افغانستان از جمله کشورهایی است که از نگاه اقلیمی، تاریخی و شرایط آب و هوایی دارای جاذبه*های فراوانی برای جذب گردشگران است.
افغانستان از جمله کشورهایی است که از نگاه اقلیمی، تاریخی و شرایط آب و هوایی دارای جاذبه*های فراوانی برای جذب گردشگران است.ش
«اکوتوریسم در افغانستان»، عنوان کتابی است که به بررسی صنعت توریسم و وضعیت گردشگری و جاذبه*های توریستی در افغانستان پرداخته و «محمد عظیم عظیمی»، نویسنده افغان این اثر را تألیف کرده و به تازگی در کابل منتشر شده است.
مؤلف در ابتدای این کتاب، به بیان کلیات، تعاریف و مفاهیم، توریسم و توریست، جایگاه توریسم در مطالعات جغرافیایی، انواع توریسم، اهمیت توریسم، پیشینه توریسم و جایگاه و اهمیت «اکوتوریسم» (گردشگری طبیعی) در صنعت جهانگردی پرداخته است.
فصل دوم کتاب به معرفی جاذبه*های طبیعی افغانستان، اقلیم و شرایط آب و هوایی و ارتفاعات و جاذبه*های توریستی افغانستان اختصاص دارد.
در این فصل نویسنده به تفصیل به معرفی جاذبه*های گردشگری افغانستان مثل، دریاچه*ها، سواحل و گردشگاه*های آبی، دشت*ها، جلگه*ها و مراتع سر سبز، جنگل*ها و بیشه*ها، تالاب*ها، آبشارها، چشمه*ها، دره*ها و تنگه*ها، غارهای طبیعی و رودخانه*ها و ماهی*گیری در افغانستان پرداخته است.
در ادامه فصل دوم کتاب، بیابان*ها و بیابان*گردی، شکارگاه*ها و زیستگاه*های حیات وحش، باغ*ها و تفرجگاه*ها، و محیط*های توریستی روستایی در افغانستان اشاره شده است.
فصل سوم کتاب، به صنعت توریسم در افغانستان، چالش*ها و راهکارها، پیشینه توریسم در افغانستان، سهم جهانگردی و توریسم در اقتصاد افغانستان، تبعات اقتصادی و اجتماعی توریسم پایدار برای افغانستان و چالش*ها و پیشنهادهای عملی توسعه گردشگری طبیعی پایدار در سطح افغانستان اختصاص دارد.
محمد عظیم عظیمی در پیشگفتار این اثر، صنعت توریسم در جهان را یکی از مهم*ترین پدیده*های قرن حاضر دانسته که علاوه بر فقر زدایی، عدالت گستری و اشتغال زایی، درآمد بالایی را نیز ایجاد کرده و برای فقرا نیز ایجاد شغل می*کند.
مؤلف در ادامه به وضعیت گردشگری و صنعت توریم در افغانستان پرداخته است و از این صنعت به عنوان راه*حلی برای رهایی از وابستگی به کمک*های جامعه جهانی و خروج از اقتصاد متکی بر پایه کشاورزی یاد کرده است.
در این کتاب، افغانستان یکی از مراکز عمده و کهن تمدن*های باستان به شمار رفته است که با دارا بودن طبیعتی جذاب و اقلیم متنوع دارای پتانسیل*های بالایی در زمینه گردشگری است.
این در حالی است که استعدادهای بالقوه افغانستان به باور نویسنده، در زمینه امکان گذران اوقات فراغت، ایام تعطیلات و سایر مناسبت*ها شکوفا نگشته، به نحوی که تا کنون افغانستان از مزایای سرشار این صنعت بی*بهره مانده است.
در ادامه، نویسنده به منابع سرشار افغانستان در زمینه صنعت گردشگری اشاره کرده است که علی*رغم آن همه منابع، تا کنون افغانستان در رده کشورهای توسعه نیافته است:
«هر چند افغانستان از قابلیت*های فراوانی برای توسعه گردشگری برخوردار است ولی در عمل گردشگری آن توسعه نیافته بوده و به تبع آن سهم ناچیز یا بهتر بگویم تقریباً هیچ از گردشگران و درآمد گردشگری را دارا است.
این امر بیش از هر چیز ناشی از جدی نگرفتن و باور نداشتن سیاستمداران کشور به این امر مهم بوده است.»
در مقدمه این کتاب نویسنده، ضمن اشاره به آثار تاریخی و فرهنگی فروانی که در افغانستان وجود دارد، نوشته است: «افغانستان از نظر وجود آثار تاریخی و فرهنگی، کشوری غنی است و از نظر جاذبه*های اکوتوریستی و تنوع اقلیمی نیز جایگاه خوبی در دنیا دارد.
اما تعداد توریست*های اندکی که از افغانستان بازدید می*کنند تنها به شهرهای خاصی مانند «بامیان»، «هرات،» «بدخشان»، «بلخ»، و کابل سفر می*کنند.
در واقع نبود امنیت و عدم وجود زیر ساخت*های مورد نیاز برای توسعه گردشگری امکان ورود جهانگردان را در کشور سخت کرده است.»
سپس نویسنده در ادامه مقدمه، به مهم*ترین دلایل عقب*ماندگی افغانستان در صنعت توریسم پرداخته است و شناخت ناکافی برخی مسئولان از گردشگر طبیعی، نداشتن متخصص توریسم، عدم انتشار نشریات فعال و تخصصی در این حوزه و نیز عدم ساخت برنامه*های جذاب تلویزیونی را از عمده دلایل این عفب ماندگی برشمرده است.
طبق پیش*بینی سازمان جهانی جهانگردی در سال 2020 میلادی، ضعیف*ترین و پایین*ترین کشورهای توریست پذیر جهان از طریق این صنعت افزون بر 20 میلیارد دلار درآمد کسب خواهند کرد و متوسط درآمد کشورهای توریست*پذیر نیز در سال به 50 میلیارد دلار خواهد رسید.
طبق نوشته محمد عظیم عظیمی، افغانستان در صورت سرمایه*گذاری و تأکید بر جذب گردشگر طبیعی، می*تواند به راحتی به درآمدهای پیش*بینی شده سازمان جهانی جهانگردی دست یابد.
آن گونه که مؤلف در این کتاب اشاره کرده است، وجود اقلیم*های مختلف، صدها نوع گیاه، 120 گونه پستاندار، انواع خزندگان، ماهی*ها، انواع دوزیستان و 450 گونه پرنده در افغانستان که به تنهایی به اندازه کل پرندگان سراسر قاره اروپا هستند، امتیازاتی است که می*تواند افغانستان را به سوی سهم واقعی خود سوق دهد.
به باور نویسنده اولین گام برای به حرکت درآوردن چرخ اقتصادی گردشگر طبیعی در افغانستان، شناسایی و معرفی قابلیت*ها و توانمندی*های بالقوه موجود در این کشور است که با شناخت و برنامه*ریزی*های همه جانبه می*توان زمینه*های بهره*برداری اقتصادی را مهیا نمود.
کشور افغانستان به دلیل تنوع اقلیمی و زیستی، توان* زیادی برای جلب گردشگر طبیعی دارد.
کتاب «اکوتوریسم در افغانستان» در 248 صفحه در قطع وزیری، با شمارگان،2000 نسخه در سال 1391 خورشیدی، توسط انتشارات «سراج» و انتشارات «صبح امید» در کابل منتشر شده است.
