آشنایی با بیماری فاسیولا

[Emma]

فاسیولا چیست؟​

فاسیولیازیس یک بیماری عفونی ناشی از انگل‌ فاسیولا است. این انگل جز کرم‌های پهن دسته‌بندی می‌شود. انگل‌های بالغ در مجاری صفراوی افرادِ آلوده و حیواناتی از قبیل گوسفند و گاو مشاهده می‌شوند. به طور کلی این بیماری در دام و سایر حیوانات شایع‌تر از انسان‌ها است. دو گونه از این انگل افراد را آلوده می‌کنند. گونهٔ اصلی آن Fasciola hepatica است که به عنوان انگل کبدیِ رایج یا انگل کبد گوسفند نیز شناخته می‌شود و گونه‌ای مرتبط با آن به نام Fasciola gigantica نیز افراد را آلوده می‌کند.

فاسیولا در کدام مناطق جهان یافت می‌شود؟​

فاسیولا در بیش از ۷۰ کشور جهان یافت می‌شود، به خصوص در مناطقی که گوسفند یا گاو پرورش داده می‌شود. Fasciola hepatica در تمام قاره‌ها به جز قطب جنوب و Fasciola gigantica در برخی مناطق گرمسیری یافت می‌شود. به جز بخش‌هایی از اروپای غربی، فاسیولای انسانی عمدتاً در کشورهای در حال توسعه ثبت شده است.

انسان‌ها چگونه به این انگل آلوده می‌شوند؟​

انسان‌ها با مصرف مواد آلوده به این انگل به این بیماری مبتلا می‌شوند. راه اصلی انتقال آن خوردن سبزیجات و گیاهان آلوده است. همچنین راه دیگر آلوده شدن افراد، مصرف آب آلوده، مانند نوشیدن آن یا خوردن سبزیجاتی است که با آب آلوده شسته و یا آبیاری شده‌اند.

آیا این بیماری از فرد یا حیوان به افراد دیگر سرایت می‌کند؟​

خیر، این انگل مسری نیست. تخمِ انگلِ موجود در مدفوع فرد آلوده، باید در محیط و شرایطی خاص رشد کند تا در نهایت قادر به آلوده کردن افراد دیگر باشد. در شرایط غیرمعمول ممکن است افراد با خوردن گوشت گوسفند خام یا جگر بز که حاوی اشکال نابالغ انگل است، آلوده شوند که بسیار نادر است.

علائم و نشانه‌های عفونت فاسیولا چیست؟ و علائم آن در چه زمانی آغاز می‌شود؟​

بعضی از افراد آلوده هرگز احساس بیماری نکرده، اما برخی از افراد در همان ابتدای عفونت احساس بیماری می‌کنند. علائم مرحلهٔ حاد می‌تواند از چند روز (به طور معمول کمتر از یک تا دو هفته) پس از قرار گرفتن در معرض این انگل شروع شده و تا چند هفته یا چند ماه ادامه یابد.
برخی از افراد در مرحلهٔ مزمن عفونت، هنگامی که انگل بالغ در مجاری صفراوی قرار دارد، احساس بیماری می‌کنند. در این مرحله علائم می‌تواند از ماه‌ها تا سال‌ها پس از مواجهه شروع شود. به عنوان مثال، علائم می‌تواند ناشی از التهاب و انسداد مجاری صفراوی باشد.
در هر دو مرحله، علائم بالینی می‌تواند شامل تب، ضعف، درد شکم، ائوزینوفیلی، هپاتومگالی (کبد بزرگ شده) و آزمایش‌های غیرطبیعی کبد باشد.

نحوهٔ تشخیص این عفونت به چه شکل است؟​

این عفونت با بررسی نمونه‌های مدفوع در زیر میکروسکوپ تشخیص داده می‌شود. در صورت مشاهدهٔ تخم‌های فاسیولا، این تشخیص تأیید خواهد شد. برای یافتن انگل ممکن است بیش از یک نمونه مورد بررسی قرار گیرد. انواع خاصی از آزمایش خون نیز ممکن است برای تشخیص عفونت فاسیولا مفید باشد.

آیا این عفونت قابل درمان است؟​

بله درمان‌پذیر است. این بیماری با داروی خوراکی Triclabendazole در دو دوز قابل درمان است. بیشتر افراد به خوبی به درمان پاسخ می‌دهند.

آیا این عفونت قابل پیشگیری است؟​

مسافران در هنگام سفر به مناطقی که از نظر بهداشتی ضعیف هستند، باید از مصرف غذا و آبی که ممکن است آلوده باشد، خودداری کنند. هیچ واکسنی برای محافظت از انسان در برابر فاسیولا در دسترس نیست.