ا ویشن

[sting]

آویشن

نام های دیگر آن: آویشن شیرازی، آویشن وحشی، آویشم، آویشه، اوشن، افشن، آسن، آسن بویه، آس بویه، آذربه، اریگانا، علف کبک، کلیک اوتی، کهلیک اوتی، آذرروبه، سه سنبل، سی سنبل، سیسنبر، سوسنبر، صعترالحمیر، صعتر، غام، سیتر، حاشا بری، نمام، نعنا فلفلی، مرزنجوش آفریقایی، صعتربری، صعتر شافع، سوسن عنبر؛ صعتر بری(عربی) Thymus serpyllum wild thyme
در بعضی کتب گیاهان دارویی آن را به اشتباه آویشن شیرازی می نامند.صعتر شافع Thymus vulgaris Garden thyme آویشن شیرازی، زویاع Zataria Moltiflora آویشن شیرازی، آب شم، درختچه ای ست که مظفریان آن را آویشن شیرازی نامند، آئینه چی، آب شم.گیاهی هزار چهره، گویی یک گیاه نیست بلکه یک طیف از گیاهان مختلف می‌باشد که شناسایی و نامگذاری آنها به علت تنوع واریته های است که شکل او به زبان فارسی بیش از 35 نام دارد که همگی بر یک گیاه اطلاق نشده‌است.در مناطق مختلف ایران چون اصفهان 10 کیلومتری شهر نجف آباد در 1800 متری، 27 کیلومتری جنوب اصفهان در 1700 متری کلاو قاضی،
لرستان: شهبازان،
خوزستان: 60 کیلومتری شمال شرقی دزفول،
فارس: فیروزآباد، کوه سیوند، کوه خورموج،
کرمان: بین کرمان و زرند، علی آباد به سمت گاوکشی، 20 تا 30 کیلومتری مشرق حاجی آباد در 1600متری گوهره در شمال بندر عباس، کوههای گنو، آبگرم در 200 متری
لار: 15 کیلومتری شمال غربی فورگ، بین جهرم و منصورآباد
بلوچستان: 10 کیلومتری خاش به ایرانشهر در 1450متری، نزدیک بازنان، مکران: 16کیلومتری جنوب شرفی تنک سرخ در 1000 متری
خراسان: گردو در 70 کیلومتری جنوب ازبگو، یزد، 15کیلومتری مغرب چاه ملک، بین جندق و یزد و همچنین در ارتفاعات منجیل، اراک، کردستان، کرمانشاه، دامنه های جنوبی البرز، آزاد بر طالقان، توچال، دره کرج، شاهوار کوه، اورمان کردستان، رودبار، نور، کجور، دره چهل دخترگرگان شناسایی شده است. سوسنبر(نعناع فلفلی) Wild thymeدر کتب طب سنتی و به زبان فارسی به نام های "سی سنبر"، "سوسنبر"، "نمام"، "سه سنبل"، "حاشابری"، "آویشن وحشی" و به عربی "نمام الملک" نامبرده می شود. به فرانسوی Thym rovge، Serpolet می باشد. به زبان انگلیسی Wild thyme، Serpyllum گفته می‌شود. گیاهی از خانواده نعناع Labiatae نام علمی آن Thymus serpllum می باشد. از این گیاه هشت واریته در ایران در مناطق مختلف دامنه های البرز، دره لار و آذربایجان می‌روید. ترکیبات شیمیایی5% اسانس روغنی فرار است که شامل فنلهای P- Cymene و Terpene توپن الکل و تیمول کارواکرول می باشد و منگنز فراوان معادل 15% تا60% است.اسانس سی سنبر به اسانس سرپوله معروف می باشد. گیاه سی سنبر دراروپا به عنوان بادشکن، ضد عفونی کننده شناخته می شود، به علاوه از دم‌کرده آن برای بیماریهای پوستی استفاده می کنند و برای اختلالات کبدی و معده و دفع ترشحات چرکی، ادرار و حیض بسیار مفید است.در اروپا بیش از هجده نوع نعناع وجود دارد که از نظر طبی همه خواص مشابه دارند، ولی نعناع فلفلی یا سوسنبر برای معالجه بیماریها موثر تر و مفیدتر است.بقراط حکیم، دم کرده نعناع فلفلی را برای تعدیل احساسات خوب و بد و آرام کردن قلب تجویز می کرد و عقیده داشت عشق، کینه، خشم، هوس و حسادت با دم کردن نعناع فلفلی معالجه می شود، به شرطی که مصرف آن را جداً شروع کرده و ادامه دهد. به همین جهت ارسطو فیلسوف شهیر یونانی در یکی از کتابهای خود می نویسد که در زمان جنگ نباید نعناع کاشت و نباید نعناع خورد، زیرا نعناع صفت جنگجویی را تضعیف می کند.سوسنبر دارای دو خاصیت است اگر آن را به مقدار کم مصرف کنند خواص بی‌حس کننده، مسکن و ضد تشنج دارد و اگر به مقدار زیاد مصرف کنند بر عکس تقویت کننده اعصاب و مقوی قوه هاضمه است. نسخه های سوسنبر1- بی اشتهایی: ده گرم برگ خشک سو سنبر را دریک فنجان آب جوش دوازده دقیقه دم کنید و بعد آن را صاف کرده با عسل شیرین کنید، در طی روز چهار بار و هر بار یک فنجان از آن بنوشید. بزودی اشتهای شما باز می‌شود.2- آسم: 15 گرم برگ خشک در یک لیتر آب جوش دوازده دقیقه دم کنید صاف کرده با عسل شیرین روزی سه الی چهار فنجان میل شود و در ضمن برای درمان برونشیت و سرماخوردگی و مجاری تنفسی هم تجویز می‌شود.3- قولنج: دم کرده سبک سوسنبر انواع قولنجها را آرام می کند از 10 گرم برگ خشک مانند روش بی اشتهایی استفاده می‌شود.4- درد معده و سکسکه: وقتی معده درد می کند بهترین دو، دم کرده رقیق سوسنبر است و باید دو برگ سوسنبر را در یک فنجان آب جوش دوازده دقیقه دم کنید و با عسل شیرین هر روز سه تا چهار فنجان بنوشید. این روش برای درمان سکسکه نیز موثر است.5- بوی دهان: کسانی که دهانشان بو می دهد و تنفسی نامطبوع دارند اگر برگ تازه یا خشک سوسنبر را در دهان خود بجوند بوی بد دهان آنها از بین رفته و محیط دهانشان ضد عفونی خواهد شد، ولی این اشخاص باید بیش از هشت تا ده برگ سوسنبر بجوند.6- بحرانهای کبدی: کسانی که ناراحتی کبدی دارند باید هشت روز، روزی هشت عدد برگ تازه سوسنبر را بجوند. جویدن برگ سوسنبر ضد عفونی کاملی است.7- سردرد: دم کرده سبک سوسنبر سردردهای شما را آرام می کند سر دردهای شما چه عصبی و چه مربوط به سوء هاضمه باشد آن را معالجه می کند 10 گرم برگ خشک سوسنبر را در یک لیتر آب جوش دم کنید تا دوازده دقیقه بماند سپس آن را صاف کرده و هر روز چهار فنجان از آن بنوشید.8- اختلات عصبی: اگر مضطرب هستید، اگر از تشنجات رنج می برید و خلاصه اگر اعصاب شما ناراحت است، دم کرده سبک و رقیق نعناع فلفلی بنوشید.
طرز تهیه و مقدار مصرف آن: دو برگ سوسنبر تازه را در یک فنجان آب جوش دوازده دقیقه دم کنید و بعد صاف کرده و با عسل شیرین کنید و هر روز چهار بار و هر بار یک فنجان از آن بنوشید.
اگر بر عکس سست و ناتوان هستید و همیشه خواب آلود می نمایید و خلاصه سر حال نیستید احنیاج به یک تقویت کننده دارید.، دم کرده قوی سوسنبر را بنوشید. 15 گرم برگ خشک در یک لیتر آب جوش با عسل شیرین کرده و روزی سه الی چهار فنجان میل شود.9- درد پا: اگر پاهای متورم، دردناک و خسته‌ای دارید صد گرم برگ تازه یا خشک سوسنبر را در یک تشت آب گرم بریزید و دوازده دقیقه بگذارید دم بکشد، بعد پاهای خود را در آن گذاشته و با دست ماساژ دهید و بشویید. حمام پاها با سوسنبر باعث استراحت و آرامش آن می‌شود و اگر یک هفته هر روز این کار را ادامه دهید بعد از پایان هفت روز خواهید دید که پاهای چابک و چالاکی پیدا کرده اید که مثل پرندگان سبک و چالاک است.10- انواع رماتیسم: صدگرم برگهای سوسنبر تازه یا خشک را در دو لیتر آب بخیسانید، وقتی خوب خیس خورد تا گرم است در پارچه نازکی بپیچید و به صورت کمپرس روی جاهای دردناک بدن بگذارید. کمپرس گرم سوسنبر دردهای مفاصل و رماتیسم را آرام می‌کند.11- عرق پا: کسانی که پایشان زیاد عرق می کند و بو می دهد اگر پای خود را بشویند و چندین شب پاهای خود را در کیسه‌ای بکنند که پر از برگ سوسنبر و نعناع است و بخوابند بعد از چندی خواهند دید که این عارضه بر طرف می‌شود. از دیدگاه طب سنتیاز نظر طبیعت طبق نظر حکمای طب سنتی خیلی گرم و خشک(از درجه دو) است و از نظر خواص معتقدند که فرح‌افزا است و باز کننده گرفتگی و انسداد مجاری می‌باشد. مقوی معده و روده و قلب است و قوت تریاقی و ضد سمی دارد، ضد عفونی کننده و مدر است، ترشح ادرار و حیض را زیاد می‌کند به عبارت دیگر تا حدودی قاعده آور است. با سرکه برای رفع سردرد نافع است. ضماد آن برای بیماریهای بلغمی و درد سینه مفید است. دم کرده آن برای سکسکه، دل پیچه و قطره قطره ادرار کردن و خرد کردن سنگ مثانه و درد رحم نافع است. برای ریه مضر است و باید متناوباً خورده شود. برای رفع سردرد(میگرن) و سرگیجه نافع است. برای رفع آشفتگی و حالت استفراغ و رفع ترشی معده مؤثر است.قدری صمغ عربی برای رفع سیاه سرفه، سرفه های تناوبی و گریپ و سرماخوردگی و ضعف بینایی مفید است. در استعمال خارجی از دم کرده آن برای تسکین دردهای عصبی و سیاتیک و برای نرمی استخوان کودکان می‌توان آنها را با دم کرده سوسنبر استحمام کرد. آویشن شیرازی Zataria moltifloraواریته های مختلف آن به علت دارا بودن خواص درمانی مشابه انواع دارویی‌«Origanum» غالبا بجای آنها مورد استفاده‌های درمانی قرار می‌گیرد. حتی در کتاب معارف گیاهی نوشته آقای میر حیدر، پونه کوهی را طبق فرمایش آقای شیملر آویشن شیرازی معرفی می‌کند و با نام انگلیسی Oregano Wild marjaram با نام علمی "Origanum vugare" مطرح می‌شود. در هر صورت اختلاف نظر در مورد ماهیت آویشن شیرازی زیاد است اما نام لاتین آن Zataria multiflra را بیشتر نزدیک به واقع می‌دانیم. ترکیبات شیمیاییروغن مایع اصیل به نام تیمول(Thymol) ،تانن، پانتوزان(اجتماع پیچیده قندهای مختلف)، سقز، علوکوزیه و مقدار بسیاری املاح معدنی است.آویشن را برای آسم، برونشیت، سیاه سرفه، ضعف زیاد و ناتوانی، دردهای معده، اختلات کلیه‌ها، زکام مغزی و خستگی مصرف می‌کنند. مصرف خارجی آویشن برای رگ به رگ شدن اعضای بدن و شست و شوی زخمها مفید و مؤثر است. آویشن دوای مؤثر برای تشنج، تبخال، عفونتهای کبد و اختلات مغزی است. آویشن در قدیم بقدری شناخته و معروف بود که حضرت موسی آن را به عطر و کندر ترجیح می‌داد. زنبورهای عسل نر و ماده آویشن را دوست دارند و بخوبی با آن آشنا هستند ولی ساس و حشرات از بوی آویشن فراری هستند.طرز تهیه و مصرف: بیست تا سی گرم ساقه‌های گلدار آویشن خشک را بریزید و درظرف محتوای آن را بگذارید تا دوازده دقیقه دم بکشد بعد از صافی بگذرانید و با عسل شیرین کنید و هر روز چهار تا پنج فنجان از آن بنوشید. از دیدگاه طب سنتیطبیعتی بسیار گرم و خشک دارد و خواص درمانی آن عبارتند از:1- تازه آن را به صورت سبزی با غذا بخورید بسیار مفید است، معده را تقویت می کند، برای تقویت دید چشم نافع است.2- خوردن 10 گرم کوبیده آن مخلوط با عسل و آب گرم برای درمان فلج و لقوه و رفع فراموشی، درمان صرع، تقویت کلیه و قوه باه(جنسی) مفید است.3- پانزده تا بیست و پنج گرم خشک آن را در یک لیتر آب جوش دم کنید و هر روز پنج تا شش فنجان آنرا به تدریج بنوشید. عفونتهای ریوی، سرفه های پی‌درپی، سیاه سرفه، آسم یا تنگی نفس، سرماخوردگی و برونشیت و زکام، آنژین، سردردی که از اعصاب یا از سوءهاضمه باشد و سردرد نیمه شدید یا میگرن را درمان می کند، لکنت زبان را برطرف می‌سازد، سوءهضم و سنگینی معده و دل درد و ورم امحاء را برطرف می‌سازد، بادشکن است، بیماری های پوستی، درد اعصاب، تشنجات عصبی یا پرش موضعی و اختلالات کبدی، اسهال و ترشحات چرکی، ادرار و حیض را درمان می‌کند، برای درمان سکسکه، قطره قطره ادرار کردن، خوردن کردن سنگ مثانه و تسکین درد رحم مفید است، قابض و مقوی است، قلب را تقویت می کند و فرح افزا است و هوش و قوه ادراک را تقویت می کند، مدر بول و حیض و عرق و شیر است. باز کننده گرفتگی‌های روده‌هاست برای تحلیل آماس و خون منجمد شده در اثر سموم نبانی یا حیاتی مفید است، ضد قارچ و انگل بوده و خارج شدن جنین و مشیمه را تسهیل می کند و برای درمان کچلی مفید است. برای رفع تبخال، دلهره و تسکین درد سیاتیک مفید است. خستگی را برطرف می‌سازد و اگر بعد از غذاهای روزانه بنوشید بی اشتهایی پس از بیماری و نقاهت را برطرف می‌سازد و اگر یک فنجان آن را قبل از خواب بنوشید بی خوابی شما را درمان می‌کند.4- ده گرم از آن را که از سر سبزی چیده‌اند به مدت سه هفته در نیم لیتر الکل بخیسانید بعد به اندازه نصف آن آب اضافه کنید و هر روز با آن الکل قرقره نمایید و هر روز سه بار قرقره را ادامه دهید، ورم لوزتین را درمان می کند و دیگر احتیاج به عمل ندارد.5- آب جوشانده غلیظ آن را به سر بمالید، رشک و شپش سر را نابود می‌سازد، پیاز مو را تقویت کرده و ریزش آن را قطع می‌سازد.

​