مقدمه ای درباره گیاهان دارویی :

[♔ŠĦДĦДB♔]

مقدمه ای درباره گیاهان دارویی :
از آنجا که انسان جزئی از طبیعت است بطور مسلم برای هر بیماری ، طبیعت گیاه مداوای آن را عرضه کرده است. انسان هر چه به طبیعت نزدیکتر شود، سالم*تر است و بیشتر عمر می*کند. به همین دلیل انسان هرچه به طبیعت روی آورد و از نعمات آن بیشتر بهره می*برد، جهت درمان بیماری خود سریع*تر ، بهتر و مطمئن*تر درمان می*شود. باید گفت که انسان تنها با داروهای شیمیایی مداوا نمی*شود. همه عوامل طبیعی نقش درمان و دارو نهایتا نقش پیشگیری را در برابر بیماریها دارند. وجود گیاهان دارویی در طبیعت یکی از نعمتهای بزرگ الهی است.

تاریخچه استفاده انسان از گیاهان دارویی
سابقه درمان بیماریها با گیاهان دارویی به قدمت تاریخ زیست انسان بر روی کره زمین است. انسان به حکم تجربه ، علم و اندیشه جانوران بنا به مقتضیات خود در طول عمر حیات در کره زمین به کمک گیاهان دارویی خود را مداوا کرده و می*کنند. گیاهان دارویی در باغ خدا می*رویند. در دشتها ، مراتع وسیع ، جنگلها و ... پیدا می*شوند. بدست کسی کاشته نشده و به همت کسی هم آبیاری نشده است. هزاران سال است که بدین منوال در چرخه حیات بوده و طبیعت را آرایش می*دهند.
رابطه گیاهان دارویی و بیماری
هر خاکی و هر آب و هوایی ، بستر انواع از گیاهان دارویی است. بنابراین همه چیز در همه جا نمی*روید و حکمت خلقت در این است که هر جا بیماری هست، قطعا نوع گیاه دارویی آن نیز یافت می*شود. از طرفی همه گیاهان داویی در یک فصل خاص نمی*رویند. هنوز کسی رابطه بین شیوع بیماری در یک فصل یا یک زمان و وفور گیاهان دارویی آن فصل را جستجو نکرده است، ولی می*دانیم که بسیاری از بیماریها در فصل خاص شیوع پیدا می*کنند و بعضی از گیاهان دارویی شناخته شده و ناشناخته نیز در همان فصل به وفور یافت می*شوند.

ترکیبات مهم گیاهان دارویی
هر ماده که در گیاهی پیدا می*شود دارای نقش خاصی در گیاه می*باشد. ماده می*تواند در ساختمان گیاه برای انجام اعمال حیاتی بکار رفته باشد، ماده می*تواند در ساختار خواص فیزیکی و شیمیایی گیاه نقش داشته باشد.
· روغنهای عطری: مواد عطری ، درمان بخش تمیز کننده، ضد عفونی کننده، محرک اشتها ، هضم کننده غذا ، ضد درد ، ضد نفخ معده و روده و ضد اسپاسم عضلانی می*باشند.
· آلکالوئیدها: انواع مواد مخدر از جمله مرفین ، کدئین و کوکائین در شمار آلکالوئیدها هستند. هر کدام از این مواد نقش مخصوص و معین د درمان بیماریها دارند.
· مواد پروتئینی: مواد پروتئینی از ترکیب اسیدهای آمینه ایجاد شده*اند نصف اسیدهای آمینه را انسان قادر به سنتز آنها نیست و باید توسط تغذیه گیاهی و جانوری وارد بدن شوند.
· مواد تلخ مزه: بسیاری از گیاهان دارای مزه تلخ مزه هستند مانند کاسنی که خواص دارویی و درمانی دارد. مواد تلخ مزه غیر سمی محرک اشتها بوده و تحرک کننده بسیاری از اندامهای برای فعالیت بیشتر مانند کبد و کیسه صفرا هستند.
· فلاونوئیدها: فلاونوئیدها مواد موثری هستند که عمدتا در گیاهان عالی یافت می*شوند این مواد انواع سموم در بدن را خنثی می*کنند.
· تاننها: خاصیت ضد درد دارند، لثه*ها و پوست دهان را محکم و تمیز می*کنند. اثر مثبت روی جدار معده و روده*ها دارند.
· مواد لعاب*دار: وظیفه این مواد این است که مایعات را به این مواد متصل می*کنند. این مواد موجب کاهش کلسترول خون می*شوند. گیاه پنیرک ، ختمی و بارهنگ ، غنی از مواد لعاب*دار هستند.
· از دیگر مواد موجود در گیاهان دارویی* می*توان به ویتامینها ، اسیدهای گیاهی و قندها اشاره کرد.

تهیه و تبدیل گیاهان دارویی
هر گیاهی در طبیعت دارای روند رشدی ویژه خود می*باشد. خواص گیاهان در فصول ، هفته*ها وقتی روز و شب متغیر است به عنوان مثال بعضی از گیاهان به هنگام صبح و بعضی به موقع عصر و شب معطر می*شوند. بنابراین از نظر خواص دارویی ، زمان مناسب برداشت محصول دارای اهمیت خاصی است. قسمتهای مختلف گیاه نیز دارای اثرات متفاوت هستند.

در بسیاری از موارد ماده موثر عمدتا در برگ ، شکوفه ، ساقه ، ریشه ، بذر یا میوه است. همیشه گلها را قبل از ظهر یعن زمانی که شبنم یا رطوبت شبانه از بین رفته است جمع آوری می*کنند. هنگامی که جمع آوری برگ مورد نظرات بعد از هر قبل از غروب آفتاب ، کار جمع آوری انجام می*شود. بعضی از گیاهان باید در ظروف سربسته و یا در کیسه کتانی نگهداری شوند. کسانی که ذخیره سازی می*کنند باید مرتبا از نمونه*ها بازدید کرده واز آفات و امراض احتمالی آگاه باشند.
تهیه پودر گیاهان داویی
درطول سال تهیه گیاه تر و تازه میسر نیست. لذا گیاهان جمع آوری شده را بعد از خشکیدن باید به ورت پودر درآورده وقتی حتی*المقدور در شیشه*های دهان گشاد نگهداری کرد. پودر می*تواند شامل اندامهای گیاهی باشد که جداگانه نگهداری می*شود.
گیاهان دارویی مهم
گل سرخ ، بومادران ، الکیل کوهی ، برگ بو ، لیموترش ، وانیل ، نعنا ، فلفل سیاه ، جعفری ، میخک ، پرتقال ، هل ، کافور ، زنبق ، بابونه و ... از گیاهان دارویی مهم هستند.
خواص دارویی زوفا :
زوفا درختچه ای است پایا با ساقه های منشعب که ارتفاع آن تا 60 سانتیمتر می رسد این گیاه بحالت خودرو در نواحی جنوب اروپا، ایران ، هند ،ترکیه و شوروی می روید . برگهای آن کوچک، خط دار ، نوک تیز و سبزرنگ است که بسیار معطر می باشد .گلهای آن آبی و گاهی سفید اند که در انتهای ساقه ظاهر می شود .
ترکیبات شیمیایی:
برگهای زوفا دارای طعمی تند و مطبوع می باشد . ماده ای شیمیایی که در آن وجود دارد بنام هیسوپین معروف است . در زوفا همچنین حدود ی درصد اسانس وجود دارد .
خواص داروئی:
زوفا از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است
1. سرفه و ناراحتی های ریوی را برطرف می کند .
2. نرم کننده سینه است
3. خلط آور است
4. معده را تقویت می کند
5. نفخ شکم را برطرف می کند
6. ادرار آور است
7. داروی مفیدی برای مداوای آسم است
8. اشتها را زیاد می کند
9. برای رفع کم خونی مفید است
10. افسردگی را برطرف می کند
11. برای درمان صرع مفید است
12. برای التیام زخم برگهای زوفا را له کرده و روی زخم بگذارید
13. برای درمان تب خال مفید است و کسانیکه تب خال می زنند باید از دم کرده زوفا استفاده کنند .
14. در قدیم از زوفا برای سقط جنین استفاده می کردند .
15. درد شکستگی را می توان با کمپرس زوفا آرام کرد.
طرز استفاده:
دم کرده : مقدار 0 5گرم برگ وشاخه های گلدار زوفا را در یک لیتر آب جوش ریخته و بمدت 15 دقیقه دم کنید . مقدار مصرف این دم کرده یک فنجان سه بار در روز است .
جوشانده : مقدر 50 گرم برگ و سرشاخه های گلدار زوفا را در یک لیتر آبجوش ودر کرده و بمدت نیمساعت بگذارید بآرامی بجوشد این جوشانده را برای کمپرس استفاده کنید .
تنطور زوفا که این تنطور را می توانید از فروشگاههای گیاهان دارویی و یا برخی از داروخانه ها خریدری کنید . مقدار مصرف آن 5 -10 قطره سه بار در روز مخلوط با آب است .
مصرف بیش از اندازه این گیاه برای کبد مضر است و همچنین چون اثر سقط جنین درد بنابراین زنان حامله باید از خوردن آن پرهیز کنند

ریحان و خواص آن :
ریحان گیاهی است علفی یکساله و معطر که ارتفاع ساقه آن تا 60 سانتیمتر می*رسد. برگهای آن بصورت متقابل بیضوی و نوک تیز با کناره*های دندانه*دار می*باشد. گلهای آن معطر و کوچک به رنگهای سفید ، قرمز و گاهی بنفش مشاهده می*شود. تخم آن سیاه و ریز است. برگ ریحان و سرشاخه*های جوان آن بهمصرف تغذیه می*رسد ریحان در ایران و افغانستان بطور خودرو می*روید در اکثر نقاط دنیا کاشته می*شود.

ترکیبات شیمیایی
از ریحان اسانسی تهیه می*شود به نام اسانس بازیلیک یا روغن ریحان که معروف است و مصارف درمانی مختلفی دارد. دانه ریحان دارای ماده روغنی است که حالتی روان دارد.
خواص داروئی
چون ریحان بسیار معطر است بنابراین برای معطر ساختن غذاها از آن استفاده می*شود ریحان از لحاظ قدیم ایران کمی گرم و خشک است.
· دم کرده برگ ریحان اثر ضد تشنج درد مقوی و مدر است.
· دم کرده برگ ریحان معالج سردردهای میگرن و عصبی است.
· خوردن ریحان دستگاه هاضمه راتقویت می*کند.
· نوشیدن یک فنجان دم کرده ریحان نفخ و گاز معده را از بین می*برد.
· برگ ریحان درمان کننده ناراحتیهای حاصل از نیش حشرات است کافی است که محل گزش حشرات را با برگ ریحان ماساژ دهید خارش و درد را برطرف می*کند.
· جویدن برگ ریحان برای زخمهای دهان مفید است.
· جوشانده ریحان تب*بر است.
· دم کرده تخم ریحان مسکن است.

· اگر تخم ریحان را بکوبید و با صمغ عربی مخلوط کنید داروی خوبی برای درمان اسهال است.
· تخم ریحان برای رفع دل درد مفید است.
· برگ ریحان اثر زیاد کننده شیر دارد و مادران شیرده حتما باید از این گیاه استفاده کنند.
· دم کرده دانه ریحان برای درمان ورم کلیه و ترشحات زنانه بکار می*رود.
· دم کرده برگ ریحان درمان کننده سرگیجه است.
· برگ ریحان را همراه غذا بخورید در هضم غذا موثر است.
· اگر گلدان ریحان را جلوی پنجره بگذارید حشرات و مگس را فراری می*دهد و آنها وارد خانه نخواهند شد.
طرز استفاده
اسانس ریحان را می*توانید از فروشگاههای گیاهان دارویی و یا Helath Food خریداری کنید این اسانس به نام Essential Oil Basil معروف است و دقت کنید که این اسانس بسیار قوی است و نباید بیش از 2 تا 3 قطره آنرا مصرف کنید و همیشه هم باید آنرا با آب رقیق کنید

 

[♔ŠĦДĦДB♔]

آلوبخارا غذای مفیدی که برای سلامت استخوان سودمند است

دکتر شیرین هوشمند، دکتر بهرام ارجمندی*
ترجمه دکتر مهدی پاسالار، دستیار دکترای تخصصی طب سنتی ایران چکیده: پوکی استخوان (استئوپروز) یک اختلال ناتوان کننده هم در زنان و هم مردان است اگرچه، به میزان بالاتری در زنان دیده می شود. همچنان که جابجایی مردم شناختی (دموگرافی) در افزایش سن جمعیت ادامه می یابد، تعداد بیشتری از زنان و مردان دچار بیماری پوکی استخوان خواهند شد و جستجو برای درمان های جایگزین غیردارویی بالقوه، از جایگاه برجسته ای برخوردار است. صرف نظر از درمان های دارویی فعلی، شیوه زندگی و عوامل تغذیه ای ویژه ای برای کاهش خطر پوکی استخوان شناخته شده اند. در بین عوامل تغذیه ای، آلوبخارا با نام علمی (Prunus domestica L.) موثرترین میوه هم در پیشگیری و هم در بازگرداندن زوال استخوان (Bone loss) است. مطالعات حیوانی و یک کارآزمایی بالینی سه ماهه که در آزمایشگاه های ما صورت گرفت، نشان دادند که آلوبخارا اثرات مثبتی بر شاخص های استخوانی دارد. داده های حیوانی نشان می دهد که آلوبخارا نه تنها در برابر زوال استخوانی پیشگیری کننده است بلکه از آن مهمتر اینکه در دو مدل جداگانه فقر استخوانی (Osteopenia)، باعث ذخیره استخوانی می شود. مطالعه اولیه ما نشان داد که آلوبخارا در حیوانات دچار کاهش تراکم مواد معدنی استخوانی (BMD) در استخوان های ران و ستون فقرات ناشی از برداشتن تخمدان ها، اثر پیشگیری کننده دارد. در پژوهش دیگری، به منظور تقلید از پوکی استخوان اثبات شده، تخمدان های موش برداشته شد و اجازه داده شد تا قبل از شروع درمان، حیوانات دچار زوال استخوانی شوند. آلوبخارا به میزان ناچیز 5 درصد (W/W) باعث بازگرداندن تراکم مواد معدنی استخوانی (BMD) در حد حیوانات گروه مشاهده شد. نکته مهمتر این که، آلوبخارا باعث ذخیره برخی ویژه گی های معماری تیغه های استخوانی (Trabecul) مانند تعداد تیغه ها و تراکم پیوستگی آنها و گسستگی تیغه ها شد. همچنین ما تاثیر آلوبخارا را در بهبود پوکی استخوان ناشی از بی وزنی اسکلتی (Skeletal unloading) نیز نشان داده ایم. واکاوی تراکم مواد معدنی استخوانی (BMD) و ساختمان تیغه های استخوانی با روش اشعه برداری ریزرایانه ای (CTµ) نشان داد که آلوبخارا ترمیم استخوانی در دوره حرکت دوباره پس از بی وزنی اسکلتی را افزایش داد و اثرات قابل مقایسه ای با هورمون پاراتیروئید داشت. علاوه بر مطالعات حیوانی، کارآزمایی بالینی سه ماهه نیز نشان داد مصرف روزانه آلوبخارا در زنان پس از یائسگی، به شکل معناداری نشانگرهای خونی تشکیل استخوان شامل آکالین فسفاتاز تام، آکالین فسفاتاز ویژه استخوان و فاکتور رشد شبه انسولینی -1 را به ترتیب 12 درصد، 6 درصد و 17 درصد افزایش می دهد، این مقاله، یافته های مطالعاتی منتشر شده تاکنون، با موضوع بررسی اثرات سودمند آلوبخارا بر استخوان در مدلهای حیوانی نر و ماده مبتلا به پوکی استخوان و همچنین تنها کارآزمایی بالینی چاپ شده در این زمینه را خلاصه کرده است.

مقدمه: در سال 2005 میلادی، سی وشش میلیون نفر آمریکایی 65 سال یا بیشتر داشته اند و تا سال 2030، حدودا 5/71 میلیون نفر به سن 65 سالیا بیش از آن خواهند رسید. گرایش به افزایش سن جمعیت با توجه به نیازهای سنی سالمندان در سطح ملی همراه شده است. زوال استخوانی در زنان بیشتر است اما، شمار شکستگی های ناشی از پوکی استخوان در مردان مسن نیز در حال افزایش است. در ایالات متحده به تنهایی، یک تخمین محافظه کارانه حاکی از این است که 8 میلیون زن، مبتلا به پوکی استخوان هستند که سالانه منجر به بیش از یک میلیون شکستگی در زنان 45 ساله و بالاتر می شوند. همچنین، بیش از 10 میلیون مرد با کاهش توده استخوانی هستند که 2 میلیون نفر از آنها با تشخیص پوکی استخوان شناسایی شده اند. هزینه درمان پوکی استخوان و شکستگی ناشی از آن بیش از 18هزار میلیون دلار در سال برآورده شده است. غیر از این هزینه و بستری بیمارستانی، شکستگی ها و به ویژه شکستگی مفاصل ران سالانه عامل بیش از هزار مرگ در آمریکا است.

اگر چه شیوع زوال استخوانی در زنان بیشتر است اما، شمار شکستگی های ناشی از پوکی استخوان در مردان مسن نیز در حال افزایش است.

اگرچه تعدادی مراکز درمان و پیشگیری از پوکی استخوان وجود دارند اما، برخی بیماران طب جایگزین، شامل مکمل های تغذیه ای و غذاهای کاربردی را به طب رایج ترجیح می دهند.
تمرکز این پژوهش بر این است تا شواهدی ارایه دهد که بر اساس دانسته های ما، آلوبخارا موثرترین ترکیب طبیعی هم در پیشگیری و هم بازگشت زوال استخوانی در مدل های حیوانی نر و ماده مبتلا به پوکی استخوان است. بر اساس مشاهدات جامع ما، اثربخشی آلوبخارا از سایر ترکیبات معمول طبیعی و غذاهای کاربردی اتفاقی بهتر است.
مناسبت مدل حیوانی موش برای مطالعه پوکی استخوان در انسان: مدل موش و و زوال استخوانی پس از یائسگی به ما این اجازه را می دهد تا زوال استخوانی خودانگیخته و القایی ناشی از کمبود هورمونهای تخمدانی را بررسی کنیم. کالو ( 1991 میلادی ) از اولین کسانی است که تناسب مدل موش را برای مطالعه زوال استخوانی در انسان تصدیق نمود. او نشان داد که موش ها در یک یا بیش از یک بعد، ویژگی های زوال استخوانی تجربه شده در زنان پس از یائسگی را دارا هستند، به ویژه عواقب آن مشابه زوال استخوانی در زنان است. در مقایسه با انسان ها، توده استخوانی در موش ها برای مدتی طولانی در زندگی آنها ثابت باقی می ماند و موش های تخمدان برداری شده، مشابه با زنان پس از یائسگی، زوال استخوانی سریع تری را تجربه می کنند که در زنان به دنبال یائسگی اتفاق می افتد. زوال استخوانی وابسته به کمبود هورمون های تخمدانی در موش های تخمدان برداری شده با زنان در دوره یائسگی، ویژگی های مشترک فراوانی را تجربه می کنند، شامل: نرخ بالای تغییر و تبدیل استخوانی با زیادی جذب مجدد نسبت به تشکیل استخوان، فاز سریع اولیه زوال استخوانی و پس از آن، یک فاز بسیار کندتر ناشی از تخمدان برداری، فقدان بیشتر تیغه های استخوانی نسبت به استخوان قشری، کاهش جذب کلسیم روده ای و پاسخ اسکلتی مشابه به عوامل استخوان ساز یا محافظ استخوان مانند استروژن، رالوکسیفین(Raloxifene)، بای فسفونیت (Bisphosphonates)، هورمون پاراتروئید (PTH)، کلسیم، ویتامین D و ورزش. این ویژگی های مشترک در موضوع زوال استخوانی در قالب یافته های این مطالعات در پژوهش حاضر باعث اطمینان دوباره است و به احتمال فراوان، مصرف آلوبخارا می تواند از زوال استخوان در زنان یائسه مانند موش ها پیشگیری کند و باعث معکوس شدن این روند شود.
شواهد اثرات محافظ استخوانی در آلوبخارا در مدل موشهای ماده مبتلا به پوکی استخوان: مطالعات حیوانی صورت گرفته در مرکز ما ( ارجمندی و همکاران، 2001 م؛ دیهیم و همکاران، 2005 م؛ فرانکلین و همکاران، 2006م؛ بو و همکاران، 2007م ) نشان داده است که آلوبخارا اثرات مثبت بر استخوان و شاخص های زیستی استخوان داد. داده های حیوانی نشانگر آن است که آلوبخارا از زوال استخوانی محافظت می نماید ( ارجمندی و همکاران 2001 م؛ فرانکلین و همکاران 2006م ) و حتی در دو مدل فقر استخوانی، این روند را معکوس می کند ( اسمیت و همکاران، م؛ دیهیم و همکاران، 2005 م؛ بو و همکاران 2007 م ). یافته های یک پژوهش اولیه توسط گروه ما نشان داد که آلوبخارا از کاهش تراکم مواد معدنی استخوانی (BND) در موش های تخمدان برداری شده، در استخوان های ران و ستون فقرات پیشگیری می کند. فاکتور رشد شبه انسولینی شماره یک خونی (IGF-I) که با افزایش تشکیل استخوان همراه است، با مصرف آلوبخارا افزایش یافته است ( ارجمندی و همکاران، 2001 م ). در آن پژوهش موش های با نژاد خاص به چهار گروه تقسیم شدند:

آلو بخارا موثرترین ترکیب طبیعی هم در پیشگیری و هم بازگشت زوال استخوانی و مدل های حیوانی نر و ماده مبتلا به پوکی استخوان است.​

گروه شاهد (Sham)، تخمدان برداری شده (ovx)، تخمدان برداری با میزان کم آلوبخارا 5 درصد ( ovx+5% LD)، تخمدان برداری با میزان بالای آلوبخارا 25درصد 25%+ovx ) (HD. درمان بلافاصله بعد از جراحی شروع شد و تا 45روز ادامه یافت. تخمدان برداری تراکم مواد معدنی استخوانی (BMD) را به شکل معناداری در چهارمین مهره کمری و استخوان ران کاهش داد. گروه با میزان مصرف بالای آلوبخارا، کاملا زوال استخوانی ناشی از تخمدان برداری را پیشگیری کرد. همچنین، گروه های رژیم آلوبخارا بسته به میزان آلوبخارا، سطح فاکتور IGF-Iگردش کننده در خون را که ثابت شده تحریک کننده تشکیل استخوان است، بدون افزایش در فعالیت آنزیم اسید فسفاتاز مقاوم به تارتارات در موش های تخمدان برداری شده که یک نشانگر بازجذب استخوانی است، افزایش داد.
یافته های آن پژوهش این فکر را به ذهن خطور می دهد که شاید اثرات محافظ استخوانی آلوبخارا تا حدی با افزایش میزان تشکیل استخوان قابل توجیه باشد. بیشتر از آن که با سرکوب میزان بازجذب استخوانی مرتبط باشد ( ارجمندی و همکاران 2001 م ). در مطالعه پس از آن، موش های 90 روزه ( یک گروه شاهد و 5 گروه تخمدان برداری شده ) اجازه داده شد تا 40 روز زوال استخوانی داشته باشند، سپس برای 60 روز تحت رژیم آلوبخارا با میزان های متفاوت قرار گرفتند. آلوبخارا به میزان اندک 5 درصد، در ترمیم تراکم استخوانی استخوان های ران و ساق پا موثر بود. آلوبخارا تراکم استخوانی استخوان های ستون فقرات را نیز افزایش داد که در مورد میزان بالای آلوبخارا این افزایش معنادار بود. افزایش تراکم استخوانی در استخوان ران موش های تغذیه شده با آلوبخارا موجب بهبود کیفیت استخوان شد چنان که به ترتیب 9/6 درصد و 6 درصد نیروی بازده کلی و نیروی نهایی را بهتر کرد. همچنین میزان های متفاوت آلوبخارا قادر بودند به شکل معناداری ویژگی های معماری میکروسکوپی تیغه های استخوانی را در مقایسه با گروه تخمدان برداری شده بهبود بخشند ( دیهیم و همکاران، 2006 م ). یافته های کلی این پژوهش نشان داد بهبود ویژگی های زیست- مکانیکی استخوان های دراز تا حدی در نتیجه تغذیه با آلوبخارا، در نتیجه بهبود ویژگی های ساختمانی تیغه های استخوانی است، چنان که در حجم و اتصال استخوانی، بارز بود. این مشاهدات نسبتا بی نظیر بود زیرا این باور عمومی وجود دارد که وقتی حجم و اتصال استخوانی از بین برود، قابل بازگشت به حالت طبیعی نخواهد بود ( لین و همکاران، 1999 م )
همچنین، ما اثربخشی آلوبخارا را بر بازگشت زوال استخوانی موش های ماده که ناشی از بی وزنی استخوانی است، نشان داده ایم ( اسمیت و همکاران، 2003 م ). در پژوهش مذکور، موش های ماده 6 ماهه با نژاد خاص، برای مدت 21 روز، یا اندام عقبی آنها بی وزن شد (HLU) یا ساکن باقی ماندند تا فقر استخوانی در آنها القا شود. بعد از اثبات زوال استخوانی در بی وزنی اندام های عقبی، موش ها با یکی از سه میزان متفاوت از آلوبخارا ( 5 درصد؛ 15 درصد یا 25 درصد ) یا تزریق هورمون پاراتیروئید ( 80 میکروگرم/ وزن بدن ) در طول 90 روز، مورد درمان قرار گرفتند. واکاوی تراکم مواد معدنی استخوانی و ساختمان تیغه های استخوانی با روش اشعه برداری ریزرایانه ای (CTµ) نشان داد که افزایش ترمیم استخوانی در زمان حرکت مجدد به دنبال بی وزنی اسکلتی، اثراتی مشابه هورمون پاراتروئید داشت. علاوه بر تراکم استخوانی، معلوم شده آرایش معماری تیغه ها نیز در تقویت استخوانی تاثیر دارد ( مک کریدی و گلداِشتین و همکاران، 2000م؛ ماک و کلارک و همکاران، 2006 م ). این یافته های حیوانی به همراه افزایش معنادار آنزیم آکالین فسفاتاز و فاکتور IGF-I به شدت این فرض را مطرح می کند که آلوبخارا باعث تشکیل استخوان می شود.
شواهد اثرات محافظ استخوانی در آلوبخارا در مدل موش های نر مبتلا به پوکی استخوان: داده های جدید نشانگر آن است که آلوبخارا در پیشگیری از زوال استخوانی در مدل های مختلف موش نر دچار پوکی استخوان، بسیار موثر است. مولبائر و همکارانش (2003 م)، اثرات تعدادی از میوه ها و سبزیجات را بر بازجذب استخوانی از طریق اندازه گیری تریتیوم موجود در ادرار که از استخوان موش های 9 هفته ای نژاد ویستار آزاد می شود، آزمایش نمودند. موش ها با تتراسایکلین حاوی تریتیوم نشان دار شده بودند تا بازجذب استخوانی در آنها اندازه گیری شود و با غذاهای حاوی میوه ها و سبزیجات خشک تغذیه می شدند. تمام غذاها طوری تنظیم شده بودند که از نظر میزان کالری و نیتروژن، با همان میزان کلسیم و فسفر مشابه باشند. آنها نشان داده اند که آلوبخارا تاثیر شگرفی در بازجذب استخوانی دارد. تا جایی که می دانیم، این اولین پژوهشی است که نشان داد آلوبخارا می تواند در پوکی ااستخوان جنس مذکر موثر باشد.
در مطالع فرانکلین و همکاران (2006 م)، اثرات محافظ آلوبخارا در 60 عدد موش شش ماهه تخمدان برداری شده نژاد Sprague- Dawley بررسی شده است. در آن بررسی، موشها یا در گروه دارونما یا تخمدان برداری شده با 12 عدد موش در هر گروه درمانی بودند. چهار گروه تخمدان برداری شده به قرار زیر بودند: گروه کنترل تخمدان برداری شده، گروه با مصرف 5 درصد ( دوز کم )، 15 درصد ( دوز متوسط )، 25 درصد ( دوز بالا ) آلوبخارا که همگی تخمدان برداری شده بودند. پس از 90 روز، موش ها بیهوش شدند و با استفاده از اشعه ایکس اسکن شدند و از آئورت شکمی آنها خونگیری انجام شد. نتایج این بررسی نشان داد که کاهش تراکم مواد معدنی استخوانی سراسر بدن با مصرف دوز متوسط و بالای آلوبخارا، کاملا پیشگیری شده است. اما هر سه میزان آلوبخارا در حفاظت از کاهش تراکم مواد معدنی استخوانی مهره چهار کمری و استخوان ران موثر بود. در همین بررسی، پژوهشگران ویژگی های ساختمان میکروسکوپی انتهای استخوان ران و مهره چهار کمری را بررسی نمودند. دوز متوسط و بالای آلوبخارا قادر به حفاظت از کاهش تراکم حجمی استخوان ( نسبت حجم استخوانی به حجم کلی ) در انتهای استخوان ران و مهره چهار کمری در موش های تخمدان برداری شده بود، البته فقط دوز بالا به شکل کامل این توانایی را نشان داد. نتایج مشابهی در تاثیر محافظ دوز متوسط و بالای آلوبخارا در تعداد تیغه های استخوانی مشاهده شد، در حالی که در موش های تخمدان برداری شده تعداد تیغه های استخوانی کاهش می یابد. آلوبخارا قادر بود تا از انشقاق ( جدایی ) تیغه های استخوانی در انتهای استخوان ران و مهره چهارم کمری به شکل وابسته به دوز پیشگیری کند و به شکل قابل توجهی دوز بالای آلوبخارا جدایی تیغه های استخوانی مهره چهارم کمری را به نسبت گروه فاقد دارو به طور معنادار، کاهش داد. نویسندگان مقاله نتیجه گیری کردند که مکانیسم محافظت استخوانی آلوبخارا ممکن است تا حدی به افزایش سطح خونی IGF-I ارتباط داشته باشد. نتایج نشانگر آن بود که سطح خونی IGF-I به دلیل تغذیه با آلوبخارا افزایش یافت و در موارد مصرف دوز بالا، این افزایش سطح معنادار بود. مشاهدات این بررسی با پژوهش قبلی ما که نشان داد مصرف آلوبخارا در زنان پس از دوره یائسگی، افزایش دهنده سطح خونی IGF-I است، مشابه بود ( ارجمندی و همکاران، 2002 م ). در راستای یافته های مولبائر و همکاران (2003 م ) که قابلیت آلوبخارا در بازجذب استخوانی را گزارش کرد، فرانکلین و همکارانش (2006 م ) همچنین نشان دادند که آلوبخارا به شکل وابسته به دوز دی اکسی پیریدولین (Dpd) ادراری را کاهش می دهد.

 

[♔ŠĦДĦДB♔]

مروری بر خواص درمانی اسطوخودوس (بخش دوم)

ادامه خواص و روش های استفاده از اسطوخودوس:
مقوی قلب و اعصاب: اسطوخودوس تاثیری تقویت کننده (Tonic) و آرام بخش (Sedative) بر عضلات قلب دارد. به همین علت برای درمان تپش قلب(Palpitation) و کاهش فشار خون مفید است.
صد گرم اسطوخودوس خشک را در 900 گرم آّب و 100 گرم گلاب یک شب تا صبح بخیسانید و صبح با شعله کم بجوشانید تا ثلث آن باقی بماند. سپس صاف کنید و 450 گرم شکر قهوه ای به آن بیفزایید تا مثل شربت غلیظ شود. روزی دو قاشق غذاخوری میل شود مقوی قلب و اعصاب است.
رفع سردرد (صداع): در رفع دردهای عضلانی ناشی از ورزش و کشیدگی، کاهش درد به طور موضعی وکاهش واکنش سیستم عصبی مرکزی نسبت به درد و انواع سر دردها موثر است.

اسطوخودوس دارویی مناسب برای بی خوابی ناشی از خستگی جسمانی، تنش های فکری، اضطراب یا حتی بیش فعالی مغز به حساب می آید.

- برای رفع سردردهای سودایی و تقویت روح و قوای دماغی و اصولاً رفع سودای آشفته و زیاد از مجموعه زیر می توان استفاده کرد:
اسطوخودوس 84 گرم
گشنیز خشک 28 گرم
مرزنجوش 21 گرم
مصطکی، هلیله کابلی و کندر از هر کدام 12 گرم
که باید آنها را آسیاب و هر شب 8 گرم از آن را میل کرد. این ترکیب در ضعف باصره، گرانی سامعه و رفع نزلات رمد (ورم ملتحمه- conjunctivitis) و ربو(Allergic asthma) هم مفید است.
-نسخه زیر در رفع انواع سردردهای سرد، مرطوب، سودایی و وسواس سودایی مفید است:
اسطوخودوس 1500 گرم/ رازیانه 500 گرم/ بادرنجبویه 300 گرم/ سرخ ولیک 450 گرم/ بسفایج فستقی 250 گرم/ پولک 360 گرم/گل گاوزبان 150 گرم/بهار نارنج 150 گرم/هوفاریقون 250 گرم/ریشه کاسنی 500گرم/گل بابونه شیرازی 700 گرم/ گل سرخ 400 گرم/ اگیر ترکی 300 گرم/ خلال نارنج 150 گرم/ سنگ لاجورد 30 گرم/ انیسون 50 گرم.
ادویه فوق الذکر را به استثنای سنگ لاجورد، بدون آنکه کوبیده شود در 10 برابر آب بخیسانید و صبح روز بعد بجوشانید تا یک سوم آب باقی بماند. سپس از پارچه ضخیمی بگذرانید و صاف کنید و به آن شکر قهوه ای بیافزایید تا مثل شربت به قوام آید. سنگ لاجورد را بکوبید از الک آردی عبور دهید و داخل شربت بریزید تا حل شود. یک شب بماند و روز دیگر شربت را از پارچه ضخیمی عبور دهید و صاف کنید در شیشه نگهداری کنید.
هر شب هنگام خواب یک لیوان از این شربت میل شود که در رفع انواع سردرد مفید است. این شربت در رفع سردرد بارد و سرد با آب گرم تهیه شود. و دررفع سردرد رطب و مرطوب با مرزنجوش تهیه شود در صداع و سردرد سوداوی با شربت گاوزبان و آب گرم تهیه شود در وسواس سوداوی با شربت اترج که در عرق اترج حل شده باشد.
پاک کردن عفونت ها: اسطوخودوس موجب کشته شدن قارچ ها می شود و در درمان عفونت هایی مثل کچلیRingworm)) و پای ورزشکاران (Athlete's foot) هم مؤثر است. از آن حتی در دفع و کشتن حشرات مثل بید استفاده می شده است.
-ترکیب دو قطره روغن اسطوخودوس با روغن لیمو شیرین بر روی پوست باعث جلوگیری از گزش پشه های ریز و سایر حشرات می شود و در صورت گزیده شده بلافاصله با مالیدن کمی روغن خالص اسطوخودوس به موضع گزیده شدن، درد بر طرف می شود و از گسترش تحریک و عفونت جلوگیری می کند. برای دور کردن کک ها از حیوانات و درمان آلودگی به شپش سر و جرب هم می توان از روغن اسطوخودوس استفاده کرد.
-از خواص ترمیم کنندگی پوست و درمان سوختگی و رفع عفونت اسطوخودوس می توان در ترکیب انواع لوسیون ها و کرم ها استفاده کرد.
برخی فرآورده های اسطوخودوس
روغن فرار اسطوخودوس: این روغن را با روش تقطیر از گل اسطوخودوس می گیرند و دارای ویژگی های زیر است: آرام بخش، تسکین دهنده، از بین برنده انگل هایی مثل شپش و کک ها، از بین برنده باکتری ها و قارچ ها، دور کننده حشرات، برطرف کننده اسپاسم و کشیدگی عضلات، برطرف کننده سرفه و بوی نا مطبوع، ترمیم کننده زخم، تقویت کننده سیستم عصبی و خواب آور.
از روغن فرار اسطوخودوس استفاده های بسیاری می توان کرد و معمولاً یکی از ده روغن معطر اصلی هر رایحه درمانی به حساب می آید.
دم کرده و چای اسطوخودوس: حدود 5 گرم گل اسطوخودوس را در یک لیتر آب جوش بریزید و بمدت 10 دقیقه صبر کنید تا دم بکشد.

از خواص ترمیم کنندگی، درمان سوختگی و رفع عفونت اسطوخودوس می توان در ترکیب انواع لوسیون ها و کرم ها استفاده کرد.

می توان 3 تا 4 فنجان از این دم کرده را برای استفاده از خواص آن پس از صاف کردن نوشید.
کمپرس اسطوخودوس: 30 گرم گل و یا سرشاخه گلدار این گیاه را با یک لیتر آب جوش مخلوط و به مدت 10 دقیقه دم می کنید. می توان از این محلول به عنوان کمپرس استفاده کرد.

مربای اسطوخودوس: مانند همه مرباهایی که از گلبرگ گیاهان تهیه می شود، ابتدا تلخی اسطوخودوس را با چند بار جوشاندن، می گیریم. سپس هم وزن گل اسطوخودوس، شکرسرخ اضافه می کنیم و حرارت می دهیم تا به قوام آید. مداومت در خوردن مربای اسطوخودوس (با عسل) برای رفع سودا، غم و وسواس سودایی هم چنین تقویت حافظه مفید است. (روزانه 15 گرم میل شود.) نویسنده مقاله: برزو قادری *************************************************************
منابع و مآخذ:
- ابن سینا، حسین بن عبداله، قانون در طب، ترجمه عبدالرحمن شرفکندی، تهران، سروش1362 ج دوم.
- بیرونی، ابوریحان، الصیدنه فی الطب، ترجمه باقر مظفر زاده، انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
- تنکابنی، سید محمد مؤمن، تحفه المؤمنین، تصحیح و تحقیق روجا رحیمی، محمد رضا شمس اردکانی، فاطمه فرجادمند، مؤسسه نشر شهر1386.
- عبادیانی، محمد، داروهای آبدست طبیب، انتشارات نیاکان 1390.
- زرگری، علی، گیاهان دارویی، انتشارات دانشگاه تهران 1376 جلد 4.
- عقیلی خراسانی، سید محمد حسین، قرابادین کبیر، نسخه خطی موجود در کتابخانه مؤلف.