چگونه موجودات غول‌پیکر به بالاترین حد اندازه فیزیکی می‌رسند

[sting]

زیست شناسی
​

بزرگ‌ترین جانوران روی کره زمین بر آشیان‌های زیست‌بوم خود حاکم هستند. برخی از آنها شکارچیان راس زنجیره غذایی‌اند و از هر چیزی که روی زمین حرکت می‌کند، تغذیه می‌کنند و برخی دیگر، به قدری بزرگ هستند که جانوران دیگر جرات نزدیک شدن به آنها را ندارند.


چگونه موجودات غول‌پیکر به بالاترین حد اندازه فیزیکی می‌رسند
بزرگ‌ترین جانوران روی کره زمین بر آشیان‌های زیست‌بوم خود حاکم هستند. برخی از آنها شکارچیان راس زنجیره غذایی‌اند و از هر چیزی که روی زمین حرکت می‌کند، تغذیه می‌کنند و برخی دیگر، به قدری بزرگ هستند که جانوران دیگر جرات نزدیک شدن به آنها را ندارند.بزرگ بودن چالشی فرگشتی است؛ بنابراین جانوران غول‌پیکر کره زمین، سازگاری‌هایی را در خود پدید آورده‌اند که به بدن آنها امکان می‌دهد تا این حد بزرگ شوند: قلب‌ برخی از آنها هم‌اندازه یک خودرو است و برخی دیگر دندان‌هایی به اندازه آجر دارند.
فیل آفریقاییبزرگ‌ترین پستاندار خشکییک فیل آفریقایی نر بالغ حدود ۳/۳ متر ارتفاع دارد و وزن جمجمه‌اش به اندازه وزن یک فردمعمولی است؛ اما رسیدن به این وزن چندان هم راحت نبوده است. بزرگ‌ترین جانور روی خشکی جهان برای رسیدن به این عنوان، حدود ۲۴ میلیون نسل را پشت سر گذاشته است.فیل‌ها استخوان‌های قوی و درشتی دارند و پاهای‌شان به صورت عمودی زیر بدن‌شان قرار می‌گیرد تا بتوانند وزن بدن را با صرف حداقل انرژی تحمل کنند. رژیم غذایی فیل‌ها کم‌کالری است و برای آنکه بتوانند انرژی مورد نیاز روزانه خود را تامین کنند، مجبورند بیش از ۱۶ ساعت به خوردن غذا مشغول باشند. آنها روزانه به اندازه چهار تا شش درصد وزن بدن‌شان سبزیجات مصرف می‌کنند (به‌طور میانگین ۱۵۰ کیلوگرم). دندان‌های فیل، با ساییدن این همه ماده غذایی دچار عوارض جبران‌ناپذیری می‌شود. بنابراین در طول حیات فیل‌ها، دندان‌های جانور شش مرتبه افتاده و دوباره رشد می‌کنند. این مساله شاید خیلی راحت به نظر بیاید، اما در عمل چندان ساده نیست؛ وزن هر دندان آسیای فیل پنج کیلوگرم و از نظر بزرگی نیز به اندازه یک آجر است. رسیدن به سن بلوغ در فیل‌ها حدود ۱۰ سال طول می‌کشد و دوره بارداری آنها حدود ۲۲ ماه است.
اما اندازه بزرگ فیل‌ها در کنار مشکلاتی که برای آنها دارد، مزیت‌هایی نیز برای‌شان دارد. فیل‌های آفریقایی یکی از معدود گونه‌هایی هستند که شکارچی طبیعی ندارند. شیرها، کروکودیل‌ها و کفتارها می‌توانند به راحتی بچه‌فیل‌ها را شکار کنند، اما قادر به مقابله با فیل بالغ نیستند.
فک ‌فیلی
بزرگ‌ترین گوشتخوار روی زمینفک‌ فیلی (Elephant Seal) جنوبی غول‌پیکر، بزرگ‌ترین گونه راسته گوشتخواران محسوب می‌شود. فک‌های ‌فیلی در آب‌های منجمد و نیمه‌منجمد جنوبگان زندگی می‌کنند. این جانوران حجم خون بالایی دارند. این مقدار زیاد خون به آنها امکان می‌دهد به اعماق ۴۰۰ تا ۱۵۰۰ متر شیرجه بزنند و از جانوران دریازی همچون لقمه‌ماهی‌ها، سفره‌ماهی‌ها، اختاپوس‌ها و حتی کوسه‌های کوچک که در این اعماق زندگی می‌کنند، تغذیه کنند.فک‌های فیلی نر به شکلی باورنکردنی از ماده‌ها بزرگ‌تر هستند؛ آنها بیش از ۱۰برابر ماده‌ها هستند و این اختلاف اندازه، بزرگ‌ترین اختلاف اندازه مشاهده شده بین همه گونه‌های پستانداران است. وزن این جانوران به بیش از چهار هزار کیلوگرم می‌رسد. فک‌فیل‌ها خرطوم بسیار بزرگی دارند که بی‌شباهت به خرطوم فیل‌ها نیست. نرها در فصل جفت‌یابی، بسیار پرخاشگر و ستیزه‌جو هستند و از وزن بسیار زیاد خود برای مبارزه استفاده می‌کنند. گاهی اوقات برای تحت تاثیر قرار دادن فک‌فیل ماده، نزاع‌های خونین و مرگباری بین دو فک‌فیل نر صورت می‌گیرد.
کاپی‌بارابزرگ‌ترین جونده روی زمینکاپی‌بارا که به خوکچه‌ هندی غول‌پیکر نیز معروف است، بزرگ‌ترین جونده روی زمین محسوب می‌شود. طول این جانور به یک متر می‌رسد. حیوانات راسته جوندگان برای آنکه بتوانند به سرعت تولیدمثل کنند، اندازه بدن‌شان باید (در مقایسه با سایر جانوران) کوچک باقی بماند.با این وجود، گویا کاپی‌بارا چندان در قید و بند این مساله نبوده است: کاپی‌بارا دارای قد و قامتی به اندازه یک گوسفند با سر و پاهای کوچک است.
شترمرغبزرگ‌ترین پرنده روی زمینشترمرغ‌ها بزرگ‌ترین پرندگان روی زمین هستند. ارتفاع بدن یک شترمرغ نر (از سر تا انگشت) نزدیک به سه متر است. پاهای قدرتمند و بلند شترمرغ او را قادر می‌کند که در هر قدم ساده، حدود سه تا پنج متر را بپیماید. این پرنده بلند هنگامی‌که احساس خطر می‌کند، روی زمین دراز کشیده و گردنش را در جلوی بدن و روی زمین قرار می‌دهد.
کرکس کالیفرنیاییبزرگ‌ترین پرنده پروازگرکرکس کالیفرنیایی، بزرگ‌ترین پرنده پروازگر زمین است. فاصله بین دو بال کرکس کالیفرنیایی به بیش از سه متر می‌رسد و به‌طور میانگین، ۹کیلوگرم وزن دارد. آنها روی هوا سر می‌خورند و درنهایت می‌توانند با سرعت ۸۰ کیلومتر در ساعت پرواز کرده و خود را تا ارتفاع ۵/۴ کیلومتر برسانند.
کوسه ‌نهنگ
بزرگ‌ترین ماهی روی زمینکوسه‌نهنگ بزرگ‌ترین ماهی زنده روی زمین است. متوسط طول این ماهی حدود ۱۰ متر است. بزرگ‌ترین نمونه گزارش‌شده، حدود ۶۵/۱۲ متر طول و ۲۱۳۵۰ کیلوگرم وزن دارد. گزارش‌های تایید نشده دیگری هم وجود دارد که در آنها به ماهی‌های بزرگ‌تر از این نیز اشاره شده است. کوسه‌نهنگ هزاران دندان دارد که هریک از آنها حدود دو میلیمتر طول دارند و در ۳۰۰ ردیف در عقب دهان کوسه قرار گرفته‌اند. کوسه‌نهنگ معمولا از این دندان‌ها برای شکار استفاده نمی‌کند. کوسه‌ نهنگ درحالی‌که به صورت افقی در سطح آب شنا می‌کند، دهان عریض خود را باز و آب را وارد دهانش می‌کند. در ادامه، این آب را از راه تیغه‌های غضروفی‌ای که آبشش‌هایش را پوشانده‌اند، پالایش (فیلتر) می‌کند.تیغه‌های غضروفی به عنوان غربال‌کننده عمل می‌کنند و زئوپلانکتون‌هایی مثل کریل‌ها، عروس‌های دریایی و سخت‌پوستان را از آب جدا می‌کنند. هرچند کمی غیرعادی به نظر می‌رسد، ولی واقعیت این است که بزرگ‌ترین ماهی دریا، از کوچک‌ترین اشکال حیات تغذیه می‌کند. البته لازم به ذکر است که دومین ماهی بزرگ دنیا (کوسه‌مستریح) نیز به همین شیوه تغذیه می‌کند.وابستگی غذایی کوسه‌نهنگ‌ها به حیات میکروسکوپی اقیانوسی که به وفور در دسترس است، موجب شده که کوسه‌نهنگ‌ها بتوانند حیات خود را با خوردن همین غذاهای کوچک تضمین کنند. در کوسه‌نهنگ‌ها نیز همانند تعداد زیادی از گونه‌های بزرگ دیگر، رسیدن به سن بلوغ مدت زیادی وقت می‌برد. این ماهی‌ها تا قبل از ۳۰ سالگی به بلوغ نمی‌رسند و گمان می‌رود که شاید تا ۱۰۰ سال هم عمر کنند، هرچند که این مساله هنوز ثابت نشده است.
خورشیدماهی اقیانوسی
سنگین‌ترین ماهی استخوانیاین غول مهربان اقیانوس اگرچه در نگاه اول عجیب و غریب به نظر می‌رسد، اما این عجیب و غریب بودنش به دلیل بزرگی‌اش نیست، بلکه به سبب ویژگی‌های اغراق‌آمیز و البته غیرعادی آن است. برخلاف ماهی‌های دیگر، خورشیدماهی باله عقبی ندارد؛ باله‌ای که به ماهی‌ها کمک می‌کند در آب به جلو حرکت کنند. خورشیدماهیان گرد هستند و به نوعی در تقابل با سایر ماهی‌ها قرار دارند. این شکل گرد نام لاتین «mola» را برای‌شان به ارمغان آورده است که به معنای سنگ آسیاب است. در موجوداتی مثل خورشیدماهی، بزرگ بودن آنها را به هدف مناسبی برای انگل‌های کوچک تبدیل می‌کند که به راحتی می‌توانند روی پوست آنها زندگی و تولیدمثل کنند.اگرچه عروس‌ دریایی کندرو غذای محبوب خورشیدماهی است، اما این ماهی از جلبک‌ها، زئوپلانکتون‌ها یا حتی ماهی‌های کوچک نیز تغذیه می‌کند. وزن زیاد این ماهی که به بیش از ۲۳۰۰ کیلوگرم می‌رسد، این ماهی را به سنگین‌ترین ماهی استخوانی دریایی مبدل کرده است.
کروکودیل آب‌شورقدرتمندترین آرواره دنیاکروکودیل‌های آب‌شور، بزرگ‌ترین خزندگان زنده روی کره زمین محسوب می‌شوند. نر بالغ به‌طور میانگین ۵ متر طول دارد، اما طول برخی از آنها تا ۷ متر هم می‌رسد. بدن این جانوران تنومند نسبت به گونه‌های دیگر کروکودیل، کمی عریض‌تر است و همچنان‌که طول بدن‌شان زیاد می‌شود، وزن‌شان با سرعت بیشتری افزایش می‌یابد. برای مثال، یک کروکودیل نر بالغ با ۸/۴ متر طول، حدود ۵۲۰ کیلوگرم وزن دارد؛ در حالی‌که وزن یک نر بالغ با ۸/۵ متر طول تا دو برابر بیشتر است.این جانوران از پاهای عقبی قدرتمند و دم خود برای ثابت نگهداشتن خود در جریان آب استفاده می‌کنند. در این حالت، تنها چشم‌ها و سوراخ‌های بینی‌شان روی سطح آب دیده می‌شود. این خزندگان اگر بخواهند در سطح آب شناور بمانند، از راه پوست تنفس کرده و از کل حجم ریه‌های‌شان برای شناورماندن در سطح آب استفاده می‌کنند. صفحات پوشاننده اطراف قفسه سینه و شکم این جانوران همانند یک هواپیمای آب‌نشین عمل کرده و آنها را قادر می‌سازد که حداقل تماس را با سطح آب داشته باشند. همین مساله به آنها امکان می‌دهد بتوانند با سرعت ۲۹ کیلومتر در ساعت روی آب حرکت کنند.
این خزندگان به هنگام شکار، از دم تنومند و پاهای عقبی‌شان برای بیرون کشیدن خود از آب استفاده می‌کنند. کروکودیل‌های آب شور، قدرتمندترین آرواره‌ها را دارند و گاز گرفتن‌شان از همه جانوران زنده، قوی‌تر است. دندان‌های بزرگ این جانوران به اندازه انگشت انسان است. کروکودیل آب‌شور می‌تواند به راحتی شکارهای بسیار بزرگی مانند گوزن، کانگورو و بوفالو را به زیر آب کشیده و از پای درآورد.
نهنگ آبیبزرگ‌ترین جانور تمام اعصارنهنگ آبی نه‌تنها بزرگ‌ترین جانور زنده روی زمین است، بلکه بزرگ‌ترین جانوری است که تاکنون روی زمین زندگی کرده است. اگرچه ممکن است برخی از دایناسورها از نظر اندازه، رقابت تنگاتنگی با این جانور داشته باشند؛ اما طول نهنگ بالغ بیش از ۳۰ متر و وزنش هم به بیش از ۱۵۰ تن می‌رسد. حتی نهنگ‌هایی که تازه به دنیا آمده‌اند، از بسیاری از دیگر جانوران بالغ بزرگ‌ترند. وزن این جانوران به هنگام تولد حدود ۷/۲ (دو و هفت) تن است و با سرعت خیره‌کننده‌ای رشد می‌کنند، به گونه‌ای که در اولین سال تولد، روزانه ۹۰ کیلوگرم به وزن آنها افزوده می‌شود.اگر نهنگ آبی روی زمین باشد، زیر وزن سنگین بدنش خرد خواهد شد؛ اما شناور بودن در آب باعث می‌شود که اندازه جانور کمتر در اثر نیروی جاذبه محدود شود. به موازات بزرگ شدن نهنگ، اعضای داخلی جانور نیز بزرگ می‌شوند، به گونه‌ای که قلبش به اندازه یک خودرو و زبانش، هم‌وزن بزرگ‌ترین جانور روی زمین یعنی فیل آفریقایی است. اندازه بسیار بزرگ نهنگ آبی او را قادر می‌کند که به طرز باورنکردنی اصوات کم‌فرکانسی را تولید کنند که تا ۱۶۰۰ کیلومتر دورتر نیز شنیده می‌شود و همین موضوع آنها را به بلندآواترین موجود روی زمین تبدیل می‌کند.نهنگ آبی دهان بسیار بزرگی دارد. زبانش هم آن‌قدر بزرگ است که ۵۰ نفر به راحتی می‌توانند روی آن بایستند، اما اندازه گلوی آنها باعث شده است که فقط قادر به بلعیدن موجوداتی باشند که به اندازه یک توپ فوتبال هستند. قسمت اعظم رژیم غذایی آنها را کریل‌ها تشکیل می‌دهد و همانند بزرگ‌ترین ماهی جهان (کوسه‌نهنگ) به شیوه پالایش (تصفیه کریل‌ها از درون آب) تغذیه می‌کند. در آرواره بالایی نهنگ، صفحه‌های استخوانی‌ای مشابه ناخن انگشت وجود دارد که به صورت ردیفی کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند. نهنگ دهانش را از آب پر می‌کند و در ادامه با کمک زبان عضلانی خود، آب را با فشار به سمت صفحه‌های استخوانی می‌راند و به این ترتیب کریل‌ها را به دام می‌اندازد. در دوره‌هایی که اقیانوس از مواد غذایی سرشار است، یک نهنگ آبی می‌تواند روزانه ۶/۳ تن کریل بخورد. زرافه
بلندترین جانور جهانزرافه به لطف گردن دراز دو متری‌اش، بلندترین جانور جهان است. با وجود اینکه پاهای این جانور نیز هم‌اندازه گردنش هستند،اما زرافه‌ها ایستاده زایمان می‌کنند و نوزاد زرافه با ۵/۱ متر طول، روی زمین می‌افتد.
گردن زرافه همانند گردن انسان هفت مهره دارد، با این تفاوت که این مهره‌ها انعطاف‌پذیرند. هر مهره گردن بیش از ۲۸ سانتیمتر طول دارد. عضلات و رباط‌هایی که به اولین مهره پشتی متصل می‌شوند، وزن گردن را تحمل می‌کنند.مغز زرافه حدود دو متر بالاتر از قلب جانور قرار دارد؛ بنابراین قلب برای آنکه بتواند خون را در خلاف جهت نیروی گرانش پمپاژ کند، به دیواره‌های عضلانی ضخیمی مجهز شده است. برای حفظ فشارخون لازم در سر جانور، قلب زرافه با سرعت می‌تپد و برای آنکه از تجمع خون در پاها جلوگیری شود، پاهایش به وسیله پوست ضخیم و سفتی احاطه شده‌اند. هنگامی‌که زرافه سرش را برای نوشیدن آب پایین می‌آورد، مجموعه‌ای از دریچه‌ها که در رگ‌های ناحیه گردن تعبیه شده‌اند، از سرازیر شدن خون و هجوم کشنده آن به سر جانور جلوگیری می‌کنند.
آناکوندای سبز
سنگین‌ترین مار جهاناگرچه آناکوندای سبز بلندترین مار دنیا محسوب نمی‌شود، اما با ۲۲۷ کیلوگرم سنگین‌ترین مار جهان به حساب می‌آید. این مار، یک بوآی غیرسمی است و به کمک اندازه بزرگ‌اش، شکار را فشار می‌دهد و از پای درمی‌آورد. آناکوندای سبز از هر موجودی که قادر به کشتن‌اش باشد، تغذیه می‌کند. او معمولا جانورانی را که ۱۴ تا ۵۰ درصد وزنش باشند، برای شکار انتخاب می‌‌کند که جوندگان بزرگی مثل کاپی‌بارا را نیز در بر می‌گیرد.برخلاف اینکه آناکوندای سبز پنج تا ۹ متر طول دارد، اما از سیستم اختفا برای کمین و شکار و از رنگ سبز پوست خود برای استتار استفاده می‌کند. این روش به‌ویژه در آب موثرتر است؛ چرا که در این حالت، آناکوندای سبز شناور در آب حتی از فاصله نزدیک هم دیده نمی‌شود.آناکوندای سبز قبل از آنکه به دور شکار خود بپیچد، ابتدا با کمک دندان‌های خمیده‌اش، شکار را مهار می‌کند. آناکوندا معمولا شکار را یکجا می‌بلعد و این کار را با بلعیدن سر آغاز می‌کند تا مطمئن باشد که دست و پای شکار مزاحمتی برای بلعیدنش ایجاد نکنند.
ببر سیبری
بزرگ‌ترین گربه جهانببرهای سیبری (که گروهی از آنها تا چند دهه پیش در ایران با نام ببر مازندران شناخته می‌شد) تا مدتی پیش بزرگ‌ترین گربه جهان محسوب می‌شد که به طرزی باورنکردنی‌ آرواره‌های قدرتمند و چنگال‌های تیز و بلند دارد. البته ببرهای سیبری امروزی به طور متوسط از ببر بنگال کوچک‌ترند، اما تا چند دهه پیش ببر سیبری بود که رکورد بزرگ‌ترین گربه‌سان زمین را نگه داشته بود. هیچ کدام از ببرهای امروزی به بزرگی ببرهای شکارشده در دهه‌های پیشین نیستند. این گربه معمولا گوزن‌ها را شکار می‌کند؛ اما این موضوع باعث نمی‌شود که با کم شدن جمعیت گوزن‌ها، از خوردن حیوانات دیگری مانند خرس‌ها اجتناب کند. ببر سیبری قبل از آنکه با دندان‌های نیش خرد‌کننده‌اش، ستون مهره‌های شکارش را بشکند، با پنجه‌های قدرتمندش قفسه سینه شکار را محکم می‌گیرد تا او را بی‌حرکت کند.


​