اهمیتی که متون موجود به زبانهای ایرانی باستان و میانه دارند، بیشتر به شناخت این زبانها و آگاهی از برخی آیین های دینی محدود میگردد، ولی مایه آنها در زمینه تاریخ و هنر و فرهنگ و زندگی این جهانی ایرانیان بسیار اندک است و بدین سبب، در کسب آگاهی در زمینههای مذکور از رجوع به متون یونانی، لاتینی، ارمنی، سریانی، عربی و فارسی بینیاز نیستیم. ایرانشناسان غیر ایرانی در زمینه کار خود غالبا از برخی از این آثار بهره ور گشته و میگردند، ولی در پژوهشهای ایرانیان، از متون عربی و فارسی گذشته، توجه چندانی به متون دیگر نشده است، مگر اندکی و آن نیز کمتر مستقیم، بلکه بیشتر از راه نوشتههای ایرانشناسان خارجی. از میان متون مورد نیاز به زبانهای نامبرده و یا دست کم به زبان یونانی، تا آنجا که نگارنده میداند تنها کتاب تاریخها نوشته هردوت و کتاب پرورش کوروش نوشته گزنفون از ترجمه انگلیسی آنها به فارسی برگردانده شدهاند. 1 ولی در همین دو ترجمه نیز در کار امانتداری به متن اصلی هزینه چندانی نشده است و هیچیک از دو ترجمه از توضیحات و فهرستهای راهنما و نمایه نامها برخوردار نیستند که این خود نشان میدهد که ما به این آثار بیشتر از نگاه داستان و افسانه نگریستهایم و از اهمیتی که این آثار در شناخت تاریخ و فرهنگ مادی و معنوی ایرانیان و مواد زبانی برخوردارند غافل ماندهایم و حتی در بررسی ریشه داستانها و اسطورههای خود نیز از این منابع بهره چندانی برنگرفته ایم...
