قارچ دكمه ای

[sting]

قارچ دكمه ایسابقا محيط كشت قارچ دكمه اي فقط كود اسب بود اما از آنجايي كه تهيه اين كود در مقياس وسيع امكان پذيرنبود از مواد ديگري مانند كاه گندم – كود مرغ و سنگ گچ طي فرايندي به نام كمپوست سازي ( بستر سازي يا كود سازي) محيط كشت مصنوعي با خواص كود اسب تهيه شد كه به مراحل مختلف آن مي پردازيم.
۱ـ کمپوست سازی
فاز اول :
اين مرحله از بستر سازی شامل خيس کردن و انباشت مواد اوليه به مدت ۵ تا ۷ روز بوده که در سيستم ماشينی معمولاً ۳تا ۴روز است. چهار مرحله قالب زنی که به مدت ۳ تا ۵ روز و معمولا ۴ روز انجام ميشود. قالب زنی در سيستم ماشينی ۳ مرحله وهر۳ روز يک بار انجام می شود. بنا بر اين در سيستم ماشينی طول پروسه فاز اول حداقل۵ تا ۱۴ روز کاهش می يابد .
فاز دوم :
اين فاز شامل ۳ مرحله می باشد :
۱ـ عمليات تخمير به مدت ۳ تا ۵ روز
۲ـ پاستوريزاسيون بمدت ۱۲ تا ۱۸ ساعت
۳ـ آمونياک زدايی ۳ تا ۵ روز بوده و تقريبا در هر دو سيستم شبيه هم انجام ميشود ( گاهی در سيستم دستی مرحله آمونياک زدايی ۱تا ۲ روز بيشتر به طول می انجامد).
2ـ بذر زنی
اين مرحله رابطه مستقيم با سيستم توليد و تعداد کارگران و مهارت آنها داشته در سيستم استيلاژ( بستري ) حداکثر يك روز و در سيستم کيسه ای و ساير سيستم ها بسته به مقدار کيسه ها و فاصله آنها با سالن های توليد و ارتفاع قفسه ها مختلف است .معمولا اين مرحله بايستی حداکثر در مدت ۲ روز پايان يابد چرا که طولانی شدن اين مرحله زمينه آلودگي کمپوست آماده شده را فراهم آورده همچنين برداشت در يك زمان انجام نمی گيرد.
3ـ پنجه دوانی
در اين مرحله ميسليوم يا ريسه های قارچ در مدت ۱۴ تا ۱۵ روز در کمپوست نفوذ کرده و پس از آن ۱۴ تا ۱۵ روز ديگر نيز زمان نياز است تا ميسليوم قارچ در خاک پوششی نفوذ کند.
۴ـ برداشت
معمولا ًطی ۳ مرحله برداشت انجام ميگيرد که هر مرحله ۷ تا ۱۰ روز طول مي کشد.
۵ ـ نظافت سالن
مرحله پايانی که معمولاً ۱ تا ۲ روز بطول می انجامد شامل مرحله تخليه و نظافت سالن ها ميباشد. بنا براين طول دوره در سيستم دستی ۷۵ تا ۱۰۳ روز و در سيستم ماشيني ۷۰ تا ۸۱ روز می باشد در صورتي كه يک کارخانه کليه مراحل را خودش انجام دهد ۴ و حداکثر ۵ دوره در سال ميتواند از سالنهای توليد استفاده نمايد. سيستم رايج ايران بصورت سنتي بوده و معمولا كليه كارها در يك كارخانه انجام مي گيرد. امروزه در كشور هاي پيشرفته از اين سيستم استفاده نمي شود.
برآورد هزينه های جاری توليد قارچ دکمه ای
هزينه های توليد قارچ دکمه ای رابطه مستقيم با سيستم توليد( کيسه ای، استيلاژ ....) مکانيزم توليد ( مکانيکی، نيمه مکانيکی،دستی يا بصورت تامين مواد اوليه ازطريق تعاونی يا ....)همچنين قيمت نهادينه های توليد( مواد اوليه،هزينه کارگری، سوخت وانرژی و ....)از يک سو و از سوی ديگر ميزان عملکرد محصول بر حسب مقدار بستر يا محيط کشت استفاده شده در طول يک دوره از توليد داشته که معمولا بين دو تا سه ماه در نظر گرفته ميشود. بنا براين محاسبات ذيل که کاملا عملی و تجربه شده در سال 1384 می باشند می توانند تغييراتی داشته باشند که متاُثر از نحوه مديريت در کارخانه مي باشد.اين محاسبات جهت سيستم رايج ايران يعنی سيستم توليد به روش سنتی يا دستی محاسبه شده است. ضمناً در اين برآورد هزينه سرمايه گذاری ثابت ( ساختمانها، تاسيسات و تجهيزات ) محاسبه نشده است .
الف) مواد اوليه :

شرحهزينه​	واحد​	مقدار​	قيمت واحد(ريال)​	هزينه کل (ريال)​
کاه گندم​	كيلو گرم​	۶۰۰۰​	۳۰۰​	۱۸۰۰۰۰۰​
کود مرغی​	كيلو گرم​	۳۵۰۰​	۱۲۰​	۴۲۰۰۰۰​
کود اوره​	كيلو گرم​	۱۰۰​	۵۰۰​	۵۰۰۰۰​
ملاس چغندر​	ليتر​	۱۰۰​	۲۰۰​	۲۰۰۰۰​
سنگ گچ​	كيلو گرم​	۴۵۰​	۱۰۰​	۴۵۰۰۰​
بذر قارچ​	كيلو گرم​	۱۵۰​	۱۰۰۰۰​	۱۵۰۰۰۰۰​
خاک پوششی​	متر مكعب​	5/7​	۲۰۰۰۰۰​	۱۵۰۰۰۰۰​
کيسه کشت​	كيلو گرم​	۳۰​	۱۰۰۰۰​	۳۰۰۰۰۰​
سموم​	ليتر​	۴​	۲۰۰۰۰​	۸۰۰۰۰​
متفرقه​	​	۲ درصد​	​	۱۱۴۳۰۰​
جمع كل​	​	۵۸۲۹۳۰۰​

*** پیش بینی قیمت ها مربوط به سال 1384 می باشد .
ب) هزينه كارگری :
شامل ۴ مرحله می باشد :
1- مرحله قالب زنی : توسط ۴ نفر (۱۶ روز كارگر)
2- مرحله تخليه و پر كردن سالن پاستوريزه : توسط ۴ نفر (۸ روز كارگر) 3- مرحله آبياری : توسط يك نفر ( ۳ روز كارگر)
4- مرحله تخليه و نظافت سالن : توسط ۴ نفر ( ۴روز كارگر)
5- ميانگين ۴ روز كارگر جهت نظارت
مجموعاً ۳۵ روز كارگری با ارزش هر روز كارگری در سال 1384 تقريباً ۵۰۰۰۰ ريال با كليه مزايا معادل ۱۷۵۰۰۰۰ ريال (تا قبل از برداشت ) مي باشد.
6- جهت برداشت و بسته بندی : طی ۳ مرحله ( ۳ چين برداشت ) توسط ۵ نفر مجموعا 15 روز كارگر، با دستمزد فوق جمعاً مبلغ ۷۵۰۰۰۰ ريال خواهد شد.
*** قیمت ها مربوط به حقوق کارگری در سال 1384 می باشد .
ج)هزينه سوخت و انرژی :
از سوخت گازوئيل ،انرژی برق و آب با تعرفه كشاورزي به طور ميانگين در فصول مختلف سال مبلغ ۵۸۲۹۳۰ جهت هر دوره توليد در نظر گرفته شده است.
*** قیمت های سوخت مربوط به تعرفه های سال 1384 می باشد .
جدول هزينه های جاری

شرحهزينه	مبلغ كل هزينه ( ريال )
الف) هزينه مواد اوليه	۵۸۲۹۳۰۰
ب)هزينه كارگر ی تا قبل از برداشت	۱۷۵۰۰۰۰
ج) سوخت و انرژي	۵۸۲۹۳۰
جمع	۸۱۶۲۲۳۰
س) استهلاك سرمايه براي 3 ماه (16 %)	۳۲۶۴۸۹
ص)هزينه كارگری برداشت	۷۵۰۰۰۰
جمع كل	۹۲۳۸۷۱۹

*** پیش بینی قیمت ها مربوط به سال 1384 می باشد .

پيش بينی ميزان توليد
با استفاده از مواد اوليه فوق با وزن خشك تقريبی ۱۰۰۰۰ كيلو گرم و 65% تا 75% رطوبت ميتوان ۱۶۵۰۰ تا ۱۷۵۰۰ كيلو گرم كمپوست (بستر يا محيط كشت قارچ دكمه اي) تهيه نموده كه عملكرد آن ( ميزان قارچ توليد شده ) بر اساس وزن بستر(كمپوست) به قرار ذيل می باشد.

مقدار تقريبی كمپوست	حداقل عملكرد 10درصد	عملكرد خوب 20درصد	عملكرد عالی 30درصد	شرايط ايران عملكرد17%
۱۶۵۰۰ كيلوگرم بستر	۱۶۵۰ كيلوگرم قارچ	۳۳۰۰كيلوگرم قارچ	۴۹۵۰ كيلوگرم قارچ	۲۸۰۵ كيلوگرم قارچ
۱۷۵۰۰ كيلوگرم بستر	۱۷۵۰ كيلوگرم قارچ	۳۵۰۰ كيلوگرم قارچ	۵۲۵۰ كيلوگرم قارچ	۲۹۷۵ كيلوگرم قارچ

بايد در نظر داشت، كيفيت کمپوست تهيه شده از نظر فيزيكي و بيوشيميايی که بستگی به مواد اوليه مصرف شده و سيستم توليد کمپوست دارد، همچنين بذر مصرفي ( اسپان )از نظر گونه و اصلاحات ژنتيكي انجام شده بر روی آن نقش چشمگيری در تلورانس توليد داشته و به همراه مجموع عوامل محيطی و نحوه كنترل آن (رطوبت، دما، تهويه، بهداشت و ...) افزايش يا كاهش توليد قارچ را در توليدی های قارچ دكمه اي رقم مي زند.