آشنایی با کشور ازبکستان در آسیای میانه

[Amirhoo3in]

ازبکستان کشوری است در آسیای میانه، دارای مرز مشترک با کشورهای افغانستان، تاجیکستان، ترکمنستان، قرقیزستان، و قزاقستان. پایتخت این کشور شهر تاشکند است.

مردمان ایرانی‌تبار ساکنان اولیه منطقه ازبکستان را تشکیل می‌دادند. زبان‌های قدیمی رایج در این منطقه زبان‌های ایرانی سغدی، خوارزمی و پارسی میانه بود.

به گزارش مجله تکناز : ازبکستان به دلیل وجود شهرهای باستانی دارای آثار تاریخی، فرهنگی و معماری قدیمی و منحصر به‌ فرد، از دوران شوروی سابق یکی از مراکز مهم گردشگری به شمار می‌رفت.

​

اما در آن دوران به دلیل متمرکز بودن مدیریت بخش گردشگری در سازمان گردشگری اتحاد شوروی و برخورد منفی با میراث تاریخی و فرهنگی ملت ازبکستان، بخش گردشگری این کشور از رشد چندانی برخوردار نبود.

​

پس از آنکه ازبکستان به استقلال رسید، ارزش‌های ملی و دینی در آن به تدریج احیا شد و میراث غنی تاریخی و فرهنگی این کشور مجددا مورد توجه قرار گرفت.

امروزه در ازبکستان بیش از 800 سازمان گردشگری فعالیت کرده و 285 شرکت نیز مجوز ارائه خدمات هتلداری را در این کشور دارند.

سازمان دولتی مسؤل در بخش گردشگری ازبکستان شرکت ملی «ازبک توریسم» بوده که فعالیت‌های کلیه مؤسسات توریستی این کشور را هماهنگ می‌کند.

​

علاوه براین شرکت دولتی، مؤسسات خصوصی توریستی ازبکستان اتحادیه خود را به نام اتحادیه مؤسسات خصوصی توریستی ازبکستان تأسیس کرده‌اند که آن نیز سهم ارزنده‌ای در توسعه گردشگری در این کشور ایفا می‌کند.

در ضمن، سازمان غیردولتی دیگر همچون «بنیاد مجمع فرهنگ و هنر» ازبکستان و چند بنیاد اجتماع کوچک در استان‌های کشور نیز طرح‌هایی را در بخش حمایت از توسعه گردشگری دارند.

امروزه در ازبکستان تعداد 7570 اثر مربوط به میراث فرهنگی ثبت شده که 3945 اثر از آنها یعنی 52.1 درصد آثار باستان‌شناسی (خرابه‌های شهرهای قدیمی) می‌باشند.

​

در سال 2013 بیش از یک میلیون و 700 هزار جهانگرد از کشورهای مختلف جهان سفر سیاحتی به ازبکستان داشته و از آثار باستانی و سایر مکان‌های دیدنی این کشور بازدید کرده‌اند و همزمان حدود 500 هزار نفر از جهانگردان ازبک نیز به کشورهای خارجی سفر نمودند.

در این گزارش چندین مکان دیدنی و گردشگری شهر تاشکند معرفی می‌شود که یکی از اماکن دیدنی این شهر میدان «مستقل‌لیک» (استقلال) است.

در این میدان ساختمان‌های مجلس سنا و کابینه وزرا واقع شده است ضمن آنکه ورود به این میدان از طریق طاق «آرزوهای خوب و نجیب» با تصاویر مجسمه لک‌لک‌هاست.

در مرکز میدان استقلال نماد پایه گرانیت استقلال «توپ برنز» با نماد جهان قرار دارد که بر روی آن تصویر جمهوری ازبکستان کشیده است.

​

در پای این اثر تاریخی مجسمه «مادر خوشبخت» (زن جوان با یک بچه در آغوش) نصب شده است.

در سمت شمالی میدان استقلال یک پارک وجود دارد که در آن موزه کتاب‌های خاطره با صفحات آهنی قرار دارد و در آن نام تمام ازبک‌هایی که در جنگ جهانی دوم کشته شده‌اند، نوشته شده است.

در پایان این میدان مجسمه «مادر غمزده» و «شعله ابدی» به چشم می‌خورد. میدان استقلال یکی از اماکن مورد علاقه مردم تاشکند و میهمانان خارجی می‌باشد و جوانان تازه ازدواج کرده نیز زیاد از این میدان بازدید می‌کنند.

یکی دیگر از مکان‌های توریستی و تاریخی شهر تاشکند میدان «امیر تیمور» است. میدان امیر تیمور در مرکز این شهر واقع بوده که در این میدان مجسمه «امیر تیمور» نصب شده است.

​

به محض پیاده شدن از متروی «امیر تیمور» و عبور از گذرگاه زیرزمینی، میدان امیر تیمور قرار دارد و فورا مجسمه امیر تیمور مشاهده می‌شود.

تمام گردشگران خارجی و داخلی از این میدان بازدید و عکس‌برداری می‌کنند ضمن آنکه در اطراف این میدان موزه دولتی «تاریخ تیموریان»، «هتل ازبکستان» و «کاخ انجمن‌ها» قرار دارند.

تاریخ میدان امیر تیمور بسیار جالب است به طوریکه این میدان اولین بار توسط معماران امپراتوری روسی به عنوان باغ مرکزی شهر تاشکند جدید طراحی شده و میدان «کنستانتین» نامگذاری شده بود.

​

از آن زمان این مجسمه‌ها در میدان مرکزی شهر چندین بار عوض شده که نخستین بار مجسمه ژنرال «کاوفمان» در آن نصب شد. پس از آن در سال 1917 مجسمه «کارگران آزاد» سپس در سال 1927 مجسمه «دهمین سالروز انقلاب اکتبر»، در سال 1947 مجسمه «استالین»، در سال 1968 مجسمه «کارل مارکس» و در سال 1993 مجسمه «امیر تیمور» در آن نصب شده است.

کتابخانه «علیشیر نوایی» نیز یکی از ساختمان‌های دیدنی شهر تاشکند می‌باشد که با دارا بودن بیش از 6.5 میلیون جلد کتاب و نشریه به 75 زبان دنیا و با بیش از 140 سال قدمت، اولین و بزرگترین کتابخانه در منطقه آسیای مرکزی می‌باشد که در سال 1870 به عنوان کتابخانه عمومی تاشکند با 2200 جلد کتاب تأسیس و در سال 1920 به «کتابخانه دولتی ترکستان»، در سال 1933 به «مخزن مرکزی نسخ خطی ازبکستان» و در سال 1948 به کتابخانه دولتی علیشیر نوایی ازبکستان تغییر نام یافته است.

​

​

پس از استقلال ازبکستان در سال 2002 براساس فرمان «اسلام کریم‌اف» رئیس جمهور ازبکستان، به جای 2 کتابخانه دولتی علیشیر نوایی ازبکستان و کتابخانه «علمی و فنی ازبکستان»، کتابخانه ملی علیشیر نوایی تأسیس شد.

کتابخانه ملی علیشیر نوایی یک سازمان دولتی بوده و وابسته به هیأت وزیران جمهوری ازبکستان می‌باشد.

کتابخانه ملی علیشیر نوایی ازبکستان با هماهنگی هیأت وزیران این جمهوری مقررات استفاده از کتابخانه‌ها و رژیم ویژه نگهداری و استفاده از گنجینه‌های کتاب و سایر منابع اطلاعات و همچنین دسترسی به آنها را تعیین و تصویب می‌کند.

این کتابخانه دارای بیش از پنج میلیون جلد کتاب و نشریه از جمله 3 میلیون نسخه نشریه و 2 میلیون جلد کتاب بوده و هر سال 15 تا 20 هزار جلد و نسخه جدید کتب و نشریات به آن اضافه می‌شود.

​

امروزه کتابخانه ملی علیشیر نوایی ازبکستان با بیش از 30 کتابخانه و مرکز در 24 کشور جهان همکاری دائمی در زمینه تبادل کتب و منابع دیگر دارد و سالانه بیش از 500 هزار نفر کتابخوانان از خدمات این کتابخانه استفاده می‌کنند که بیش از یک میلیون جلد کتاب و نشریه در اختیار آنان قرار داده می‌شود.

یکی دیگر از مکان‌های دیدنی و تاریخی شهر تاشکند موزه دولتی «تاریخ تیموریان» است که در کنار هتل «ازبکستان» و روبروی میدان امیر تیمور واقع است.

موزه دولتی تاریخ تیموریان با بیش از 3 هزار اثر نمایشی (کتاب‌های نسخ خطی، نامه‌ها، سکه‌ها، سلاح‌ها، تجهیزات و لباس‌های جنگی، سازهای موسیقی، اشیاء بازیافت شده در آرامگاه امیر تیمور در «سمرقند»، ظروف سفالین و مسی و غیره) حکایت از تاریخ منطقه آسیای مرکزی و مناطق همجوار بویژه در عصر تیموریان دارد که در سال 1996 تأسیس شده است.

در این موزه به غیر از اشیاء و آثار مربوط به زندگی و فعالیت امیر تیمور و سلطنت وی، آثار و اشیاء مربوط به زندگی و فعالیت‌های سیاسی، علمی و ادبی نوادگان بزرگ امیر تیمور همچون «میرزا الغ‌بیک» (پادشاه ماوراءالنهر و دانشمند بزرگ نجوم شناس قرون وسطی)، «ظهیرالدین محمدبابر» (پادشاه و بنیانگذار سلسله «بابریان» در هند و شاعر و دانشمند بزرگ ترک‌گوی)، «حسین بایقرا» (پادشاه خراسان با مرکزیت در «هرات» و یکی از شاعران شیرین سخن ترک‌گوی) و غیره نیز به نمایش گذاشته شده است.

تا کنون حدود 2 میلیون نفر و بیش از 400 هیأت رسمی کشورهای خارجی از این موزه بازدید کرده‌اند.

موزه دولتی تاریخ تیموریان در زمینه تحقیقات تاریخ ازبکستان بویژه تاریخ امیر تیمور و عصر تیموری و چاپ نتایح این تحقیقات به صورت کتاب‌ها، رساله‌ها و مقالات و برگزاری کنفرانس‌های علمی و نمایشگاه‌هایی در این زمینه نیز کارهای زیادی انجام می‌دهد.

​

موزه «یادبود شهدا» (قربانیان) نیز یکی دیگر از جا‌های دیدنی و تاریخی شهر تاشکند محسوب می‌شود.

موزه یادبود قربانیان سیاست‌های سرکوب (موزه یادبود قربانیان دوران استعمار) در سال 2002 به منظور جاویدان ساختن خاطره و یادبود دائمی قربانیان دوران استعمار روسیه و اتحاد شوروی از اواخر قرن نوزدهم میلادی تا سال 1991 که ازبکستان به استقلال رسید، تأسیس شده و روز افتتاح این موزه (31 اوت)، به عنوان روز یادبود قربانیان سیاست‌های سرکوب نیز تصویب شده است.

از سال‌های دهه 1860 که ترکستان از سوی روسیه اشغال و به یکی از مستعمرات آن تبدیل شد تا زمان استقلال ازبکستان در سال 1991، مردم ترکستان (آسیای مرکزی) تحت فشار و تضییق و سرکوب بی‌رحمانه دولت روسیه تزاری و دولت شوروی قرار داشته و در هنگام قیام‌های مردم این سرزمین علیه استعمار و استبداد روسیه تزاری در اواخر قرن 19 و اوایل قرن 20 شامل جنبش فرهنگی، سیاسی، استقلال‌خواهی و دموکراسی‌خواهی «نهضت جدیدیه» در اوایل قرن 20، مبارزه مسلحانه استقلال‌خواهی مردم ترکستان علیه رژیم کمونیستی در دهه‌های 1920 و 1930 و غیره، هزاران نفر از مردم این کشور کشته شدند که اشیاء نمایشی موزه یادبود قربانیان سیاست‌های سرکوب (موزه یادبود قربانیان دوران استعمار) حکایت از قهرمانی‌ها و سرنوشت آنان دارد.

​

لازم به یادآوری است که این موزه تنها موزه یادبود قربایان سیاست‌های روسیه تزاری و رژیم کمونیستی اتحاد شوروی در کشورهای مشترک‌المنافع می‌باشد.

یکی دیگر از مکان‌های دیدنی شهر تاشکند «مجتمع حضرت امام» است که شامل اداره دینی مسلمانان، مسجد «حضرت امام»، مدرسه «موی مبارک»، مدرسه «براقخان» و مدرسه «قفال» است.

ساختمان اداره دینی مسلمانان ازبکستان در سال 2007 به سبک معماری ملی این کشور احداث شده است.

در این ساختمان اداره دینی مسلمانان ازبکستان و کتابخانه آن واقع بوده که در این کتابخانه بیش از بیست هزار منبع نادر نسخ خطی و سنگی موجود است.

اداره دینی مسلمانان ازبکستان تا سال 2006 در مدرسه براقخان فعالیت می‌کرد که سپس به ساختمان جدید منتقل شد.

مسجد حضرت امام (در بین مردم به نام «هستی امام» معروف است) که به ابتکار اسلام کریم‌اف رئیس جمهور ازبکستان در سال 2007 احداث و اکنون به یک عبادتگاه میهمانان خارجی و داخلی تبدیل شده است.

مدرسه موی مبارک در قرن شانزدهم بنا شده است و در قرن نوزدهم توسط «میرزا احمد قوشبگی» حکمران تاشکند دوباره مرمت شد.

پس از اینکه در سال 1943 اداره مسلمانان آسیای مرکزی و قزاقستان تأسیس شد، از ساختمان این مدرسه به عنوان کتابخانه بهره‌برداری شده است.

​

این ساختمان در سال 2007 به طور کلی مرمت و به موزه «مصحف عثمان» تبدیل شده است.

مدرسه براقخان نیز در قرن شانزدهم احداث شده است و در این ساختمان از سال 1943 اداره مسلمانان آسیای مرکزی و قزاقستان و از سال 1995 اداره مسلمانان ازبکستان فعالیت کرده ضمن آنکه در سال 2007 به طور کلی مرمت شده است.

​

این مدرسه در سال‌های 1541 و 1542 طبق فرمان «براقخان» حکمران تاشکند مرمت شد ضمن آنکه در سال 2007 نیز این ساختمان به طور کلی مورد بازسازی قرار گرفته است.

در ضمن، مکان‌های دیدنی و گردشگری بسیار دیگری نیز در شهر تاشکند وجود دارد که در آینده برای مخاطبین گرامی معرفی خواهد شد .

این مسئله در حالی است که بر اساس آمارهای رسمی، جمعیت شهر تاشکند در حال حاضر 2 میلیون و 600 هزار نفر اعلام شده است.