***HeleNa***
مــدیـر بـازنشـسـتـه
مناسب*ترین زمان آبیاری در گرم*ترین ساعات روز، زمانی است که خاک گلدان رو به خشکی نهاده ولی هنوز کاملاً خشک نشده است. جهت راهنمایی و یاری شما به تشخیص صحیح اینکه خاک گلدان در حال خشک شدن هست یا خیر، اولاً باید سطح خاک گلدان خشک باشد و در برخی گیاهان دو نم باشد. ثانیاً هنگامی که با انگشت به گلدان ضربه می*زنید باید صدای پوکی بدهد که نشانة خشکی خاک است و نه صدای خفه که در اثر خاک مرطوب تولید می*شود. خاک مرطوب نسبتاً چسبنده است و خاک دو نم چسبندگی کمتری دارد. خاک ۸۵ درصد گیاهان آپارتمانی بایستی همیشه مرطوب باشد. خاک مرطوب خاکی است که اگر آن را مشت کنید و فشار دهید، فرم گرفته و با یک تلنگر ذرات آن از هم جدا می*شود.
عوامل مؤثر در آبیاری گیاه:
چنانچه درجة حرارت محیط و شدت نور به هر دلیلی در آپارتمان بیشتر شود نیاز گیاه به آب طبیعتاً بیشتر می*شود. گیاهانی که در گلدان*های کوچک هستند یا برای مدتی خاک و یا گلدانشان تعویض نشده نسبت به گیاهانی که در گلدان*های بزرگ بوده یا خاک آنها و گلدانشان تازه عوض شده، نیاز بیشتری به آب دارند. در فصل پاییز که هوا رو به سردی می*رود و به خصوص در فصل زمستان، رشد گیاه هم کمتر شده و ممکن است به طور کلی متوقف گردیده باشد. در این فصل که هنگام استراحت گیاه است، تبخیر آب داخل خاک گلدان نیز کمتر می*گردد. پس باید از میزان آبیاری آن کاسته و فواصل آن را زیادتر و از افراط در آبیاری آن خودداری نمود. مجدداً در فصل بهار و تابستان میزان آبیاری را بسته به نیاز گیاه افزایش دهید.
به طور کلی گیاهان گوشتی و کاکتوس*ها به فواصل آبیاری بیشتری نیاز دارند تا گونه*های دارای برگ*های نازک نظیر حسن یوسف و پیله*آ. خلاصه اینکه هرچه گیاهان دارای برگ*های پهن*تر و بزرگ*تر بوده و رشد سریع*تر داشته باشند دفعات بیشتری به آب نیاز دارند. مطالب زیر را خوب به خاطر بسپارید و برای جلوگیری از تلف شدن گیاهانتان نکات یادآوری شده را دقیقاً به کار بندید. ۱- در هنگام آبیاری از آبی که سرد نبوده و دمای آن با درجة حرارت محیط زیست آن یکسان و کلر آن نیز خارج شده باشد استفاده نمایید.
۲- توجه داشته باشید جمع شدن آب در زیر گلدانی مضر است و آب اضافی بلافاصله بایستی تخلیه شود و هر چند ماه یک بار نیز اطمینان حاصل نمایید که آب از سوراخ تحتانی آن به آرامی خارج گردد.
۳- خیس نگه*داشتن مداوم خاک گلدان، هوای موجود در خاک را به بیرون می*راند و سبب می*شود ریشه*های آن در اثر عدم تنفس پوسیده و درنتیجه گیاه تلف گردد.
۴- درجة حرارت محیط زیست گیاهان، جنس گلدان، فصل و نوع خاک آن تأثیر مهمی در تنظیم آبیاری دارد.
۵- یکی از علائم اولیة افراط در آبیاری، زرد شدن برگ*های تحتانی نظیر دیفن*باخیا و در برخی از گیاهان مانند لیندا لَخت و شُل شدن برگ*های فوقانی آن است. توجه داشته باشید افراط در آبیاری علت مرگ بیشتر گیاهان آپارتمانی است.
درجه حرارت و رطوبت هوا
یکی دیگر از عواملی که در سلامتی و طراوت گیاهان نقش عمده*ای دارد میزان رطوبت و حرارت موجود در اطراف آن*هاست. کمبود رطوبت محیط زیست گیاه، آب کلردار و کمبود پتاسیم موجب سوختگی نوک و حاشیة برگ*ها و ایجاد لکه*های قهوه*ای رنگ در نقاط مختلف برگ*ها می*شود.
توجه داشته باشید اگر می*خواهید گیاهانتان از طراوت و شادابی خاصی برخوردار باشند، درجة حرارت محیط زیست آنان نباید از حدود ۲۰ تا ۲۲ درجة سانتی*گراد کمتر باشد برخی از آنان تا ۱۰-۱۲ درجه بالاتر از صفر حتی کمتر از آن را تحمل می*نمایند ولی افسرده و کسل می*شوند. چگونه رطوبت هوای اطراف گیاهانمان را در داخل آپارتمان بالا ببریم؟
۱- زیر گلدانی گیاهان را قدری بزرگ*تر از قطر دایرة دهانة گلدان و گودتر از زیرگلدانی*های معمولی، چیزی شبیه به تشت، که حدود ده سانتی*متر عمق و عرض آن از چتر گیاه بزرگتر باشد انتخاب کنید و کف آن را مملو از شن درشت یا پوکة صنعتی یا سفال خرد شده نموده و روی شن*ها به آن اندازه آب بریزید که آب با ته گلدان تماس نداشته باشد که باعث پوسیدگی ریشه*ها نشود. حال گلدان را روی شن*ها قرار دهید. تبخیر مداوم آب درون شن*ها باعث بالا رفتن میزان رطوبت در اطراف گیاه می*گردد و چنانچه با رطوبت*سنج آزمایش نمایید، هوای اطراف گلدان سه تا پنج مرتبه مرطوب*تر از قسمت*های دیگر اتاق است.
۲- روش دیگر آن است که با دستگاه آب*فشان (اسپری) آب ولرم را به صورت هاله در گرم*ترین ساعات روزهای تابستان به روی گیاه بپاشید. همچنین می*توانید در فصل زمستان با قراردادن ظرف آب و یا کتری روی بخاری و یا قرار دادن حوله*های مرطوب آغشته به اسانس اُکالیپتوس روی پره*های رادیاتور شوفاژ و یا استفاده از دستگاه بُخور تا حدود زیادی رطوبت محیط آنان را بالا ببرید. توجه داشته باشید قطرات آب اسپری شده بیش از حد روی برگ*ها (حباب مانند) نمانند و همچنین افراط در اسپری باعث جمع شدن آب در محل اتصال دمبرگ به ساقه در گیاهانی نظیر یوکا، دیفن*باخیا و لیندا می*شود که برای آنان مضر است و به تدریج باعث ایجاد لکه*های قهوه*ای در سطح برگ گیاه و پوسیدگی دمبرگ می*گردد. برای دفع آب*های اضافی روی برگ*ها، گیاه را به صورت آرام تکان دهید تا آب*های اضافی آن فرو ریزد.
۳- آخرین روش این است که گلدان*ها را دور هم جمع کنید. چون برگ*ها به طور دائم از خود بخار آب پس می*دهند این رطوبت در محدوده گلدان*ها جمع و متراکم شده و رطوبت محیط را بالا می*برد. کود
چه وقت کود بدهیم؟ معمولاً دادن کود شیمیایی جامع (کمپلکس) به مدت چهارماه بعد از خرید گیاه ضروری می*باشد. البته اگر گیاه در گلخانه نباشد، زمان کود دادن دوران رویش و یا گل دادن گیاه است، که این دوران برای گیاهان بدون گل (برگ*های زینتی) و گلدار از ماه فروردین تا آبان بوده و برای گونه*های گل*دهندة زمستانی فصل زمستان می*باشد. در دوران استراحت (خواب بودن) گیاه، که رشد در آن صورت نمی*گیرد و گیاه گل و برگ نمی*رویاند، به آن کود ندهید چرا که سبب فشار به گیاه شده و آن را ضعیف می*کند و باعث رویش نابهنگام برگ*ها و ریشه*ها می*شود. برای کوددهی باید از کودهای محلول که تمام عناصر مورد نیاز گیاه شامل سه عنصر اصلی ازت، فسفر و پتاس و دوازده عنصر فرعی نظیر روی، آهن، مولیبدن، مس، بُر و... می*باشند استفاده کرد. این کودها، هرماه یک بار یا از طریق خاک یا روی برگ*ها اسپری می*شود. (طبق دستور روی جعبه کود) کمتر از مقدار توصیه شده در روی جعبة کود اشکالی ندارد ولی بیشتر از مقدار توصیه شده باعث مرگ گیاه می*گردد.
خاک گلدان
بهترین ترکیب برای خاک گلدان گیاهان آپارتمانی به طور اعم، شامل یک قسمت ماسه و دو قسمت خاک برگ یا پیت موس می*باشد. ولی برای قلمه زدن یا تکثیر از ترکیب دو قسمت ماسه و یک قسمت خاک برگ یا پی موس استفاده می*گردد.
هنگامی که از خاک برگ برای تعویض خاک گلدان استفاده می*نمایید نکتة مهم این است که نباید خاک را بسیار فشار داد. فشردگی زیاد خاک برگ سبب می*شود که خاک برگ*ها به هم بچسبند و از ورود هوا و تنفس ریشه، که برای رشد گیاه بسیار مهم و ضروری است، جلوگیری نماید.
در صورت امکان برای قلمه*زنی می*توان به جای ماسه از ترکیبات معدنی پرلایت و دانة ریز لیکا (پوکة صنعتی ریز) هم استفاده نمود.
تعویض گلدان
تعویض گلدان به سه دلیل انجام می*شود: خالی شدن خاک گلدان از مواد غذایی و رشد زیاد ریشه*ها. به همین خاطر نشانة تعویض گلدان، ظهور علائم کمبود مواد غذایی است و یا خروج ریشه*ها از سوراخ زهکش ته گلدان و یا متورم شدن ریشه آنان در سطح خاک گلدان و یا به صورت مارپیچ در ته خاک گلدان جمع شده باشد.
توجه: در مورد گیاهان کند رشد و گیاهانی که گلدان بزرگ دارند می*توان به جای تعویض گلدان، چند سانتی*متر از خاک سطحی گلدان را با خاک جدید تعویض نمود. بهترین زمان تعویض گلدان در صورت نیاز نیمة دوم اسفند بعد از گرم شدن هوا در محیطی سربسته می*باشد. گلدان جدید بایستی فقط یک سایز از گلدان قبلی بزرگ*تر باشد. زیرا اکثر گیاهان آپارتمانی در گلدانی که به نظر شما کوچک می*آیند بهتر رشد می*کنند.
تمیز کردن و براق نمودن برگ*ها
گرد و غبار به طرق مختلفی دشمن برگ*ها و گیاهان می*باشند. گرد و غبار، زیبایی و درخشندگی برگ*ها را از بین می*برد و نیز روزنه*ها و منافذ گیاه را می*پوشاند. بنابراین گیاه نمی*تواند به طور کامل تنفس کند. گرد و غبار لایه*ای روی برگ تشکیل می*دهد که جلوی جذب مؤثر نور آفتاب را می*گیرد. گرد و غبار مخصوصاً در مناطق صنعتی و در شهرهای بزرگ، حاوی مواد صنعتی و شیمیایی بوده و برای گیاه زیان*آور می*باشد.
بنابراین برگ*ها باید به طور مرتب به طریقی که ذکر می*شود تمیز شوند. این عمل با اسپری کردن آب یا پاک کردن برگ*ها توسط یک اسفنج تمیز انجام می*شود.
هرگز برگ*های جوان و تازه روییده را تمیز نکنید چرا که بسیار لطیف بوده و خیلی سریع زخمی می*شوند. در مواقعی که برگ*ها بسیار کثیف هستند می*باید که اول با دستمالی نرم خاک*ها را گرفته سپس برگ*ها شست*وشو شوند. اگر این کار قبل از شست*وشوی برگ*ها انجام نپذیرد ممکن است که شستن برگ*ها ایجاد لایه*ای از گِل چسبنده روی برگ نمایند که به مراتب بدتر از حالت اول برگ*ها گردیده و باعث مسدود شدن منافذ برگ*ها و در نتیجه مرگ گیاه می*گردد.
در مورد کاکتوس*ها و گیاهانی که برگ*هایشان به آب حساس است (مثل بنفشه آفریقایی و سرخس) از اسپری آب روی برگ*ها خودداری کرده و با بُرس یا قلم موی نرم مرطوب، خاک آنها را بزدایید.
عوامل مؤثر در آبیاری گیاه:
چنانچه درجة حرارت محیط و شدت نور به هر دلیلی در آپارتمان بیشتر شود نیاز گیاه به آب طبیعتاً بیشتر می*شود. گیاهانی که در گلدان*های کوچک هستند یا برای مدتی خاک و یا گلدانشان تعویض نشده نسبت به گیاهانی که در گلدان*های بزرگ بوده یا خاک آنها و گلدانشان تازه عوض شده، نیاز بیشتری به آب دارند. در فصل پاییز که هوا رو به سردی می*رود و به خصوص در فصل زمستان، رشد گیاه هم کمتر شده و ممکن است به طور کلی متوقف گردیده باشد. در این فصل که هنگام استراحت گیاه است، تبخیر آب داخل خاک گلدان نیز کمتر می*گردد. پس باید از میزان آبیاری آن کاسته و فواصل آن را زیادتر و از افراط در آبیاری آن خودداری نمود. مجدداً در فصل بهار و تابستان میزان آبیاری را بسته به نیاز گیاه افزایش دهید.
به طور کلی گیاهان گوشتی و کاکتوس*ها به فواصل آبیاری بیشتری نیاز دارند تا گونه*های دارای برگ*های نازک نظیر حسن یوسف و پیله*آ. خلاصه اینکه هرچه گیاهان دارای برگ*های پهن*تر و بزرگ*تر بوده و رشد سریع*تر داشته باشند دفعات بیشتری به آب نیاز دارند. مطالب زیر را خوب به خاطر بسپارید و برای جلوگیری از تلف شدن گیاهانتان نکات یادآوری شده را دقیقاً به کار بندید. ۱- در هنگام آبیاری از آبی که سرد نبوده و دمای آن با درجة حرارت محیط زیست آن یکسان و کلر آن نیز خارج شده باشد استفاده نمایید.
۲- توجه داشته باشید جمع شدن آب در زیر گلدانی مضر است و آب اضافی بلافاصله بایستی تخلیه شود و هر چند ماه یک بار نیز اطمینان حاصل نمایید که آب از سوراخ تحتانی آن به آرامی خارج گردد.
۳- خیس نگه*داشتن مداوم خاک گلدان، هوای موجود در خاک را به بیرون می*راند و سبب می*شود ریشه*های آن در اثر عدم تنفس پوسیده و درنتیجه گیاه تلف گردد.
۴- درجة حرارت محیط زیست گیاهان، جنس گلدان، فصل و نوع خاک آن تأثیر مهمی در تنظیم آبیاری دارد.
۵- یکی از علائم اولیة افراط در آبیاری، زرد شدن برگ*های تحتانی نظیر دیفن*باخیا و در برخی از گیاهان مانند لیندا لَخت و شُل شدن برگ*های فوقانی آن است. توجه داشته باشید افراط در آبیاری علت مرگ بیشتر گیاهان آپارتمانی است.
یکی دیگر از عواملی که در سلامتی و طراوت گیاهان نقش عمده*ای دارد میزان رطوبت و حرارت موجود در اطراف آن*هاست. کمبود رطوبت محیط زیست گیاه، آب کلردار و کمبود پتاسیم موجب سوختگی نوک و حاشیة برگ*ها و ایجاد لکه*های قهوه*ای رنگ در نقاط مختلف برگ*ها می*شود.
توجه داشته باشید اگر می*خواهید گیاهانتان از طراوت و شادابی خاصی برخوردار باشند، درجة حرارت محیط زیست آنان نباید از حدود ۲۰ تا ۲۲ درجة سانتی*گراد کمتر باشد برخی از آنان تا ۱۰-۱۲ درجه بالاتر از صفر حتی کمتر از آن را تحمل می*نمایند ولی افسرده و کسل می*شوند. چگونه رطوبت هوای اطراف گیاهانمان را در داخل آپارتمان بالا ببریم؟
۱- زیر گلدانی گیاهان را قدری بزرگ*تر از قطر دایرة دهانة گلدان و گودتر از زیرگلدانی*های معمولی، چیزی شبیه به تشت، که حدود ده سانتی*متر عمق و عرض آن از چتر گیاه بزرگتر باشد انتخاب کنید و کف آن را مملو از شن درشت یا پوکة صنعتی یا سفال خرد شده نموده و روی شن*ها به آن اندازه آب بریزید که آب با ته گلدان تماس نداشته باشد که باعث پوسیدگی ریشه*ها نشود. حال گلدان را روی شن*ها قرار دهید. تبخیر مداوم آب درون شن*ها باعث بالا رفتن میزان رطوبت در اطراف گیاه می*گردد و چنانچه با رطوبت*سنج آزمایش نمایید، هوای اطراف گلدان سه تا پنج مرتبه مرطوب*تر از قسمت*های دیگر اتاق است.
۲- روش دیگر آن است که با دستگاه آب*فشان (اسپری) آب ولرم را به صورت هاله در گرم*ترین ساعات روزهای تابستان به روی گیاه بپاشید. همچنین می*توانید در فصل زمستان با قراردادن ظرف آب و یا کتری روی بخاری و یا قرار دادن حوله*های مرطوب آغشته به اسانس اُکالیپتوس روی پره*های رادیاتور شوفاژ و یا استفاده از دستگاه بُخور تا حدود زیادی رطوبت محیط آنان را بالا ببرید. توجه داشته باشید قطرات آب اسپری شده بیش از حد روی برگ*ها (حباب مانند) نمانند و همچنین افراط در اسپری باعث جمع شدن آب در محل اتصال دمبرگ به ساقه در گیاهانی نظیر یوکا، دیفن*باخیا و لیندا می*شود که برای آنان مضر است و به تدریج باعث ایجاد لکه*های قهوه*ای در سطح برگ گیاه و پوسیدگی دمبرگ می*گردد. برای دفع آب*های اضافی روی برگ*ها، گیاه را به صورت آرام تکان دهید تا آب*های اضافی آن فرو ریزد.
۳- آخرین روش این است که گلدان*ها را دور هم جمع کنید. چون برگ*ها به طور دائم از خود بخار آب پس می*دهند این رطوبت در محدوده گلدان*ها جمع و متراکم شده و رطوبت محیط را بالا می*برد. کود
چه وقت کود بدهیم؟ معمولاً دادن کود شیمیایی جامع (کمپلکس) به مدت چهارماه بعد از خرید گیاه ضروری می*باشد. البته اگر گیاه در گلخانه نباشد، زمان کود دادن دوران رویش و یا گل دادن گیاه است، که این دوران برای گیاهان بدون گل (برگ*های زینتی) و گلدار از ماه فروردین تا آبان بوده و برای گونه*های گل*دهندة زمستانی فصل زمستان می*باشد. در دوران استراحت (خواب بودن) گیاه، که رشد در آن صورت نمی*گیرد و گیاه گل و برگ نمی*رویاند، به آن کود ندهید چرا که سبب فشار به گیاه شده و آن را ضعیف می*کند و باعث رویش نابهنگام برگ*ها و ریشه*ها می*شود. برای کوددهی باید از کودهای محلول که تمام عناصر مورد نیاز گیاه شامل سه عنصر اصلی ازت، فسفر و پتاس و دوازده عنصر فرعی نظیر روی، آهن، مولیبدن، مس، بُر و... می*باشند استفاده کرد. این کودها، هرماه یک بار یا از طریق خاک یا روی برگ*ها اسپری می*شود. (طبق دستور روی جعبه کود) کمتر از مقدار توصیه شده در روی جعبة کود اشکالی ندارد ولی بیشتر از مقدار توصیه شده باعث مرگ گیاه می*گردد.
خاک گلدان
بهترین ترکیب برای خاک گلدان گیاهان آپارتمانی به طور اعم، شامل یک قسمت ماسه و دو قسمت خاک برگ یا پیت موس می*باشد. ولی برای قلمه زدن یا تکثیر از ترکیب دو قسمت ماسه و یک قسمت خاک برگ یا پی موس استفاده می*گردد.
هنگامی که از خاک برگ برای تعویض خاک گلدان استفاده می*نمایید نکتة مهم این است که نباید خاک را بسیار فشار داد. فشردگی زیاد خاک برگ سبب می*شود که خاک برگ*ها به هم بچسبند و از ورود هوا و تنفس ریشه، که برای رشد گیاه بسیار مهم و ضروری است، جلوگیری نماید.
در صورت امکان برای قلمه*زنی می*توان به جای ماسه از ترکیبات معدنی پرلایت و دانة ریز لیکا (پوکة صنعتی ریز) هم استفاده نمود.
تعویض گلدان
تعویض گلدان به سه دلیل انجام می*شود: خالی شدن خاک گلدان از مواد غذایی و رشد زیاد ریشه*ها. به همین خاطر نشانة تعویض گلدان، ظهور علائم کمبود مواد غذایی است و یا خروج ریشه*ها از سوراخ زهکش ته گلدان و یا متورم شدن ریشه آنان در سطح خاک گلدان و یا به صورت مارپیچ در ته خاک گلدان جمع شده باشد.
توجه: در مورد گیاهان کند رشد و گیاهانی که گلدان بزرگ دارند می*توان به جای تعویض گلدان، چند سانتی*متر از خاک سطحی گلدان را با خاک جدید تعویض نمود. بهترین زمان تعویض گلدان در صورت نیاز نیمة دوم اسفند بعد از گرم شدن هوا در محیطی سربسته می*باشد. گلدان جدید بایستی فقط یک سایز از گلدان قبلی بزرگ*تر باشد. زیرا اکثر گیاهان آپارتمانی در گلدانی که به نظر شما کوچک می*آیند بهتر رشد می*کنند.
تمیز کردن و براق نمودن برگ*ها
گرد و غبار به طرق مختلفی دشمن برگ*ها و گیاهان می*باشند. گرد و غبار، زیبایی و درخشندگی برگ*ها را از بین می*برد و نیز روزنه*ها و منافذ گیاه را می*پوشاند. بنابراین گیاه نمی*تواند به طور کامل تنفس کند. گرد و غبار لایه*ای روی برگ تشکیل می*دهد که جلوی جذب مؤثر نور آفتاب را می*گیرد. گرد و غبار مخصوصاً در مناطق صنعتی و در شهرهای بزرگ، حاوی مواد صنعتی و شیمیایی بوده و برای گیاه زیان*آور می*باشد.
بنابراین برگ*ها باید به طور مرتب به طریقی که ذکر می*شود تمیز شوند. این عمل با اسپری کردن آب یا پاک کردن برگ*ها توسط یک اسفنج تمیز انجام می*شود.
هرگز برگ*های جوان و تازه روییده را تمیز نکنید چرا که بسیار لطیف بوده و خیلی سریع زخمی می*شوند. در مواقعی که برگ*ها بسیار کثیف هستند می*باید که اول با دستمالی نرم خاک*ها را گرفته سپس برگ*ها شست*وشو شوند. اگر این کار قبل از شست*وشوی برگ*ها انجام نپذیرد ممکن است که شستن برگ*ها ایجاد لایه*ای از گِل چسبنده روی برگ نمایند که به مراتب بدتر از حالت اول برگ*ها گردیده و باعث مسدود شدن منافذ برگ*ها و در نتیجه مرگ گیاه می*گردد.
در مورد کاکتوس*ها و گیاهانی که برگ*هایشان به آب حساس است (مثل بنفشه آفریقایی و سرخس) از اسپری آب روی برگ*ها خودداری کرده و با بُرس یا قلم موی نرم مرطوب، خاک آنها را بزدایید.