نحوه اجراي احكام اعدام ، رجم ، صلب ،قطع يا نقص عضو

[v!olet]

موضوع تبصره یک ماده 28 قانون تشکیل*دادگاههای کیفری یک و دو
مصوب اردیبهشت ماه 1370 قوه قضاییه*

فصل اول*: در نحوه اجرای احکام اعدام، رجم و صلب
ماده 1 ـ در هر مورد که حکم اعدام*، رجم و یا صلب*، توسط دادگاه صادرکننده حکم*، قطعی*تشخیص گردد، رییس دادگاه*، رونوشتی از حکم صادره را برای اجرا با تصریحات لازمه به دادستان*حوزه مربوطه ابلاغ می*کند. هرگاه اطلاعات مصرحه در حکم کافی نباشد، فتوکپی از صورت مجالس* رسیدگی و محاکمه را نیز به ضمیمه آن ارسال می*نماید.

تبصره 1 ـ چنانچه محکوم*علیه*، دادستان*، و یا دادیار مجری حکم*، نسبت به حکم تقاضای* تجدیدنظر نمایند، اجرای آن تا اتخاذ تصمیم قضایی مرجع بررسی و نقض*، متوقف می*ماند.

تبصره 2 ـ در صورتی که رییس دیوان*عالی کشور یا دادستان کل کشور در مقام اعمال اختیار مذکوردر ماده 35 قانون تشکیل دادگاههای کیفری یک و دو، حکم صادره را ولو این که در مقام تجدیدنظرصادر شده باشد، قابل تجدیدنظر تشخیص دهند اجرای حکم تا رسیدگی بعدی متوقف می*ماند.

تبصره 3 ـ چنانچه محکوم*علیه در فاصله صدور حکم لازم*الاجرا و اجرای آن درخواست عفونماید، اجرای حکم تا اعلام نتیجه از طرف کمیسیون فوق العاده عفو و بخشودگی* به تاخیر خواهد افتاد.

ماده 2 ـ دادستان هر محل پس از وصول حکم قطعی و صدور دستور اجرای آن توسط دادگاه*صادرکننده حکم با رعایت مفاد تبصره*های فوق مکلف به اجرای حکم بوده و درباره نحوه اجرای آن*دستورات لازم را داده و در صحت اجرا، عدم تعویق و تعطیل آن نظارت خواهد کرد.

ماده 3 ـ هرگاه محکوم زن حامله بوده یا تازه وضع حمل کرده باشد، اجرای حکم تا سه ماه بعد ازوضع حمل به تعویق می*افتد.

تبصره ـ در مورد زنانی که اطفال رضیع خود را شیر می*دهند، چنانچه به تجویز پزشک و تایید قاضی صادرکننده حکم یا دادستان کل*، اجرای مجازات موجب لطمه به سلامتی طفل به سبب قطع*شیر مادر باشد، اجرای مجازاتهای فوق تا رسیدن طفل به سن دو سالگی به تعویق خواهد افتاد.

ماده 4 ـ در مورد محکوم*علیه مریض*، چنانچه طبق نظر و تجویز پزشک و تایید قاضی صادرکننده*حکم یا دادستان کل*، مرض وی مانع از اجرای مجازات باشد اجرای حکم تا رفع مانع* به تاخیر می*افتد.

ماده 5 ـ دادستان مجری حکم*، حداقل 48 ساعت قبل از زمان اجرای حکم*، مراتب را به مراجع و اشخاص ذیل اطلاع می*دهد:
الف ـ رییس نیروهای انتظامی محل یا نماینده وی برای برقراری و حفظ نظم در محل اجرای حکم*(در صورتی که محل اجرای حکم خارج از محوطه زندان باشد).
ب ـ رییس اداره زندان برای تهیه مقدمات اجرای حکم و حفظ نظم در داخل محوطه زندان*.
ج ـ پزشک قانونی یا پزشک معتمد (اگر در محل*، پزشک قانونی نباشد) برای معاینه محکوم و اعلام*نظر راجع*به وضعیت جسمانی وی*.
د ـ یکی از روحانیون برای انجام تشریفات دینی و مذهبی*، اگر محکوم پیرو یکی از ادیان رسمی*شناخته شده باشد، روحانی همان دین چنانچه در محل موجود باشد، دعوت می*گردد.
ه ـ منشی دادگاه*، برای قرائت حکم قبل از اجرا.
و ـ وکیل محکوم*علیه و اولیای دم مقتول*.
ز ـ پلیس قضایی یا مسوول اجرای احکام دادگاه برای اعزام مامورین جهت همکاری در تهیه*مقدمات اجرای حکم*.
تبصره ـ در موارد مصرحه در قانون که حضور حاکم شرع الزامی است دادستان مراتب را به وی نیزاطلاع خواهد داد.

ماده 6 ـ قبل از اجرای حکم*، دادستان و پزشک قانونی (یا پزشک معتمد) به محبس محکوم رفته وپزشک او را معاینه و اعلام*نظر می*نماید. در صورتی که از نظر جسمی مانعی برای اجرای حکم*نباشد، دادستان به محکوم اطلاع می*دهد چنانچه تقاضای ملاقات اشخاصی را دارد، اظهار نماید ودر صورت تقاضای ملاقات*، دستور احضار آنان را می*دهد مشروط بر این که قبول تقاضا موجب تاخیر اجرای حکم نشود.

ماده 7 ـ پس از حضور فرد یا افراد مورد تقاضا، رییس زندان یا نماینده وی ترتیب ملاقات محکوم* با آنان را می*دهد. محکوم حق دارد هرگونه مطلبی را در حضور دادستان یا بدون حضور وی به*ملاقات*کنندگان کتبا یا شفاها اظهار کند. فقط رییس زندان یا نماینده وی باید در حین بیان اظهارات*حاضر باشد. در صورت ضرورت از یک نفر مترجم نیز استفاده خواهد شد.

ماده 8 ـ مامورین انتظامی یا زندان*، مکتوبات و وصایای محکوم را پس از ملاحظه دادستان و اعلام*بلامانع بودن آن*، بدون تاخیر به مقصدی که محکوم تعیین کرده است*، می*رسانند.

ماده 9 ـ قبل از خروج محکوم از زندان آداب مذهبی لازم بر طبق مقررات دین و مذهب محکوم به عمل خواهدآمد.

ماده 10 ـ اجرای حکم با حضور دادستان*، رییس زندان*، رییس نیروهای انتظامی یا نماینده او و منشی دادگاه و سایر افرادی که حق حضور دارند، در محل مخصوص در زندان و یا محل دیگری که*در حکم معین گردیده*، به عمل می*آید.

ماده 11 ـ در مواردی که محکوم را برای اجرای حکم از زندان خارج می*کنند، صورت مجلس تهیه وبه امضای دادستان*، رییس زندان*، پزشک حاضر در محل*، منشی دادگاه و رییس نیروهای انتظامی یانماینده وی می*رسد. رییس زندان هویت زندانی را از حیث تطبیق مشخصات وی با آنچه در حکم*دادگاه آمده تایید و ذیل آن را امضا خواهد کرد.

ماده 12 ـ قبل از اجرای حکم*، اگر محکوم خوردنی یا آشامیدنی تقاضا کند، مامورین مکلفند برای*او تهیه نمایند مگر این که تقاضای مشارالیه فقط برای تاخیر اجرای حکم باشد (تشخیص این امر بادادستان است*).

ماده 13 ـ موقع اجرای حکم*، اول طلوع آفتاب خواهد بود مگر این که دادگاه دستور خاصی را صادرکرده باشد.

ماده 14 ـ تأمین امنیت محل اجرای حکم در خارج از محوطه زندان به عهده نیروهای انتظامی*است*.

ماده 15 ـ قبل از اجرای حکم اعدام یا صلب*، باید چوبه دار یا صلیب و طناب و سایر آلات و ادوات *اجرا معاینه و از صحت استحکام آنها اطمینان حاصل شده و در مورد اجرای حکم رجم*، توجه شودکه مقدمات اجرای حکم بر طبق ضوابط شرعی و قانونی فراهم شده باشد.

ماده 16 ـ پس از انجام تشریفات فوق ، زندانی تحت الحفظ به*پای چوبه دار یا صلیب یا محل اجرای*حد رجم آورده می*شود. سپس با اجازه دادستان*، منشی دادگاه حکم را با صدای بلند قرائت می*کند وپس از آن بلافاصله به دستور دادستان*، حکم طبق مفاد رای و توسط مامورین اجرا می*شود.

ماده 17 ـ کلیه عملیات اجرایی باید با کمال آرامش و بدون خشونت انجام شود.

ماده 18 ـ محکوم به اعدام چنانچه در حکم ترتیب خاصی مقرر نشده باشد، به دار کشیده می*شود وبه مدت یک ساعت در بالای دار می*ماند مگر این که اطمینان به مرگ وی حاصل شود. سپس از دار به پایین آورده می*شود.

ماده 19 ـ پس از معاینه جسد و اطمینان از مرگ چنانچه کسان محکوم جسد را مطالبه نمایند به*تشخیص و دستور دادستان*، تسلیم آنان می*شود والاّ بر طبق مراسم معموله دفن خواهد شد. در این*صورت کلیه مخارج*، به عهده دولت خواهد بود.

ماده 20 ـ از اجرای حکم*، صورت مجلس تهیه شده و به امضای افراد مذکور در ماده 10 می*رسد ودر پرونده مربوطه ضبط می*گردد.

ماده 21 ـ از مراسم اجرای حکم توسط مسوولین زندان یا مامورین انتظامی (حسب مورد)عکس*برداری شده و عکسها در پرونده محکوم بایگانی می*شود. خبر اجرای حکم با ذکر نوع جرم و خلاصه رای دادگاه در روزنامه*ها منتشر می*گردد. در موارد استثنایی که به تشخیص ریاست قوه *قضاییه مصالحی ایجاب کند عکس محکوم در حال اجرای حکم توسط رسانه*های گروهی برای*اطلاع عمومی انتشار می*یابد.

ماده 22 ـ در صورتی که بنا به جهاتی حضور تماشاچی یا طبقات و افراد خاصی در محل اجرای*حکم به مصلحت نباشد، به دستور دادستان مامورین انتظامی از ورود آنان به محل جلوگیری*می*نمایند.

ماده 23 ـ قبل از اجرای حکم رجم*، به محکوم دستور داده می*شود تا با آب سدر و کافور خالص*، به* ترتیب غسل نماید سپس به همان کیفیت و با رعایت سایر شرایط شرعی و قانونی*، اجرای حد می*گردد.

ماده 24 ـ پس از اجرای حکم رجم و مرگ محکوم* ، جسد را از چاله خارج نموده*، مراسم نماز میت*را به*جا می*آورند و بدون غسل مجدد با همان کفن*، دفن می*نمایند و چنانچه محکوم قبل از اجرای* حد غسل نکرده باشد، با انجام تشریفات غسل*، کفن و دفن می*شود.
تبصره ـ در صورتی که مراسم رجم در حالت پوشش کفن انجام شده باشد، تعویض کفن آلوده به*خون ضروری نیست*.

ماده 25 ـ در اجرای حد صلب*، محکوم را به چوبه دار که شبیه صلیب تهیه شده است در حالتی که*پشت به صلیب و روی به قبله بوده و پاهایش مقداری از زمین فاصله داشته باشد آویزان کرده *دستهای وی را به دو چوب* افقی* و پاهایش* را عمودی *می*بندند و به *مدت *سه* روز به* همان *حال* رها می*کنند.

ماده 26 ـ پس از انقضای سه روز او را از چوبه دار پایین می*آورند و اگر فوت کرده باشد پس از انجام *مراسم مذهبی دفن والا رها می*کنند.

تبصره ـ چنانچه فوت مصلوب زودتر از سه روز محرز گردد، پایین آوردن جسد برای انجام مراسم* مذهبی و کفن و دفن قبل از انقضای سه روز بلامانع است*.

فصل دوم*: در نحوه اجرای احکام قطع یا نقص عضو
ماده 27 ـ در قصاص عضو علاوه بر رعایت شرایط و ضوابط مقرر در ماده 58 به بعد قانون حدود و قصاص*، حضور پزشک به منظور تشخیص و اجرای مفاد مواد 62 و 63 و 65 و 68 قانون مذکور ، ضروری است*. هرگاه دادستان پس از کسب نظر پزشک*، اجرای حکم را به کیفیت و میزان معینه* غیر مقدور یافت*، با خودداری از اجرای حکم پرونده را برای تعیین تکلیف به دادگاه صادرکننده حکم *ارسال می*دارد.

ماده 28 ـ اجرای قصاص عضو نسبت به محکومین بیمار با خوف صدمه اضافی برای بیماری وی تارفع خوف به تعویق می*افتد. تشخیص این امر به عهده پزشک قانونی یا پزشک معتمد منتخب ازسوی دادستان خواهد بود. چنانچه به سبب مادام*العمر تشخیص شدن این امر، امکان اجرای قصاص*نباشد، به پیشنهاد دادستان و حکم دادگاه*، تبدیل به دیه خواهد شد.
تبصره ـ در کلیه مواردی که مسوولیتی به عهده دادستان مقرر گردیده است*، در غیاب وی یکی ازداد یاران وظایف محوله را انجام خواهد داد.