خشکیدگی گریبان تمام گیاهان زاگرس را گرفت

[sting]

سرانجام خشکیدگی به گیاهان علفی مراتع زاگرس هم رسید و حالا نه تنها درختان بلوط و دیگر گونه های درختی این جنگلها که مراتع زاگرس هم در آستانه نابودی قرار گرفتند.

به گزارش مهر، حدود 5 سال پیش بود که نخستین گزارش*های ظهور علائم زوال و خشکیدگی در بلوط* زارهای زاگرس به ویژه استان ایلام منتشر شد و موجی از نگرانی*ها را در میان کارشناسان و فعالان حوزه منابع طبیعی و محیط زیست کشور بوجود آورد. البته مدت زیادی طول نکشید تا این پدیده شوم میهمان ناخوانده جنگل*های بلوط استان*های کرمانشاه، فارس، چهارمحال و بختیاری و کهگیلویه و بویراحمد هم شده و در ابتدای این رخداد تلخ؛ درگیر شدن درختان بلوط با پدیده زوال و خشکیدگی سبب شد تا این پدیده تحت عنوان «زوال یا خشکیدگی بلوط» نامگذاری شود.

بررسی*های اغلب محققان و پژوهشگران مراکز تحقیقاتی و علمی کشور حکایت از تنوع شکل زوال و خشکیدگی در جنگل*های زاگرس دارد که می*توان به زوال کامل(خشکیدگی کامل درخت یا درختچه و حمله آفات و امراض به آن)، خشکیدگی بخشی از تاج درخت (از بالا به پائین یا از پائین به بالا و مشاهده شواهد حمله آفات و امراض)، تحت فشار بودن درخت(خزان زود رس آن و خشکیدگی برخی از قسمت های تاج شامل شاخه های انتهائی) و بالاخره خشکیدگی تک پایه ای و یا لکه ای اشاره کرد.

با نگاهی اجمالی به روند مقابله با این پدیده ، همسونبودن برنامه*های تحقیقاتی و پژوهشی نهادهای مرتبط برای شناسایی علت یا مؤلفه*های مؤثر در بروز پدیده زوال و خشکیدگی در شمار ضعف های مدیریتی کنترل و مقابله با این فاجعه در رویشگاه*های زاگرس بوده هرچند که فرضیه*هایی مانند، نفوذ ریزگردها به کشور و تحت تأثیر قرار گرفتن گونه های گیاهی و زوال آنها، تخریب شدید اکوسیستم(ناشی از دخالت های بی رویه و عدم امکان ادامه حیات گونه های جنگلی و مرتعی)، تنش های محیطی بویژه خشکی و شوری و ناتوانی گونه های گیاهی برای مقابله با آنها، بیوتروریسم(ناشی از آلودگی عمدی گونه های گیاهی) و همین*طور بیماری*های ناشناخته و تأثیر آن بر گونه های جنگلی و مرتعی برای این زوال مطرح شده است.

یک کارشناس منابع طبیعی در این باره می گوید: بررسی*های تحقیقاتی و میدانی کارشناسان مرکز تحقیقات منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری برای نخستین*بار پرده از دو واقعیت تلخ دیگر برداشته که به*نظر می*رسد در گزارش*های منتشر شده در دیگر استان*های درگیر پدیده زوال به آن*ها اشاره نشده است.

به گفته هومان خاکپور، یکی از این نکات متفاوت در این گزارش*های تحقیقاتی، این است که علاوه بر گونه بلوط پدیده زوال یا خشکیدگی در دیگر گونه*های جنگلی درختی و درختچه*ای مانند زالزالک و زبان گنجشک،بادام، بنه و... هم به طور چشمگیر مشاهده می شود و متأسفانه هر روز هم بر وسعت گستره آن*ها افزوده می*شود!

آنطور که او می گوید: رسیدن پدیده زوال به گون*زارها و خشکیدگی سطح وسیعی از پوشش گونی و درختچه*ای مراتع نیز دومین واقعیت تلخ و نگران کننده این گزارش*هاست که تاکنون در گزارش*های دیگر استان*ها به آنها اشاره نشده و برای نخستین بار در رویشگاه*های زاگرس دیده می*شود.

به اعتقاد خاکپور، هرچند که این بررسی*ها در جنگل*ها و مراتع چهارمحال و بختیاری صورت گرفته است اما حقیقتا" مشخص نیست که آیا گزارش نشدن این موارد در سایر استان*ها، به دلیل عدم وجود این دو مورد در آن استان*ها است و یا اینکه تاکنون بررسی*های دقیق و جامعی در آن عرصه*های جنگلی و مرتعی صورت نگرفته است.

به هر حال آنچه مسلم است گزارش*های پهنه*بندی در چهارمحال و بختیاری حکایت از این حقیقت تلخ دارد که در حال حاضر علاوه *بر جنگل*ها، بخشهای گسترده*ای(حدود ۴۰۰ هزار هكتار) از گون*زارهای این منطقه نیز درگیر پدیده خشکیدگی شده و نیمی از اين عرصه*ها در وضعيت بحراني قرار گرفته*اندبنابراین لازم است مسئولان دیگر استان های زاگرس نیز بررسی جامعی در خصوص خشکیدگی ذیگر گونه های جنگلی و مرتعی این استان ها انجام دهند و اگر به نتایج مشابهی دست یافتند هرچه سریعتر برنامه ریزی اصولی برای جلوگیری از این پدیده که حالا دیگر نه تنها گریبانگیر بلوط ها بلکه تمام گونه های گیاهی زاگرس شده داشته باشند.