اشعار کوتاه پروین اعتصامی

[***HeleNa***]

شنیده اید که آسایش بزرگان چیست
برای خاطر بیچارگان نیاسودن
به کاخ دهر که آلایش است بنیادش
مقیم گشتن و دامان خون نیالودن
همی ز عادت و کردار زشت کم کردن
هماره بر صفت و خوی نیک افزودن
ز بهر بیهده، از راستی بری نشدن
برای خدمت تن روح را نفرسودن
رهی که گمرهیش در پی است نسپردن
دری که فتنه اش اندر پس است نگشود

 

[***HeleNa***]

تا به کی جان کندن اندر آفتاب؟ ای رنجبر!
ريختن از بهر نان از چهره آب، ای رنجبر!
زين همه خواری که بينی زآفتاب و خاک و باد
چيست مزدت جز نکوهش با عتاب؟ ای رنجبر!
از حقوق پای*مال خويشتن کن پرسشی
چند می*ترسی ز هر خان و جناب؟ ای رنجبر!
جمله آنان را که چون زالو مکندت، خون بريز
وندر آن خون دست و پايی کن خضاب، ای رنجبر!
ديو آز و خودپرستی را بگير و حبس کن
تا شود چهر حقيقت بی*حجاب، ای رنجبر!
حاکم شرعی که بهر رشوه فتوا می*دهد
که دهد عرض فقيران را جواب؟ ای رنجبر!

 

[***HeleNa***]

در دست بانوئی به نخی گفت سوزنی
کای هرزه گرد بی سر و بی پا چه میکنی
ما میرویم تا که بدوزیم پاره ای
هر جا که می رسیم تو با ما چه میکنی
خندید نخ که ما همه جا با تو همرهیم
بنگر به روز تجربه تنها چی میکنی

 

[***HeleNa***]

وقت گذشته را نتوانی خرید باز
مفروش خیره کاین گهر پاک بی بهاست
گر زنده ای و مرده نه ای کار جان گزین
تن پروری چه سود چو جان تو ناشتاست
تو مردمی و دولت مردم فضیلت است
تنها وظیفه تو همی نیست خواب و خاست
زان راه باز گرد که از رهروان تهیست
زان آدمی بترس که با دیو آشناست

 

[***HeleNa***]

روز بگذشته خیالست که از نو آید
فرصت رفته محالست که از سر گردد
کشتزار دل تو کوش که تا سبز شود
پیش از آن کاین رخ گلنار معصفر گردد
زندگی جز نفسی نیست، غنیمت شمرش
نیست امید که همواره نفس بر گردد... پ

 

[***HeleNa***]

ای خوشا خاطر ز نور علم مشحون داشتن
تیرگیها را ازین اقلیم بیرون داشتن
همچو موسی بودن از نور تجلی تابناک
گفتگوها با خدا در کوه و هامون داشتن
پاک کردن خویش را ز آلودگیهای زمین
خانه چون خورشید در اقطار گردون داشتن
عقل را بازارگان کردن ببازار وجود
نفس را بردن برین بازار و مغبون داشتن
بی حضور کیمیا، از هر مسی زر ساختن
بی وجود گوهر و زر، گنج قارون داشتن
گشتن اندر کان معنی گوهری عالمفروز
هر زمانی پرتو و تابی دگرگون داشتن
عقل و علم و هوش را بایکدیگر آمیختن
جان و دل را زنده زین جانبخش معجون داشتن
چون نهالی تازه، در پاداش رنج باغبان
شاخه*های خرد خویش از بار، وارون داشتن
هر کجا دیوست، آنجا نور یزدانی شدن
هر کجا مار است، آنجا حکم افسون داشتن

 

[***HeleNa***]

[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]عدسی وقت پختن، از ماشی
روی پیچید و گفت این چه کسی است
ماش خندید و گفت غره مشو
زانکه چون من فزون و چون تو بسی است
هر چه را میپزند، خواهد پخت
چه تفاوت که ماش یا عدسی است
جز تو در دیگ، هر چه ریخته*اند
تو گمان میکنی که خار و خسی است [/FONT]

 

[***HeleNa***]

خلاصه شعري كه پروين براي سنگ مزار خود سروده است:اين که خاک سيهش بالين است
اختر چرخ ادب پروين است
گر چه جز تلخي از ايام نديد
هر چه خواهي سخنش شيرين است
صاحب آن همه گفتار امروز
سائل فاتحه و ياسين است
آدمي هر چه توانگر باشد
چون بدين نقطه رسد مسکين است

 

[***HeleNa***]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]جهاندیده کشاورزی به دشتی[/FONT]
[FONT=arial,helvetica,sans-serif]به عمری داشتی زرعی و کشتی[/FONT]


[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]
[FONT=arial,helvetica,sans-serif]بوقت غله، خرمن توده کردی[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]دل از تیمار کار آسوده کردی[/FONT]


[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]
[FONT=arial,helvetica,sans-serif]ستمها میکشید از باد و از خاک[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]که تا از کاه میشد گندمش پاک[/FONT]


[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]
[FONT=arial,helvetica,sans-serif]جفا از آب و گل میدید بسیار[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]که تا یک روز می انباشت انبار[/FONT]


[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]
[FONT=arial,helvetica,sans-serif]سخنها داشت با هر خاک و بادی[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]بهنگام شیاری و حصاری[/FONT]


[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]
[FONT=arial,helvetica,sans-serif]سحرگاهی هوا شد سرد زانسان[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]که از سرما بخود لرزید دهقان[/FONT]


[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]
[FONT=arial,helvetica,sans-serif]پدید آورد خاشاکی و خاری[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]شکست از تاک پیری شاخساری[/FONT]


[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]
[FONT=arial,helvetica,sans-serif]نهاد آن هیمه را نزدیک خرمن[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]فروزینه زد، آتش کرد روشن[/FONT]


[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]
[FONT=arial,helvetica,sans-serif]چو آتش دود کرد و شعله سر داد[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]بناگه طائری آواز در داد[/FONT]


[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]
[FONT=arial,helvetica,sans-serif]که ای برداشته سود از یکی شصت[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]درین خرمن مرا هم حاصلی هست[/FONT]


[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]
[FONT=arial,helvetica,sans-serif]نشاید کآتش اینجا برفروزی[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]مبادا خانمانی را بسوزی[/FONT]


[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]
[FONT=arial,helvetica,sans-serif]بسوزد گر کسی این آشیانرا[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]چنان دانم که میسوزد جهان را[/FONT]


[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]
[FONT=arial,helvetica,sans-serif]اگر برقی بما زین آذر افتد[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]حساب ما برون زین دفتر افتد[/FONT]


[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]
[FONT=arial,helvetica,sans-serif]بسی جستم بشوق از حلقه و بند[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]که خواهم داشت روزی مرغکی چند[/FONT]


[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]
[FONT=arial,helvetica,sans-serif]هنوز آن ساعت فرخنده دور است[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]هنوز این لانه بی بانگ سرور است[/FONT]


[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]
[FONT=arial,helvetica,sans-serif]ترا زین شاخ آنکو داد باری[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]مرا آموخت شوق انتظاری[/FONT]


[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]
[FONT=arial,helvetica,sans-serif]بهر گامی که پوئی کامجوئیست[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]نهفته، هر دلی را آرزوئیست[/FONT]


[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]
[FONT=arial,helvetica,sans-serif]توانی بخش، جان ناتوان را[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]که بیم ناتوانیهاست جان را[/FONT]


​

 

[***HeleNa***]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]کبوتر بچه*ای با شوق پرواز[/FONT]
[FONT=arial,helvetica,sans-serif]بجرئت کرد روزی بال و پر باز[/FONT]

​

[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]پرید از شاخکی بر شاخساری[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]گذشت از بامکی بر جو کناری[/FONT]

​

[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]نمودش بسکه دور آن راه نزدیک[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]شدش گیتی به پیش چشم تاریک[/FONT]

​

[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]ز وحشت سست شد بر جای ناگاه[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]ز رنج خستگی درماند در راه[/FONT]

​

[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]گه از اندیشه بر هر سو نظر کرد[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]گه از تشویش سر در زیر پر کرد[/FONT]

​

[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]نه فکرش با قضا دمساز گشتن[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]نه*اش نیروی زان ره بازگشتن[/FONT]

​

[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]نه گفتی کان حوادث را چه نامست[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]نه راه لانه دانستی کدامست[/FONT]

​

[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]نه چون هر شب حدیث آب و دانی[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]نه از خواب خوشی نام و نشانی[/FONT]

​

[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]فتاد از پای و کرد از عجز فریاد[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]ز شاخی مادرش آواز در داد[/FONT]

​

[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]کزینسان است رسم خودپسندی[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]چنین افتند مستان از بلندی[/FONT]

​

[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]بدن خردی نیاید از تو کاری[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]به پشت عقل باید بردباری[/FONT]

​

[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]ترا پرواز بس زودست و دشوار[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]ز نو کاران که خواهد کار بسیار[/FONT]

​

[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]بیاموزندت این جرئت مه و سال[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]همت نیرو فزایند، هم پر و بال[/FONT]

​

[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]هنوزت دل ضعیف و جثه خرد است[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]هنوز از چرخ، بیم دستبرد است[/FONT]

​

[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]هنوزت نیست پای برزن و بام[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]هنوزت نوبت خواب است و آرام[/FONT]

​

[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]هنوزت انده بند و قفس نیست[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]بجز بازیچه، طفلان را هوس نیست[/FONT]

​

[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]نگردد پخته کس با فکر خامی[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]نپوید راه هستی را به گامی[/FONT]

​

[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]ترا توش هنر میباید اندوخت[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]حدیث زندگی میباید آموخت[/FONT]

​

[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]بباید هر دو پا محکم نهادن[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]از آن پس، فکر بر پای ایستادن[/FONT]

​

[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]پریدن بی پر تدبیر، مستی است[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]جهان را گه بلندی، گاه پستی است[/FONT]

​

[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]به پستی در، دچار گیر و داریم[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]ببالا، چنگ شاهین را شکاریم[/FONT]

​

[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]من اینجا چون نگهبانم و تو چون گنج[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]ترا آسودگی باید، مرا رنج[/FONT]

​

[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]تو هم روزی روی زین خانه بیرون[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]ببینی سحربازیهای گردون[/FONT]

​

[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]از این آرامگه وقتی کنی یاد[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]که آبش برده خاک و باد بنیاد[/FONT]

​

[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]نه*ای تا زاشیان امن دلتنگ[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]نه از چوبت گزند آید، نه از سنگ[/FONT]

​

 

[***HeleNa***]

​

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]شنیده*اید که آسایش بزرگان چیست:[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]برای خاطر بیچارگان نیاسودن[/FONT]

​

[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]بکاخ دهر که آلایش است بنیادش[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]مقیم گشتن و دامان خود نیالودن[/FONT]

​

[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]همی ز عادت و کردار زشت کم کردن[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]هماره بر صفت و خوی نیک افزودن[/FONT]

​

[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]ز بهر بیهده، از راستی بری نشدن[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]برای خدمت تن، روح را نفرسودن[/FONT]

​

[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]برون شدن ز خرابات زندگی هشیار[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]ز خود نرفتن و پیمانه*ای نپیمودن[/FONT]

​

[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT] [FONT=arial,helvetica,sans-serif]رهی که گمرهیش در پی است نسپردن[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]دریکه فتنه*اش اندر[/FONT]

 

[***HeleNa***]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]ای خوش از تن کوچ کردن، خانه در جان داشتن[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]روی مانند پری از خلق پنهان داشتن[/FONT]


[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]
[FONT=arial,helvetica,sans-serif]همچو عیسی بی پر و بی بال بر گردون شدن[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]همچو ابراهیم در آتش گلستان داشتن[/FONT]


[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]
[FONT=arial,helvetica,sans-serif]کشتی صبر اندرین دریا افکندن چو نوح[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]دیده و دل فارغ از آشوب طوفان داشتن[/FONT]


[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]
[FONT=arial,helvetica,sans-serif]در هجوم ترکتازان و کمانداران عشق[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]سینه*ای آماده بهر تیرباران داشتن[/FONT]


[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]
[FONT=arial,helvetica,sans-serif]روشنی دادن دل تاریک را با نور علم[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]در دل شب، پرتو خورشید رخشان داشتن[/FONT]


[FONT=arial,helvetica,sans-serif] [/FONT]
[FONT=arial,helvetica,sans-serif]همچو پاکان، گنج در کنج قناعت یافتن[/FONT]

[FONT=arial,helvetica,sans-serif]مور قانع بودن و ملک سلیمان داشتن[/FONT]


​

 

[***HeleNa***]

گردد پخته کس با فکر خامی
نپوید راه هستی را به گامی
تر توش هنر میباید اندوخت
حدیث زندگی میباید آموخت
ببید هر دو پا محکم نهادن
از آن پس، فکر بر پای ایستادن
پردن بی پر تدبیر، مستی است
جهان را گه بلندی، گاه پستی است

 

[***HeleNa***]

ا به کی جان کندن اندر آفتاب؟ ای رنجبر!
ريختن از بهر نان از چهره آب، ای رنجبر!
زين همه خواری که بينی زآفتاب و خاک و باد
چيست مزدت جز نکوهش با عتاب؟ ای رنجبر!
از حقوق پای*مال خويشتن کن پرسشی
چند می*ترسی ز هر خان و جناب؟ ای رنجبر!
جمله آنان را که چون زالو مکندت، خون بريز
وندر آن خون دست و پايی کن خضاب، ای رنجبر!
ديو آز و خودپرستی را بگير و حبس کن
تا شود چهر حقيقت بی*حجاب، ای رنجبر!
حاکم شرعی که بهر رشوه فتوا می*دهد
که دهد عرض فقيران را جواب؟ ای رنجبر!

 

[***HeleNa***]

در دست بانوئی به نخی گفت سوزنی
کای هرزه گرد بی سر و بی پا چه میکنی
ما میرویم تا که بدوزیم پاره ای
هر جا که می رسیم تو با ما چه میکنی
خندید نخ که ما همه جا با تو همرهیم
بنگر به روز تجربه تنها چی میکنی پروین اعتصامی

 

[***HeleNa***]

وقت گذشته را نتوانی خرید باز
مفروش خیره کاین گهر پاک بی بهاست
گر زنده ای و مرده نه ای کار جان گزین
تن پروری چه سود چو جان تو ناشتاست
تو مردمی و دولت مردم فضیلت است
تنها وظیفه تو همی نیست خواب و خاست
زان راه باز گرد که از رهروان تهیست
زان آدمی بترس که با دیو آشناست پروین اعتصامی

 

[***HeleNa***]

روز بگذشته خیالست که از نو آید
فرصت رفته محالست که از سر گردد
کشتزار دل تو کوش که تا سبز شود
پیش از آن کاین رخ گلنار معصفر گردد
زندگی جز نفسی نیست، غنیمت شمرش
نیست امید که همواره نفس بر گردد... پروین اعتصامی

 

[***HeleNa***]

[FONT=Tahoma, Arial, Helvetica, sans-serif]عدسی وقت پختن، از ماشی
روی پیچید و گفت این چه کسی است
ماش خندید و گفت غره مشو
زانکه چون من فزون و چون تو بسی است
هر چه را میپزند، خواهد پخت
چه تفاوت که ماش یا عدسی است
جز تو در دیگ، هر چه ریخته*اند
تو گمان میکنی که خار و خسی است[/FONT]