایی شغلی و انتقال متناوب کارکنان، انتخاب جانشینان مناسب جهت اجتناب از برخوردهاي چندگانه با مسايل
• ترویج خود ارزیابی شرکت ها و پاسخگویی بیشتر
• تبلیغات و شفافیت بیشتر، گسترش اطلاعات و ایجاد آگاهی ها
• تدوین قوانين و رهنمودهای قطعی و روشن در مورد خصوصی سازی
• تقویت کنترل های داخلی در سازمان هاشامل حسابرسی داخلی
• تدوين قوانین همه جانبه در سطوح مختلف تا قبل از رد يا قبول عدم انطباق ها آنرا به خوبی موشکافی نماید
• استقرار تیم هاي حمایت مشتری و هیات هاي مشورتی
• ایجاد استانداردهای مربوط به تولید و واردات کالا، گسترش و توسعه مقررات ایمنی

نتيجه
فساد اداری باعث تحلیل رفتن سیستم وافت عملکرد ادارات دولتی می شود. همچنین بر دلگرمی، صداقت و درستی کارکنانی که نظارت و کنترل در اجرای قانون را برعهده دارند، تاثير منفي مي گذارد. فساد همچنین ممکن است باعث تاثیر نامطلوب در فعالیت های روزانه و باعث بروز رفتارهای نامطلوب در جامعه شود.
افشای فساد و تقلب به تنهایی کافی نیست، مسئولان باید اقدامات مناسب را جهت جلوگیری از آن انجام دهند. یک مطالعه اساسی در مورد علل بروز فساد می تواند به انجام اقدامات موثری منجر شود.
وجود یک سیستم تتنظیم کننده و یک چارچوب قانونی مناسب به خوبی می تواند باعث افزایش دلگرمی عمومی و کاهش ریسک فساد در جامعه شود. برقراری یک سیاست مالی و پولی سالم که مشوق سرمایه گذاری باشد می تواند به عنوان مانعی در مقابل رشد فساد عمل کند.
فساد اقتصاد را سست می کند واز کارایی و اثر بخشی سیستم های دولتی می کاهد فساد موجود در سیستم ممکن است اجازه ي هيچ گونه سرمايه گذاري براي مقابله با اين پديده را ندهد. مقامات سازمانها بايد نسبت به اين مسايل هشيار باشند.




برگرفته از:http://www.gio.ir/





​