یادگیری در سرزمین مجازی (3)

[Ops]

جایگاه آموزش الکترونیکی در ایران
آقا اجازه هولم نکن

آموزش الکترونیکی در دنیا به اثبات رسید و داوطلبان آن روز به روز با نفوذ فناوری اطلاعات در جوامع بیشتر از گذشته می شود. به طبع جهان، ‌آموزش الکترونیکی در ایران نیز پا گرفت.

ابتدا این آموزش همانند دنیا با نام آموزش از راه دور در ایران شروع به کار کرد. آموزش از راه دور در کشورمان در مؤسسات و دانشگاه های پیام نور شروع به جذب دانشجو کرد. پس از آن، مؤسسات و آموزشگاه هایی به وجود آمدند که دروسشان را به صورت مجازی و با استفاده از ابزار الکترونیکی در اختیار داوطلبان قرار می دادند. آموزش الکترونیک بین این مؤسسات از دو راه اینترنت و سخت افزارهای رایانه ای انجام می شد و در حال حاضر نیز ادامه دارد. بزرگ ترین نماد آموزش الکترونیکی در ایران،‌دانشگاه هایی است که به صورت مجازی به جذب دانشجو پرداخته و دروس لازم برای تحصیل را در اختیار این دانشجویان می گذارند و پس از مدتی آموزش و امتحان، مدرک به دانشجوهایشان ارائه می دهند. در حال حاضر در ایران 13 دانشگاه ( دانشگاه اینترنتی ایران،‌تهران،‌ شیراز، ‌علم وصنعت،‌ البرز، علوم وحدیث، صنعتی شریف، اصفهان،‌ خواجه نصیر، شهید بهشتی، تربیت مدرس،‌ قم و دانشگاه پیام نور) و آموزش و پرورش خراسان، ‌پنج مؤسسه (آموزش زبان انگلیسی از راه دور،‌مرکز آموزش های الکترونیک، ‌مرکز اسلامی از راه دور و واحد آموزش مجازی نیروی انتظامی و دانشگاه صنعت آب و برق) و ده روستا( روستای شاهکوه و قرن آباد) در داخل کشور آموزش الکترونیک ارائه می دهند و وب سایت های خاص این نوع آموزش را در شبکه اینترنت ایجاد کرده اند. آموزش الکترونیک هنوز در ایران نتوانسته جایگاهی به اندازه آموزش حضوری پیدا کند اما به کارگیری آن در برخی از آموزشگاه هاـ از دانشگاه گرفته تا مؤسسات غیرانتفاعی ـ داوطلبان خاصی را به سمت این روش آموزشی کشیده است. داوطلبانی که یا زمان حضور در کلاس های درسی را ندارند یا تحصیلات مجازی را در یک دانشگاه خاص به تحصیلات حضوری در دانشگاه های دیگر ترجیح می دهند.
در ایران

از دل برود هر آنکه از دیده برفت

بزرگ ترین عیب و ایراد آموزش الکترونیکی، غیر اجتماعی بار آمدن دانش آموز یا دانشجو است. نسل امروز به دلیل وابستگی شدیدی که به تکنولوژی دارد نسبت به نسل های قبل،‌ کمتر اجتماعی است. کودکان امروزی نشستن پشت میز کامپیوتر و بازی کردن با گیم های متفاوت رایانه ای را به بازی در کوچه و خیابان های شهر با هم سن و سال هایش ترجیح می دهند. بزرگ ترین اجتماع برای این نسل بعد از گیم نت ها. مراکز آموزشیشان است که در آن هر روزه با هم سن و سال هایش ترجیح می دهند. بزرگ ترین اجتماع برای این نسل بعد از گیم نت ها،‌ مراکز آموزشیشان است که در آن هر روزه با هم سن و سال هایشان برخورد می کنند. حال اگر تکنولوژی همین اجتماع را هم از آنها بگیرد. دیگر دلیلی برای حضور پررنگ این نسل در اجتماع باقی نخواهد ماند. این بزرگ ترین ایرادی است که به آموزش الکترونیکی گرفته می شود. در کشورهای پیشرفته دنیا این مشکل تا حدی با آموزش از طریق ویدئو کنفرانس حل شده است. در این روش آموزشی تعدادی دانش آموز( چهار یا پنج عدد) از طریق ویدئو کنفرانس به صورت همزمان با استاد و با یکدیگر ارتباط تصویری برقرار می کنند و از راه دور کلاس را تشکیل می دهند. اما در ایران هنوز آموزش الکترونیکی به جایی نرسیده که دانش آموزان یا حتی دانشجویان بتوانند به صورت ویدئو کنفرانس و مرتب کلاس درس را برگزار کنند. به همین لحاظ با پیشرفت آموزش الکترونیکی در ایران کم کم مسؤولان به سمتی حرکت می کنند که راه هایی نیز برای حضور داوطلبان در کنار یکدیگر و استاد قرار دهند تا قسمتی از آموزش الکترونیکی به صورت حضوری برگزار شود. با این حرکت داوطلبان باز هم دلیلی برای حضور در اجتماع خواهند داشت.
مقایسه آموزش الکترونیکی ایرانی و جهانی

سال ها پس از رونق آموزش الکترونیکی در جهان این روش به ایران راه پیدا کرد و هنوز هم این روش آموزش در ایران قابل قیاس با جهان نیست. سابقه آموزش الکترونیکی در جهان بالغ بر 20 سال برآورد شده و بیش از 30 درصد آموزش رسمی در جهان هم اینک به صورت الکترونیکی ارائه می شود اما در ایران آموزش ها همچنان به شکل سنتی ارائه می شود و سهم آموزش الکترونیک در این میان حتی به یک درصد هم نمی رسد و به گفته مسؤولان وزارت علوم،‌ هنوز شیوه نامه مشخصی برای ارائه آموزش الکترونیک در کشور وجود ندارد. در تحقیقی، آموزش الکترونیکی در ایران با دو کشور پیشرفته e – learning در جهان مانند آمریکا و ژاپن آمده است: ژاپن کشوری است که در حال حاضر برخی آموزش های خود را به طور 100 درصد از طریق تلفن همراه ارائه می کند. در حال حاضر دانشگاه mit از جمله دانشگاه هایی است که بیش از هزار و 250 درس خود را به صورت دیجیتالی در آورده است و دانشجویان از سراسر دنیا می توانند از این درس ها استفاده کنند. امروزه در کشور های اروپایی برای ارتقای دانش حرفه ای صنف های مختلف یا آموزش برخی مباحث از جمله آموزش نحوه تفکیک زباله به عنوان یک درس عمومی از آموزش الکترونیک استفاده می کنند. در کشوری مانند کره و بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکایی بیش از 50 درصد آموزش ها به صورت الکترونیکی است که این رقم در برخی کشورها حتی به 70 درصد هم می رسد. از سوی دیگر امروز بسیاری از کشورها به سمت آموزش های ترکیبی روی آورده اند؛ به طوری که بخشی از مقوله ها به صورت عملی و بخش هایی نیز به صورت الکترونیکی ارائه می شوند. اما ایران حتی اگر نظام نامه یا شیوه نامه ای هم برای ارائه این نوع آموزش تدوین کند‌، از بعد امکانات و زیر ساخت ها در وضعیت چندان مناسبی قرار ندارد.
مشکلات آموزش الکترونیکی در ایران

مشکلات موجود بر سر راه آموزش های الکترونیکی در ایران هم مانند معضلات این آموزش در جهان است اما یک داوطلب آموزش الکترونیکی در ایران باید راه های سخت تری را طی کند. بزرگ ترین مشکل بر سر راه آموزش الکترونیکی در ایران سرعت و پهنای باند بسیار کم اینترنت است،‌این پهنای باند به حدی شاید کم باشد که در بیشتر موارد داوطلب آموزش الکترونیکی از کرده خود پشیمان شود. در کنار سرعت کم اینترنت و دردسرهای آن برای آموزش دهنده ها و کارآموزها و دانش آموزها، معضلات دیگری نیز وجود دارد از آن جمله معضلات نیز می توان به مفاد آموزشی موجود در آموزش الکترونیکی ایرانی اشاره کرد که بیشتر دانشجویان الکترونیکی بر آن تأکید دارند. اما در صورت آموزش الکترونیکی سابقه زیادی در ایران ندارد و با پیشرفت این روش آموزشی خوشبینی زیادی در رفع مشکلات خاص ایران در آموزش الکترونیکی وجود دارد.