پوسیدگی
پوسیدگی*های دندانی بطور مستقیم با شیوه زندگی، عادتهای غذایی، میزان مراقبتهای بهداشتی از دهان و دندان، وجود فلوراید در آب و خمیر دندان و ... بستگی دارد. توارث نیز نقش مهمی را در مستعد بودن دندان به پوسیدگی ایفا می*کند.
در یک دهان تمیز، بلافاصله پس از مسواک زدن یک لایه پوششی نازک میکروسکوپی که منشاء آن پروتئینهای موجود در بزاق می*باشد، بر روی دندانها ایجاد می*شود. بلافاصله پس از ایجاد این لایه، میکروارگانیسمها روی آن می*چسبند و بر روی دندان ایجاد پلاک می*نمایند. در این مرحله، pH دهان حدود 2/6 تا 7 است. اگر pH دهان به زیر 5/5 برسد، مینای دندان قسمتی از مواد معدنی خود را از دست می*دهد و آمادگی برای شکسته شدن پیدا می*کند. اگر pH خیلی پائین بیاید، حتی مغز دندان که درون لثه مستقر است، نیز دچار آسیب می*شود. خوردن غذاهای شیرین به علت وجود قندهای هیدروکربنی در داخل ساختار خود می*تواند تحت تاثیر آنزیمهای موجود در بزاق تولید اسید کرده و pH دهان را پایین بیاورد که اصطلاحا به این گونه مواد قندی، کربوهیدراتهای قابل تخمیر گفته می*شود. علاوه بر تاثیر آنزیمها بر کربوهیدراتها، باکتریهای موجود در دهان نیز به مواد قندی علاقه داشته و نتیجتا *فعالیت آنها نیز تولید اسید را دوچندان می*کند، تولید اسید بیشتر یعنی فساد سریعتر دندان.
انواع پوسیدگی
پوسیدگی تاج: که هم در کودکان و هم در بزرگسالان به شدت شایع است و بیشتر روی سطوح افقی دندانها ظاهر می*شود.
پوسیدگی ریشه: با افزیش سن، لثه*ها شروع به عقب*نشینی می*کنند، از آنجا که آن قسمت از دندان که زیر لثه مخفی بوده و پس از عقب*نشینی پدیدار شده است، فاقد مینا می*باشد، در مقابل پوسیدگی و فساد بسیار آسیب*پذیر است.
پوسیدگی مجدد: اطراف دندان پر شده، محل مناسبی برای تجمع پلاکها و در نتیجه پوسیدگی مجدد است.
اشخاصی که دچار خشکی دهان هستند، به علت کمبود ترشح بزاق، بیشتر در معرض پوسیدگی قرار می*گیرند. پوسیدگی را باید جدی گرفت چرا که اگر به موقع درمان نشود، می*تواند به عصب دندان لطمه زده و منجر به آبسه لثه گردد.
پلاک دندانی
پلاک یک لایه نازک و بی*رنگ است که از تجمع دائمی باکتریها و مواد قندی بر روی دندان ایجاد می*شود. اگر پلاکها به موقع از سطح دندانها پاک نشوند، می*توانند به پوسیدگی و بیماریهای لثه منجر شوند. باکتریهای فراوانی در دهان وجود دارند که از مواد غذایی و ترکیبات موجود در بزاق تغذیه می*کنند. پس از صرف هر وعده غذا، اسیدهایی که از باکتریهای روی پلاکها تولید می*شوند، می*توانند به دندان صدمه زده و ایجاد حفره نمایند. اگر پلاک به موقع تحت درمان قرار نگیرد، می*تواند باعث بیماریهای دندان یا تورم و خونریزی لثه*ها گردد.
جرم دندان
جرم دندان که گاه منشاء آهکی دارد، در واقع پلاکی است که سخت شده است. اگر جرم در خط لثه ایجاد شود می*تواند آن را دچار بیماری کند.جرم دندان زمینه را برای ایجاد پلاکهای دندانی تسهیل می*کند. علاوه بر اینکه جرم دندان بر زیبای ظاهری شخص لطمه می*زند، به علت ساختار متخلخلش مستعد جذب مواد رنگی از سیگار، قهوه، چای و ... است. برخلاف پلاک که بی*رنگ است، جرم دندان، کاملا* قابل تشخیص است. علامت مشخصه آن وجود لکهای زرد یا قهوه*ای بر روی دندان و لثه می*باشد.
بیماری لثه
بیماری لثه با ورم و آماس لثه شروع می*شود که بیماری در این مرحله به راحتی قابل درمان است. علائم ورم و التهاب، حساسیت و خونریزی هنگام مسواک زدن می*باشد. ممکن است مراحل پیشرفته بیماری لثه به از دست دادن دندانها بیانجامد. سلامتی لثه*ها بر سلامتی عمومی بدن تاثیرگذار است. مطالعات و بررسیهای اخیر وجود رابطه میان بیماری لثه و بیماریهای دیگر مانند: دیابت قندی، بیماری قلبی و زایمان زودرس را نمایان ساخته*اند.
بوی بد دهان
امروزه 40% از جمعیت جهان از مشکل بوی بد دهان یا (Halitosis) رنج می*برند. بوی بد دهان ممکن است، به علل ذیل ایجاد شود:
مواد غذایی، باقیمانده ذرات غذا در بین دندانها، همچنین بعضی از مواد غذایی نظیر سیر و پیاز و مشروبات الکلی تولید بوی بد دهان می*کنند.
بیماریهای دهان و دندان و عدم رعایت کامل بهداشت دهان و دندان می*تواند باعث ایجاد بوی بد گردد.
خشکی دهان باعث باقیماندن سلولهای مرده روی سطح زبان و لثه*ها می*شود. تجزیه سلولهای مرده سبب ایجاد بوی بد می*گردد.
بیماریها: عفونتهای ریوی، بیماریهای کلیوی، نارسائی کبدی، دیابت کنترل نشده، ریفلاکس یا برگشت اسید معده به مری (ترش کردن معده) و سکسکه نیز می*توانند در پیدایش عارضه بوی بد دهان مؤثر باشند.
وضعیت دهان، بینی و گلو: در صورتیکه عفونتهای سینوسی از طریق مجرای بینی به گلو راه یابد، تنفس را بدبو می*کند. اگر تنفس کودکی بدبو شد، ممکن است شیئی کوچکی را در سوراخ بینی خود فرو کرده باشد (جسم خارجی بینی). برونشیت و عفونتهای مجاری تنفسی نیز از سایر عوامل مؤثر در ایجاد این عارضه بشمار می*روند.
استعمال دخانیات: سیگار کشیدن دهان را خشک و تنفس را بدبو می*کند و در درازمدت انواع بیماریهای دهان و دندان را ایجاد خواهد کرد.
رژیم غذایی سخت: ضمن روزه یا رژیمهای غذایی سخت به علت کاهش غلظت پاره*ای از مواد شیمیایی در خون، ممکن است مشکل بوی بد دهان ایجاد شود.
پوسیدگی*های دندانی بطور مستقیم با شیوه زندگی، عادتهای غذایی، میزان مراقبتهای بهداشتی از دهان و دندان، وجود فلوراید در آب و خمیر دندان و ... بستگی دارد. توارث نیز نقش مهمی را در مستعد بودن دندان به پوسیدگی ایفا می*کند.
در یک دهان تمیز، بلافاصله پس از مسواک زدن یک لایه پوششی نازک میکروسکوپی که منشاء آن پروتئینهای موجود در بزاق می*باشد، بر روی دندانها ایجاد می*شود. بلافاصله پس از ایجاد این لایه، میکروارگانیسمها روی آن می*چسبند و بر روی دندان ایجاد پلاک می*نمایند. در این مرحله، pH دهان حدود 2/6 تا 7 است. اگر pH دهان به زیر 5/5 برسد، مینای دندان قسمتی از مواد معدنی خود را از دست می*دهد و آمادگی برای شکسته شدن پیدا می*کند. اگر pH خیلی پائین بیاید، حتی مغز دندان که درون لثه مستقر است، نیز دچار آسیب می*شود. خوردن غذاهای شیرین به علت وجود قندهای هیدروکربنی در داخل ساختار خود می*تواند تحت تاثیر آنزیمهای موجود در بزاق تولید اسید کرده و pH دهان را پایین بیاورد که اصطلاحا به این گونه مواد قندی، کربوهیدراتهای قابل تخمیر گفته می*شود. علاوه بر تاثیر آنزیمها بر کربوهیدراتها، باکتریهای موجود در دهان نیز به مواد قندی علاقه داشته و نتیجتا *فعالیت آنها نیز تولید اسید را دوچندان می*کند، تولید اسید بیشتر یعنی فساد سریعتر دندان.
انواع پوسیدگی
پوسیدگی تاج: که هم در کودکان و هم در بزرگسالان به شدت شایع است و بیشتر روی سطوح افقی دندانها ظاهر می*شود.
پوسیدگی ریشه: با افزیش سن، لثه*ها شروع به عقب*نشینی می*کنند، از آنجا که آن قسمت از دندان که زیر لثه مخفی بوده و پس از عقب*نشینی پدیدار شده است، فاقد مینا می*باشد، در مقابل پوسیدگی و فساد بسیار آسیب*پذیر است.
پوسیدگی مجدد: اطراف دندان پر شده، محل مناسبی برای تجمع پلاکها و در نتیجه پوسیدگی مجدد است.
اشخاصی که دچار خشکی دهان هستند، به علت کمبود ترشح بزاق، بیشتر در معرض پوسیدگی قرار می*گیرند. پوسیدگی را باید جدی گرفت چرا که اگر به موقع درمان نشود، می*تواند به عصب دندان لطمه زده و منجر به آبسه لثه گردد.
پلاک دندانی
پلاک یک لایه نازک و بی*رنگ است که از تجمع دائمی باکتریها و مواد قندی بر روی دندان ایجاد می*شود. اگر پلاکها به موقع از سطح دندانها پاک نشوند، می*توانند به پوسیدگی و بیماریهای لثه منجر شوند. باکتریهای فراوانی در دهان وجود دارند که از مواد غذایی و ترکیبات موجود در بزاق تغذیه می*کنند. پس از صرف هر وعده غذا، اسیدهایی که از باکتریهای روی پلاکها تولید می*شوند، می*توانند به دندان صدمه زده و ایجاد حفره نمایند. اگر پلاک به موقع تحت درمان قرار نگیرد، می*تواند باعث بیماریهای دندان یا تورم و خونریزی لثه*ها گردد.
جرم دندان
جرم دندان که گاه منشاء آهکی دارد، در واقع پلاکی است که سخت شده است. اگر جرم در خط لثه ایجاد شود می*تواند آن را دچار بیماری کند.جرم دندان زمینه را برای ایجاد پلاکهای دندانی تسهیل می*کند. علاوه بر اینکه جرم دندان بر زیبای ظاهری شخص لطمه می*زند، به علت ساختار متخلخلش مستعد جذب مواد رنگی از سیگار، قهوه، چای و ... است. برخلاف پلاک که بی*رنگ است، جرم دندان، کاملا* قابل تشخیص است. علامت مشخصه آن وجود لکهای زرد یا قهوه*ای بر روی دندان و لثه می*باشد.
بیماری لثه
بیماری لثه با ورم و آماس لثه شروع می*شود که بیماری در این مرحله به راحتی قابل درمان است. علائم ورم و التهاب، حساسیت و خونریزی هنگام مسواک زدن می*باشد. ممکن است مراحل پیشرفته بیماری لثه به از دست دادن دندانها بیانجامد. سلامتی لثه*ها بر سلامتی عمومی بدن تاثیرگذار است. مطالعات و بررسیهای اخیر وجود رابطه میان بیماری لثه و بیماریهای دیگر مانند: دیابت قندی، بیماری قلبی و زایمان زودرس را نمایان ساخته*اند.
بوی بد دهان
امروزه 40% از جمعیت جهان از مشکل بوی بد دهان یا (Halitosis) رنج می*برند. بوی بد دهان ممکن است، به علل ذیل ایجاد شود:
مواد غذایی، باقیمانده ذرات غذا در بین دندانها، همچنین بعضی از مواد غذایی نظیر سیر و پیاز و مشروبات الکلی تولید بوی بد دهان می*کنند.
بیماریهای دهان و دندان و عدم رعایت کامل بهداشت دهان و دندان می*تواند باعث ایجاد بوی بد گردد.
خشکی دهان باعث باقیماندن سلولهای مرده روی سطح زبان و لثه*ها می*شود. تجزیه سلولهای مرده سبب ایجاد بوی بد می*گردد.
بیماریها: عفونتهای ریوی، بیماریهای کلیوی، نارسائی کبدی، دیابت کنترل نشده، ریفلاکس یا برگشت اسید معده به مری (ترش کردن معده) و سکسکه نیز می*توانند در پیدایش عارضه بوی بد دهان مؤثر باشند.
وضعیت دهان، بینی و گلو: در صورتیکه عفونتهای سینوسی از طریق مجرای بینی به گلو راه یابد، تنفس را بدبو می*کند. اگر تنفس کودکی بدبو شد، ممکن است شیئی کوچکی را در سوراخ بینی خود فرو کرده باشد (جسم خارجی بینی). برونشیت و عفونتهای مجاری تنفسی نیز از سایر عوامل مؤثر در ایجاد این عارضه بشمار می*روند.
استعمال دخانیات: سیگار کشیدن دهان را خشک و تنفس را بدبو می*کند و در درازمدت انواع بیماریهای دهان و دندان را ایجاد خواهد کرد.
رژیم غذایی سخت: ضمن روزه یا رژیمهای غذایی سخت به علت کاهش غلظت پاره*ای از مواد شیمیایی در خون، ممکن است مشکل بوی بد دهان ایجاد شود.