نام واشکال آلات موسیقی

[nahal]

زامپونيا

 

[nahal]

سرنا

 

[nahal]

معرفی انواع گیتار – چه نوع گیتاری انتخاب کنم؟


انتخاب گیتار بستگی به سبک نوازندگی شما دارد.گیتار، از نظر ساختار به انواع مختلفی تقسیم می شود. البته ساختار کلی اکثر گیتارها شبیه هم هستند. مثلا بیشتر آنها ۶ سیم دارند (بعضی گیتارهای ۱۲ سیمی هم وجود دارند). پیچ هایی به نام پیچ کوک در تمام گیتارها مشاهده میشود. دسته گیتار توسط خطوطی به نام فِرِت به قسمتهای مساوی از نظر فاصله موسیقیایی تقسیم میشوند.اما از نظر جنس صدا و سبک مورد استفاده، در انواع مختلفی وجود دارند.گیتار از نظر ساختار بر دو نوع کلی گیتار آکوستیک و گیتار الکتریک تقسیم میشود.

گیتار آکوستیک

صدای ارتعاشات سیم ها در این نوع گیتارها از جعبه صدا (که از جنس چوب است) و بطور طبیعی تقویت می شود. گیتار آکوستیک نیز بر اساس ساختار بر دو نوع است نایلونی وفلزی.​

۱.گیتار آکوستیک نایلونی:

در این نوع گیتار ۳ سیم بالایی فلزی و ۳ سیم پایینی نایلونی است. از این گیتار در سبک های کلاسیک، فلامنکو همچنین پاپ استفاده می شود و به همین خاطر به آن گیتار کلاسیک و یا گیتار فلامنکو (اسپانیش) نیز گفته می شود. گیتار آکوستیک نایلونی معمولا دارای ۶ سیم و ۱۲ نیم پرده یا باره می باشد.گیتار اسپانیش از نظر ساختار شبیه گیتار کلاسیک است اما صدای گیتار اسپانیش(یا فلامنکو) کمی تفاوت دارد و زنگدارتر است.
۲.گیتار آکوستیک فلزی
هر ۶ سیم این گیتار فلزی است و اصطلاحا به آن گیتار آکوستیک نیز می گویند. از گیتار آکوستیک بیشتر در سبکهای جز، بلوز، کانتری و راک استفاده می شود. این نوع گیتار عموما دارای ۱۴ نیم پرده است و صدای خشن تر، تیز تر و شفاف تری دارد.برای نواختن این نوع گیتار از پیک بجای انگشت استفاده می شود.برخی گیتارها (چه گیتار کلاسیک و چه آکوستیک) نیز بیشتر برای نواختن ملودی به کار می روند و می توان از آنها تا ۲۰ نیم پرده استفاده کرد.بدین منظور قسمتی از بدنه گیتار را برش می دهند و اصطلاحا به آن گیتار Cutaway (کات اوی) می گویند.

گیتار الکتریک




ارتعاشات سیم های گیتار الکتریک از طریق پیکاپ به بلندگوهای الکتریکی (یا آمپلی فایر) می رسد و در آنجا تقویت می شود. تمام سیم های این گیتار فلزی است و دارای ۲۱ تا ۲۴ نیم پرده است. استفاده از این ساز در موسیقی از دهه ۱۹۳۰ آغاز شد. گیتار الکتریک در سبک های مختلفی چون متال، جاز، بلوز، راک و پاپ بکار می رود.

گیتار بیس (Bass)

گیتار بیس یا گیتار باس نقش همراهی کننده داشته و تولید صداهای بم می کند و مانند گیتار الکتریک دارای سیم های فلزی است و از پیکاپ و آمپلی فایر جهت تقویت صدا استفاده می کند. گیتار بیس معمولا ۴ سیم دارد.

 

[nahal]

عکس گیتار الکتریک


























.

 

[nahal]

آشنایی با ساز سه تار




سه تار از سازهای زهی مضرابی است که در ساخت آن از چوب، فلز، زه یا نخ نایلون استفاده می‌شود
سه‌تار و انواع سازهای شبیه به‌آن مانند دوتار و تنبور و چگور در نواحی مرکزی آسیا و خاورمیانه رواج داشته‌است. برخی از جمله عده‌ای از عرفا به آن «اوتار» نیز می‌گویند.
شکل ظاهری این تار مانند تنبور است با این تفاوت که دارای کاسه‌ای کوچکتر می‌باشد. سطح کاسه سه تار چوبی است.
سه تار امروزی چهار سیم دارد. این ساز با ناخن انگشت اشاره دست راست نواخته می‌شود. سه تار سازی است که هم به‌صورت تک نوازی و هم در گروه نوازی ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
وسعت سه تار نزدیک به 3 اکتاو است. سه تار را از خانواده تنبور قلمداد می‌کنند و امروزه در مقایسه به تار نردیکتر است و معمولا نوازندگان تار با ساز سه تار نیز آشنایی دارند.
این ساز در حالت نشسته به صورت افقی روی ران پا قرار می‌گیرد به نحوی که دسته آن در طرف چپ و کاسه آن در طرف راست نوازنده باشد.
نوازنده سر انگشتان دست چپ را روی پرده‌های (دستان) دسته حرکت می‌دهد و با ناخن انگشت سبابه دست راست بر زخمه می‌زند. سه تار را به علت سبکی وزن ایستاده هم می‌نوازند.




قسمت‌های مختلف سه‌تار:
کاسه طنینی: کاسه‌ای گلابی شکل و از جنس چوب است و روی دهنه آن صفحه چوبی قرار دارد. این کاسه را هم یک تکه و هم از ترک‌های به هم متصل شده چوب می‌سازند و به منظور زیبایی گاهی طرح‌هایی با صدف یا استخوان روی آن نصب می‌کنند. از نظر ساختاری مانند کاسهٔ عود یا تنبور است ولی کوچک‌تر از آنها و معمولاً از چوب توت ساخته می‌شود
صفحه رو: صفحه روی سه تار از جنس چوب است و معمولا سوراخ‌های کوچکی روی آن ایجاد می‌کنند که خروج صدا را از کاسه طنینی میسر می‌سازد.
خرک: خرک نیز از جنس چوب و به طول تقریبی 4 سانتی متر و ارتفاع 7 میلی متر است. سطح زیرین مسطح آن روی صفحه قرار می‌گیرد. روی خرک شیارهایی وجود دارد که سیم از روی آن عبور کرده و از هم جدا نگه داشته می‌شود.
دسته: دسته سه تار در مقایسه با کاسه آن باریکتر است و به صورت لوله‌ای تو پُر به قطر تقریبی 2.5 و طول 40 تا 50 سانتی متر از چوب ساخته می‌شود. روی دسته مسطح و پشت آن نیم دایره است و پرده‌ها روی آن بسته می‌شوند. دسته سه تار از یک طرف به کاسه و از طرف دیگر به سر پنجه متصل می‌شود.



پرده: پرده‌ها نخ‌های باریکی از جنس رودهٔ حیوانات و یا ابریشم هستند که در عرض دستهٔ سه‌تار به صورت سه‌لایی و چهارلایی بسته می‌شوند و وظیفهٔ تقسیم‌بندی فواصل موسیقایی را برعهده دارند. تعداد پرده‌ها ۲۶ عدد است که که یکی از آن‌ها قبل از شیطانک بسته می‌شود و فاصلهٔ آن با شیطانک در صدای سه‌تار موثر است. شایان ذکر است امروزه به مدد دیدگاه متجدد اساتید ساخت ساز نظیر استاد محمدرضا ژاله استفاده از پرده هایی از جنس نایلون کمک با ارزشی به نوازندگان سه تار به حساب می‌آید. چرا که این جنس پرده اولا حرکت دست نوازنده به روی دسته را اسان تر نموده ثانیا اجرای تکنیک ویبره (لرزش) با دست چپ را میسرتر از قبل نموده و ثالثا هیچگونه تغییری بر رنگ صوتی این ساز ندارد.
شیطانک: شیطانک بین قسمت اصلی دسته و پنچهٔ ساز قرار می‌گیرد و جنس آن از استخوان و یا پلاستیک است. کاربرد شیطانک در هدایت و تقسیم‌بندی سیم‌ها در قسمت بالای دسته می‌باشد.
سرپنجه: سر پنجه در ابتدای طول دسته و از جنس چوب است و تعداد 4 گوشی دو به دو در طرفین آن قرار گرفته‌اند. گاهی داخل سر پنجه را به طرف بیرون خالی می‌کنند و سیم‌ها مثل سیم‌های تار بسته می‌شوند. گاهی نیز ممکن است سر پنجه در امتداد دسته ساخته شود. در این صورت سیم‌ها به طرف بیرون سرپنجه به دور گوشی‌ها بسته می‌شوند.
سیم گیر: قطعه‌ای است چوبی و گاهی از جنس استخوان که در انتهای بدنه کاسه نصب می‌شود و گره سیم‌ها به شیار روی آن می‌افتند.
تعداد و جنس سیم‌ها: سه تار دارای 4 سیم فلزی با ضخامت‌های متفاوت است. سیم چهارم سه تار را مشتاق علیشاه به آن اضافه کرده است و برخی این سیم را به نام سیم مشتاق می‌شناسند. سیم یکم یا سیم سفید که از جنس فولاد است. سیم دوم یا سیم زرد نیز از جنس برنز است. سیم سوم یا سیم مشتاق یا زنگ که دقیقا هم‌جنس و هم اندازهٔ سیم یکم است. سیم چهارم که آن هم زرد رنگ است و از دیگر سیم‌ها قطورتر است.
گوشی: سیم از یک طرف به سیم‌گیر در انتهای کاسه و از طرف دیگر به گوشی‌های کوک شونده در انتهای دسته ساز بسته می‌شوند. با پیچاندن گوشی‌ها ساز کوک می‌شود.
سه‌تار در گذشته سه سیم (تار) داشته و اکنون چهار سیم دارد (البته سیم سوم و چهارم آن نزدیک به هم قرار دارند و هم‌زمان نواخته می‌شوند و مجموعهٔ آن دو رامعمولاً سیم «بم» می‌نامند).
با گذشت زمان کسانی چون ابونصر فارابی، ابوعلی سینا، صفی الدین ارموی و از متأخران ابوالحسن صبا لزوم افزایش یک سیم دیگر (این سیم از نظر تاریخی سیم چهارم است ولی سیم سوم خوانده می‌شود) به این ساز را درک کرده و سه تارهای امروزی دارای چهار سیم هستند.
سیم سوم سه تار به سیم مشتاق معروف است و به روایتی از ابوالحسن صبا این سیم را نخستین بار درویشی به نام مشتاق علیشاه به این ساز افزوده است.
سه تار دارای صدایی مخملین و ظریف بوده از آنجاییکه که با کنار ناخن انگشت سبابه دست راست نواخته می‌شود، صدای ساز ارتباط مستقیمی با اعصاب و روان نوازنده پیدا می‌کند و از این رو سه تار را اغلب همدم اوقات تنهایی می‌دانند.

 

[nahal]

​

اشنایی با ساز ویولن
ویولن (violin) سازی زهی و آرشه‌ای است و کوچک‌ترین عضو سازهای زهی آرشه‌ای شناخته شده است
ویولن در اصل سازى شرقى است که بعد از جنگ‌هاى صلیبى به اروپا راه یافت. این ساز جنسش از چوب است و وزن سبک و انداه‌اى کوچک دارد. ویولن داراى بدنه، دسته و سر است.
پیدایش ویولن در اروپا و به قرن ۹ میلادی باز می‌گردد. بسیاری معتقدند که ویولن نمونه تکمیل شده ساز رباب است.
رباب سازی است که بعدها وقتی به اروپا آورده شد و تغییراتی در آن بوجود آمد به نام ربک در اروپا شهرت یافت. برخی بر این باورند که ساز ویولن متعلق به یک امپراطوری در هند در ۵۰۰۰ سال قبل از میلاد بوده‌است و برخی دیگر ریشه آن را در افریقا و حتی کشورهای عربی می‌دانند.
ویولن در زمان نواختن معمولاً روی شانه چپ قرار می‌گیرد و با آرشه که در دست راست نوازنده‌است نواخته می‌شود. کوک سیم‌های ویولن از زیر به بم به ترتیب عبارتند از: می‌ (سیم اول)، لا (سیم دوم)، ر (سیم سوم)، سل (سیم چهارم).
به طور کلی ویولن در هنگام نواخته شدن با 3 نقطه چانه، شانه و دست چپ در تماس است و هر یک از این نقاط بخشی از بار دست گرفتن ساز را به دوش می‌کشند.

​

فرم‌های اولیه دارای سوراخی بودند که روی ساز قرار داشت اما بعد‌ها این سوراخ از بدنه ساز‌ها حذف شدند و این ساز با 4 سیم سر آغاز ساز ویولن تکامل یافته در سال‌های آینده شد. در اروپا از قرن ۱۱ به بعد ساز ویلن به صورت تکامل یافته دیده ‌شد.
قسمت‌های تشکیل دهنده ویولن:
این ساز از ۵۸ قطعه مختلف ساخته می‌شود و وزن آن در حدود ۴۰۰ گرم است. ویولن از بخش‌های زیر تشکیل شده‌است:

• آرشه یا کمان، ترکه‌ای چوبی است که رشته‌های موی دم اسب در طول آن کشیده شده و به دو سر آن ثابت شده‌است.

• جعبه طنینی (جعبه ریزونانس): جعبه‌ای است که از 3 بخش صفحه روئی، صفحه زیرین و زوارهای دور تشکیل شده‌است. گریف، خرک و سیم‌گیر در این ساز از جنس چوب آبنوس (به دلیل استحکام بیشتر) می‌باشد.

• دسته یا گردن: در واقع دنباله چوب آبنوس تکیه سیم‌هاست که محل انگشت گذاری نوازنده در قسمت بالای آن قرار دارد. نوازنده ویولن قادر است در تمام طول چوب آبنوس انگشت‌گذاری کند. انتهای دسته به جعبه کوچکی (جعبه کوک) ختم می‌شود که سیم‌ها در درون آن به دور گوشی‌های کوک پیچیده می‌شوند.

• خرک: این قطعه در واقع پلی است بین سیم‌ها و جعبه طنینی. نقش خرک تقسیم راه سیم‌ها، نگه داشتن سیم‌ها با ارتفاع خاص برای حرکت روی جعبه طنینی و انتقال ارتعاشات سیم‌ها به جعبه طنینی. در داخل جعبه طنینی استوانه چوبی کوچکی قرار دارد که نقش آن انتقال ارتعاشات به صفحه زیرین ساز و مانعی در جهت عدم شکسته شدن صفحه روئی ساز از فشار سیم‌ها و خرک.

• گریف: از آبنوس ساخته شده و در طول دسته ویولن چسبیده‌است و تا میانه جعبه ساز ادامه دارد. گریف بخشی است که نوازنده با انگشت خود سیم را به آن می‌چسباند و به این ترتیب طول سیم را کوتاه می‌کند و نت‌های مختلف را می‌نوازد.

• سیم گیر: از چوب آبنوس ساخته شده و در فاصله اندکی از خرک تا آخر تنه ویولن کشیده شده‌است. با زهی از جنس روده یا پلاستیک یا سیم به دکمه‌ای که در قسمت پائین جدار تعبیه شده وصل می‌شود.

• سیم‌ها: سیم‌ها از جعبه کوچک سر ساز آغاز شده در طول چوب آبنوس تکیه‌گاه سیم‌ها ادامه یافته، از روی خرک عبور کرده و در سیم‌گیر مهار می‌شوند. سیم‌های ویولن قبلا از روده گوسفند ساخته می‌شد. امروزه در سیم‌های بم‌تر، روی روده سیم فلزی نازکی می‌پیچند و در سیم‌های زیرتر از مفتول فلزی تنها استفاده می‌شود.

نقش این ساز چه در ارکسترها، به صورت گروه نوازی و چه در ارکستر مجلسی و حتی به صورت تکنوازی پر اهمیت است.
​