چگونه از نوزاد خود مراقبت کنیم ؟

[sting]

چگونه از نوزاد خود مراقبت کنیم ؟
حرارت اتاق نوزاد را بین 18 تا 20 درجه تنظیم کنید، نوزاد را در سرما قرار ندهید و بیش از اندازه نیز نپوشانید. لباس نوزاد باید سبک و گشاد و راحت باشد. از قنداق کردن نوزاد که یک عمل غیر بهداشتی و زیان آور است بپرهیزید و توجه کنید که حمام کردن روزانه نوزاد با داشتن بند ناف نه تنها اشکالی ندارد بلکه مفید است و از بدو تولد نوزاد باید حداقل یک روز در میان حمام داده شود و تمام بدن نوزاد را با آب و صابون و یا شامپوی مناسب شست وشو داد. حمام دادن نوزاد به هیچ وجه اثر سوء روی ناف نوزاد و محل ختنه ندارد بلکه شست و شوی ناف با آب و صابون از بروز عفونت جلوگیری می کند. ناف نوزاد را با الکل یده تمیز کنید و با گاز استریل بپوشانید. روزی چند بار ناف نوزاد را با الکل و یا بتادین تمیز و پس از افتادن ناف، محل بندناف را با الکل و یا بتادین تمیز کنید. به هیچ وجه به چشم نوزاد دست نزنید، اگر ترشحی نشان می دهد به پزشک مراجعه کنید در موقع گرفتگی بینی به هیچ وجه از شیر برای نرم کردن یا سنجاق به منظور تمیز کردن استفاده نکنید فقط کمی سرم فیزیولوزیک داخل بینی او بچکانید. برای جلوگیری از سوختگی پای نوزاد به خاطر ادرار و مدفوع او را زود به زود عوض کنید و در صورت ابتلا از پودر استفاده نکنید، پای نوزاد را با آب و صابون بشوئید و خشک کنید سپس با پماد آ+د چرب کنید. هر گریه نوزاد به خاطر گرسنگی نیست، در صورت تداوم گریه حتما به پزشک مراجعه کنید. در صورت مشاهده مواردی نظیر زردی، اسهال، بی حالی، بد نفس کشیدن و استفراغ مکرر، خوب شیر نخوردن، تب، سرفه، جوش های چرکی، ترشح از ناف و تشنج و حرکات غیرطبیعی در نوزاد هرچه سریع تر به پزشک و یا مرکز بهداشتی مراجعه کنید. زردی در نوزادان موجب ضایعات جبران ناپذیر سلول مغزی و عقب ماندگی عقلانی می شود. در هفته های اول تولد باید مراقب زردی در نوزاد بود. شروع زردی بیشتر در سفیدی چشم کودک بروز می کند و در تنه گسترش پیدا می کند، به محض مشاهده زردی بدون فوت وقت در هر زمان از شبانه روزبه پزشک مراجعه کنید؛ این مسئله فوریت دارد. هرچه زردی زودتر تشخیص داده شود درمان سبک تر و راحت تر است. در موارد خفیف شاید به بستری و قرار گرفتن در زیر نور مخصوص نیاز باشد و در موارد شدید تعویض خون حتما باید انجام گیرد. از به کار بردن پیشنهاد اطرافیان در مورد استفاده از شیرخشت و یا نور مهتابی و نظایر آن خودداری کنید. به کار بردن این روش ها به قیمت سلامت نوزاد تمام می شود. توجه داشته باشید که نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند دفعات اجابت مزاجشان بیشتر است ولی حجم مدفوع آن ها کم، رنگ آن زرد و احیانا کف آلود و گاهی سبز است، آن را با اسهال اشتباه نکنید. خوردن مایعات زیاد توسط مادر و مک زدن پستان مادر به وسیله نوزاد شیر را زیاد می کند و ناراحتی عصبی موجب کم شدن شیر مادر می شود. قرص ضدحاملگی اثر سوء روی شیر مادر دارد. در موقع شیر دادن بهداشت شخصی را رعایت کنید قبل از شیر دادن باید دست ها را با آب و صابون و نوک سینه ها را با آب ولرم تمیز کرد .از بوسیدن زیاد نوزاد به خصوص توسط ملاقات کنندگان جدا خودداری کنید. ملاقات افراد متعدد که اغلب ناقل میکروب های مختلف هستند با نوزاد، خطر انتقال عفونت را در بر دارد. دود سیگار برای همه کس مضر است و برای شیرخوارخطرناک تراست، به هیچ وجه اجازه ندهید در جایی که کودکان هستند سیگار کشیده شود. مشاوره پزشکی با پزشک کودکان دو بار در ماه اول و سپس ماهی یک بار توصیه می شود. شیرخوار باید در فواصل معین برای معاینه، بررسی رشد و تکامل، دریافت دستورات تغذیه ای و واکسیناسیون به موقع به متخصص اطفال مراجعه کند. در 6 ماه اول هر ماه یک بار، در 6 ماه دوم هر 2 ماه یک بار، در سال دوم هر 3 تا 4 ماه یک بار و بعد از دو سال مراجعه هر 6 ماه یک بارکافی است. از به کار بستن توصیه های افراد غیرمتخصص و اطرافیان غیرپزشک در مورد نوزاد جدا خودداری کنید. واکسیناسیون را به طور منظم انجام دهید. توصیه می شود که واکسیناسیون کودک در یک محل واحد انجام شود. در نوزادانی که از پستان مادر تغذیه می شوند، غریزه مکیدن ارضاء می شود و به طورمعمول تمایلی به مکیدن پستانک و یا انگشت خود ندارند. استفاده نکردن از پستانک ارجح است ولی چنان چه شیرخوار شروع به مکیدن انگشت خود کرد، بهتر است به وی پستانک داده شود تا عادت به مکیدن انگشت پیدا نکند. از روز پانزدهم بعد از تولد باید روزانه6 تا10 قطره مولتی ویتامین در یک قاشق آب جوشیده خنک شده به نوزاد داده شود
مراقبت از نوزاد تازه متولد شده
پوسته ریزی پوست سر اگر چه منظره زیبایی ندارد اختلالی شایع و بی خطر است. ممکن است کودک شما مختصری پوسته خشک شبیه شوره سر داشته باشد و یا ممکن است در مواردی این پوسته ریزی شدید بوده و پوسته ها کاملا ضخیم، چرب و زرد رنگ باشند و یا حالت کبره داشته باشند.
این اختلال ممکن است بین دو هفتگی تا سه ماهگی دیده شود و معمولا بعد از چندین ماه خود بخود بر طرف می گردد و به نظر می رسد که بعداز ۶ تا ۷ ماهگی دیده نمی شود. علت ایجاد این پوسته ها آنست که غدد سباسه موجود در پوست سر بیش از حد چربی ترشح می کنند و این چربی ها تبدیل به پوسته هایی خشک می شوند و می ریزند.
بسیاری از کارشناسان معتقدند که ترشح بیش از حد هورمون ها در مادر و رسیدن آن به جنین هنگام تولد موجب فعال شدن بیش از حد غدد سباسه می شود. وقتی پس از چند ماه سطح هورمون ها در بدن کودک پایین می آید، این اختلال نیز از بین می رود.
برای برداشتن پوسته ها بهترین راه آنست که دوبار در هفته روغن های مخصوص کودک یا روغن های گیاهی مانند روغن زیتون را روی سر کودک بمالید و ۱۵ دقیقه صبر کنید سپس موهای او را شانه کنید تا پوسته ها بریزند. سپس سر او را با یک شامپو ملایم مخصوص بچه بشویید.
بعضی از پزشکان توصیه می کنند که شامپو را به مدت ۲۰ دقیقه روی سر کودک نگهدارید (و یا تا وقتی که بچه می تواند تحمل کند) و سپس سر او را با یک پارچه یا حوله نرم ماساژ دهید.
این اختلال رفته رفته بطور خودبخود از بین می رود ولی اگر این حالت تا چندین ماه ادامه یافت و یا شدت پیدا کرد و به سایر قسمت های بدن انتشار یافت، با یک متخصص اطفال مشورت کنید. ممکن است پزشک یک شامپوی دارویی تجویز کند .
کوتاه کردن ناخن ها
ناخن های کودک نرم تر و تا شونده تر از ناخن های شماست ولی اشتباه نکنید؛ کودکان ناخن های تیزی دارند. اگر ناخن های کودک را به موقع نگیرید ممکن است هنگام دست و پا زدن صورت شما یا خودش را زخمی کند. شاید لازم باشد این کار را در اولین روزهای بازگشت به خانه انجام دهید.
ناخن های دست نوزاد خیلی بسرعت رشد می کنند و ممکن است لازم باشد چند بار در هفته ناخن های او را کوتاه کنید. سرعت رشد ناخن های پا از ناخن های دست کمتر است.
آسان ترین راه کوتاه کردن ناخن های دست کودک با استفاده از قیچی مخصوص کودکان است. نوک این قیچی های ناخنگیر گرد است و تیز نبودن آن کمک می کند تا در صورت تکان خوردن به کودک آسیب نرسد.
می توانید از ناخن گیر مخصوص کودک نیز استفاده کنید، در اینصورت باید خیلی دقت کنید که پوست یا حتی گوشت نوک انگشت کودک بطور اتفاقی در آن گیر نکند. بهتر است همراه یک نفر دیگر نسبت به انجام این کار اقدام کنید.
یکی از شما دو نفر کودک را نگه می دارد و یا مانع حرکت زیاد او می شود و نفر دیگر ناخن ها را کوتاه می کند. یک روش دیگر این است که هنگام شیر خوردن و یا موقعی که کودک در خواب است نسبت به چیدن ناخن هایش اقدام کنید زیرا آرامتر است. هنگام چیدن ناخن، نوک انگشت کودک را از لبه ناخن دور کنید تا در ناخن گیر یا قیچی گیر نکند و در عین حال دست او را محکم نگه دارید .
مراقبت از محل قطع شدن بند ناف
بند ناف نوزاد بعد از تولد از نزدیکی بدن بسته شده و بطور بدون دردی بریده می شود. محل بریدگی باید تا آنجا که ممکن است تمیز و خشک نگه داشته شود. معمولا مدت یک هفته تا ۱۰ روز طول می کشد تا بند ناف خشک شود و بیفتد. ترمیم محل افتادن بند ناف ممکن است چند روز بطول انجامد. موقع افتادن بند ناف ممکن است پوشک کمی خونی شود، این امر طبیعی است.
پوشک را زیر بند ناف ببندید تا جریان هوا برای خشک کردن آن کافی باشد و ادرار با آن تماس نداشته باشد. مادام که بند ناف نیفتاده است از حمام وان استفاده نکنید.
درهوای گرم بهتر آنست که تنها یک پوشک و یک تی شرت آزاد به نوزاد بپوشانید تا هوا جریان کافی داشته باشد و خشک شدن بند ناف تسریع شود. تا وقتیکه بند ناف نیفتاده است از پوشاندن زیر پوشهای سرهمی بپرهیزید.
برای مراقبت درمنزل دست اندرکاران امور بهداشتی همواره توصیه می کنند که قاعده بند ناف را با یک سواب پنبه ای (مانند گوش پاک کن) یا یک تکه گاز آغشته به الکل روزی یک یا دو بار تمیز کنید. بسیاری از پزشکان به این روش عقیده دارند ولی بعضی نیز امروزه معتقدند که بهتر است بدون هیچ اقدامی صبر کنیم تا بند ناف بخودی خود خشک شود.
اگر شما نمی دانید که چه کنید بهتر است با پزشک کودک خود صحبت کنید. (این سوال خوبی است که می توانید آن را در ویزیت اول بپرسید
علائم عفونت اگر چه نادرند عبارتند از
تورم یا قرمزی، جمع شدن چرک در قاعده بند ناف و تب. بنابراین اگر ناف کودک قرمز و ملتهب شد یا شروع به آب دادن کرد با پزشک وی تماس بگیرید
.
شستشوی ناحیه تناسلی دختران
ناحیه تناسلی دختران را می توان تنها با یک دستمال مرطوب در هنگام تعویض پوشک و یا استحمام تمیز کرد و در این حال باید مراقب بود که دستمال از جلو به عقب کشیده شود نه از عقب به جلو تا میکروب های ناحیه مقعد وارد واژن نشوند.
ممکن است ناحیه تناسلی قرمز و متورم شود و یا ترشحات بیرنگ، سفید و یا کمی خونی دیده شود که تمام این حالات در هفته های اول طبیعی است و در نتیجه هورمون های مادر هنگام بارداری بوجود می آید. اگر این علائم بعداز شش هفته اول پس از تولد از بین نرود باید با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید
.
شستشوی ناحیه تناسلی پسران ختنه شده
تنها کاری که باید در مورد موضعی که به تازگی ختنه شده است انجام دهید آنست که پوست ناحیه را با آب و صابون بشوئید درست مانند سایر قسمت های پوست بدن.
بهتر است از سائیدن و ایجاد کف در ناحیه آلت تناسلی پسران خواه ختنه شده و خواه بدون ختنه بپرهیزید زیرا پوست این ناحیه را خشک می کند و باعث تحریک آن می شود.
در چند روز اول پس از عمل ختنه، آلت تناسلی ممکن است کاملا قرمز باشد و ترشحی زرد رنگ داشته باشد.
این در واقع علامت خوبی است و نشان می دهد که سیر بهبود طبیعی است. علیرغم آنکه محل ختنه کمتر احتمال دارد که عفونت کند علائم عفونت عبارتند از قرمزی پایدار، تورم سر آلت و زخم هایی که با ترشحات زرد رنگ و خشک بسته شده است. در صورت مشاهده هر یک از این علائم فورا به پزشک اطلاع دهید
.
شستشوی ناحیه تناسلی پسران ختنه نشده
هنگام تمیز کردن یا شستن آلت تناسلی که ختنه نشده باشد سعی کنید پره پوس یا پوست حشفه را نکشید.
چندین ماه یا حتی سال طول می کشد تا پره پوس از آلت تناسلی جدا شود. پس از جدا شدن پره پوس و هنگامیکه کاملا بتوان آن را کشید (اگر نخواهید کودک را ختنه کنید بهتر است زمان آنرا از پزشک کودکتان بپرسید) باید گاهی آن را بکشید و انتهای آلت را که زیر آن قرارگرفته است به آرامی ولی با سرعت از ماده مومی شکل سفید رنگی که بطور طبیعی در این محل تشکیل می شود تمیز کنید .
تکامل سیستم بینایی کودک
سیستم بینایی در بدو تولد یک سیستم تکامل نیافته است و تکامل آن در طول سال اول زندگی رخ می دهد. از این رو، توجه والدین و پزشکان به مشکلات احتمالی در طول سال اول نقشی بسیار تعیین کننده در تکامل بینایی کودک و جلوگیری از مشکلات ناشی از اختلال در بینایی نظیر مشکلات یادگیری خواهد داشت
.
سه ماه اول
نوزادان معمولا قبل از هر چیز “حرکت” را می بینند. نوزادانی که به موقع بدنیا آمده باشند (هفته ۳۸ تا ۴۲ حاملگی) باید بتوانند تغییرات صورت مادر نظیر خنده، اخم، … را در هفته اول بعد از تولد ببینند. در این زمان درک رنگ هنوز کاملا تکامل نیافته و درک عمق نیز در طول سال اول به موازات هماهنگ شدن حرکت چشم ها ایجاد می شود.
هماهنگی عضلات چشم در نوزادان تازه متولد شده و شیرخواران بسیار ناقص است. چشم نوزادان اغلب به بیرون یا داخل منحرف شده و حرکت چشم ها با هم هماهنگ نیست. این وضعیت استرابیسم یا انحراف چشم خوانده می شود. اگر استرابیسم تا ۳ یا ۴ ماهگی خودبخود بر طرف نشود بهتر است نوزاد توسط یک چشم پزشک معاینه شود .
اولین علائم مشکلات چشم و بینایی
در بعضی موارد لازم است نوزاد قبل از ۳-۴ ماهگی مورد معاینه قرار گیرد. این موارد عبارتند از: انحراف شدید چشم ها، عدم حرکت چشم قبل از ۳ ماهگی، انحراف هر دو چشم به داخل، ثابت ماندن یک چشم در زمان حرکت چشم دیگر و یا تفاوت فاحش بین حرکات دو چشم.
تشخیص زودرس استرابیسم بسیار مهم است زیرا تنبلی چشم یا آمبلیوپی حاصل استرابیسم درمان نشده است. اگر یک چشم کودک نتواند بر اثر استرابیسم خوب ببیند هماهنگی چشم ها بر هم می خورد. همچنین اگر مغز تصویری از یکی از چشم ها دریافت نکند در طول زمان علائم ارسالی از چشم مبتلا را نادیده می گیرد و نهایتاً فرد دچار تنبلی چشم و متعاقب آن کاهش شدید دید می شود .
مشکلات بینایی در نوزادان نارس
تکامل بینایی در نوزادان نارس کمی بیشتر از نوزادانی که به موقع بدنیا آمده باشند طول می کشد. احتمال ایجاد استرابیسم و آمبلیوپی در نوزادانی که قبل از هفته ۳۵ حاملگی بدنیا آمده باشند ۳۰% بیشتر است. هر چه نوزاد زودتر از زمان طبیعی بدنیا بیاید این احتمال افزایش می یابد.
نوزاد باید کاملا به نور روشن (مثلا لامپ) و یا آویز هایی که معمولا بالای سر نوزادان آویزان می کنند توجه کند. اگر در ۳ ماهگی جسم را جلو چشم نوزاد بگیرید و آن را از یک سمت آهسته به سمت دیگر ببرید و نوزاد قادر به دنبال کردن آن با چشم نباشد بهتر است مورد معاینه قرار گیرد. البته در بعضی موارد تکامل بینایی دیرتر رخ می دهد که به آن تأخیر در تکامل بینایی می گویند .
حرکات نامنظم چشم
اختلالی بنام نیستاگموس ممکن است در نوزادی رخ دهد. در این اختلال چشم ها حرکاتی به چپ و راست، حرکات دورانی و یا حرکات نامنظمی دارند. علت این اختلال ممکن است ضعف بینایی، وجود نقص در مسیر عصبی از چشم به مغز و یا آلبینیسم (کمبود رنگدانه ها) باشد. نیستاگموس ممکن است ارثی هم باشد. نوزادانی که نیستاگموس دارند ممکن است دید طبیعی و یا ضعیف داشته باشند. اگر نیستاگموس تا بعد از ۳ ماهگی باقی بماند نوزاد باید مورد معاینه قرار گیرد.
در مجموع باید گفت که ۳ تا ۴ ماه اول زندگی زمان بسیار مهمی از نظر تکامل بینایی است و توجه والدین و مراجعه به موقع به چشم پزشک نقش تعیین کننده ای در بینایی کودک خواهد داشت
.
۴ تا ۶ ماهگی
در این سن نوزاد باید دستش را به طرف اسباب بازی که جلوی او می گیرید دراز کند و یا دستش را به آن بزند. در ابتدا ممکن است دست نوزاد بطور اتفاقی به جسمی که جلویش گرفته اید بخورد ولی در طول زمان با رشد بینایی، درک عمق و درک بیشتر نوزاد این کار ارادی تر می شود.
از ۶ تا ۸ ماهگی نوزاد شروع به غلت زدن و احتمالا چهار دست و پا راه رفتن می کند. در این مرحله می توانید یک اسباب بازی را طوری جلو کودک قرار دهید که مجبور باشد برای رسیدن به آن غلت بزند و یا کمی از جای خود جلوتر بیاید. این کار به تقویت بینایی نوزاد کمک می کند.
بین ۸ تا ۱۲ ماهگی نوزاد شما ممکن است چهار دست و پا حرکت کند و یا راه برود. سعی کنید به جای راه افتادن زودتر، کودک خود را به حرکت چهار دست و پا تشویق کنید زیرا باعث ایجاد هماهنگی میان حرکات دست و چشم می شود. در این سنین بویژه وقتی کودک روی مبل یا تخت و یا نزدیک پله است باید بسیار مواظب وی بود زیرا دید کودک در این مرحله هنوز فاقد درک عمق کافی است و در نتیجه پستی و بلندی ها را بخوبی درک نمی کند. به عبارت دیگر کودک در این سن متوجه نیست که لبه تخت در جایی تمام می شود و زمین پایین تر از آن قرار گرفته است بنابراین احتمال سقوط کودک از تخت و پله وجود دارد​