كوه صفه اصفهان

[Amirhoo3in]

​

مجموعه ارتفاعات كوه صفه با بلندترین نقطه ارتفاع 2257 متر در جنوب غربی اصفهان واقع است . این كوه از شمال به جاده كمربندی از غرب به كوههای تخت رستم و دره خان از شرق به شهرك ها و مجتمع های مسكونی و از جنوب به اراضی باز و خط آهن منتهی می شود.
در دامنه كوه صفه، چشمه‌ای به نام «چشمه درویش» و دویست متر بالاتر از آن «چشمه گل زرد» قرار دارد. چشمه دوم در نقطه‌ای صعب‌العبور قرار گرفته و رسیدن به آن دشوار است.
كوه صفه از محل چشمه درویش كه سنگ كوه از خاك جدا گشته و دامنه كوه محسوب می‌شود در سمت غرب، به فضای سنگی مسطحی (صفه) منتهی می‌گردد كه كوه به همین جهت «صفه» نامیده شده است. قبلاً در این محل چهار طاقیهایی ساخته بودند كه چشمه‌های آب و درختهای چنار چشم‌انداز مصفایی به آن می‌داده است. در آن حوالی سنگاب بزرگی نیز بود كه آب سرد آن از برفابهای قله تأمین می‌شد.
بالاتر از این محل، با عبور از چند پیچ و خم، قله كوه نمودار می‌شود. در سمت چپ كوه یك سلسله تپه‌های كوچك و بزرگ به نام هزار دره قرار گرفته كه جاده شیراز از وسط آن می‌گذرد. این تپه‌ها دارای خاك سرخ است كه جهت زینت و رنگ‌آمیزی عمارات به كار می‌رود. بعد از این تپه‌ها به طرف شرق، كوههای كلاه قاضی قرار دارد. در سمت غرب كوه صفه نیز شاه كوه قرار گرفته و پس از آن بلوك لنجان آغاز می‌گردد. در دامنه‌های مرتفع كوه صفه، قلعه‌هایی وجود داشته كه دیواره آنها عموماً‌ از سنگ و بسیار مستحكم بوده، و از آنها برای دفاع استفاده می‌شده است. مهمترین آنها به نام قلعه دیو معروف بوده كه ویرانه‌های آن هنوز باقی است. در مغرب دامنه كوه صفه، عمارت قلعه مانند دیگری وجود داشته كه با خشتهای بزرگ به اضلاع نیم متر ساخته شده و به نام تخت رستم معروف بوده است. زیرا بنابر باورهای مردم، جنگ اسكندر و دارا در آنجا اتفاق افتاده است. اما برخی صاحب‌نظران آن را آتشگاه می‌دانند. عده‌ای هم می‌گویند محله گبرها از دوران بسیار قدیم در آن حوالی قرار داشته و تا زمان صفویه نیز فعال بوده ولی به وسیله آخوند ملامحمد باقر مجلسی رونق خود را از دست داده است. قله كوه صفه از سطح زمین 590 متر ارتفاع دارد.

​

كوهستان صفه كه تا چند دهه پیش به صورت عنصری مجزا و با فاصله از شهر قرار داشت اینك با توسعه شهر به طرف جنوب كاملا به شهر متصل شده و بخشی از آن به عنوان پارك كوهستانی كاركرد شهری یافته است. كوه صفه به عنوان یكی از عناصر نشانه ای بارز در شهر اصفهان همراه سایر عناصر عمده نظیر جاده كمربندی ، بزرگراهها و خیابان های اصلی ، رودخانه زاینده رود ، باغهای ناژوان و میدان نقش جهان ساختار اصلی شهر را تشكیل می دهد .
فضای سبز كوه صفه كه در حال حاضر عرصه ای به مساحت 100 هكتار را تبدیل به منظره ای سبز كرده است در قسمتهای دامنه كوه قرار دارد و به عنوان پارك كوهستانی و بخشهایی از آن شكل پارك جنگلی دارد روزانه پذیرای جمع كثیری از طبیعت دوستان و گردشگران است .
پارك كوهستانی صفه كه مطابق طرح راهبردی توسط مهندسین مشاور بافت شهر در سال 1380 ارائه شده است نتیجه مطالعات و راهبردها به عنوان هدف كلان مطابق شرح خدمات مورد قرارداد در محدوده تقریبی 1200 هكتار تهیه و ارائه گردیده است جمعا حدود 72 طرح در طرح راهبردی پیشنهاد گردیده است و از بین طرح های مذكور 12 پروژه دارای اولویت اجرایی و برنامه امسال مدیریت طرح ساماندهی ناژوان و صفه می باشد.
از جمله نقاط مشهور در كوه صفه قلعه شاهدژ یا شاه دز می باشد كه به قلعه دیو نیز معروف است و به عنوان هسته مركزی پارك كوهستانی صفه است و چشمه های موجود از جمله چشمه پاچنار و خاجیك به عنوان قلب تپنده این مجموعه اند كه با وجود درختان كهنسال همچون نگینی زیبا می درخشد ورودی اصلی صفه در ابتدای خیابان حكیم نظامی تا چشمه پاچنار بصورت محور اصلی و به مثابه ستون فقرات است و همه دست به دست هم داده اند تا محیطی امن و چشم اندازی زیبا و دلپذیر را فراهم آورند تا با كمترین زمان از زندگی شهری جدا شده و به محیطی آرام و دلپذیر و به دور از آلودگی شهری دست یافت. لذا با این وصف و با توجه به مشكلات موجود اولین سیاست مدیران، حفظ و جلوگیری از تخریب سیمای طبیعی پارك بوده كه به موازات آن طرحهای امكان پذیر در قالب راهبردی طرح پارك كوهستانی صفه در دست اقدام است.
طرح ساماندهی ناژوان و صفه وابسته به شهرداری اصفهان با هدف ایجاد فضای مناسب جهت گذراندن اوقات فراغت بر اساس استفاده بهینه از منابع طبیعی، فرهنگی و اجتماعی كشور در جهت تامین نیازهای مادی و معنوی نسلهای كنونی و آتی به نحوی كه ضمن حفظ یكپارچگی و هویت فرهنگی سلامت محیط زیست و تعادل اقتصادی بتوان رفاه و آسایش اقشار مختلف را در مقیاس محلی، بین المللی تامین كرد اقدام به ساماندهی منطقه كوهستانی صفه نموده است.