eLOy
مدیر کل انجمن
- تاریخ ثبتنام
- Jun 21, 2013
- ارسالیها
- 8,743
- پسندها
- 14,851
- امتیازها
- 113
- سن
- 42
- محل سکونت
- TeHrAn
- وب سایت
- www.biya2forum.ir
- تخصص
- نقاشی و خوشنویسی
اعتبار :
تفسیرآیات قرآن کریم – سوره حمد – آیه ٥– کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیه الله هاشمی رفسنجانی
إِیَّاکَ نَعْبُدُ وإِیَّاکَ نَسْتَعِینُ
[خدایا] فقط تو را می پرستیم و فقط از تو کمک می طلبیم.
إیاک نعبد
تقدیم مفعول (إیاک) بر فعل (نعبد) دلالت بر حصر دارد.
رب العلمین. الرحمن الرحیم. ملک یوم الدین. إیاک نعبد
رب العلمین. الرحمن الرحیم. ملک یوم الدین. إیاک نعبد
الحمد للّه رب العلمین ... إیاک نعبد
الحمد للّه رب العلمین. الرحمن الرحیم. ملک یوم الدین. إیاک نعبد
إیاک نعبد
به کارگیری «ما» به جای «من» گاهی برای اظهار عظمت است و گاهی برای پرهیز از انانیت و خودبینی. قرینه های کلامی تعیین کننده مراد است و در اینجا به مناسبت عبودیت، پرهیز از انانیت و خودبینی مقصود است. لذا «نعبد» به صورت متکلم مع الغیر آمده است.
الحمد للّه رب العلمین ... إیاک نعبد
تغییر اسلوب کلام در سوره حمد، یعنی التفات از غیبت به خطاب حاوی نکاتی است، از جمله اینکه آدمی پیش از آگاه شدن به صفات خدا ـ مانند ربوبیت او بر هستی و ... ـ گویا احساس نمی کند که خداوند بر همه چیز حاضر و ناظر است; ولی پس از باور به ربوبیت او و سایر صفاتش، خود و دیگران را در محضر خدا می یابد و او را در همه شؤونات حاضر می بیند.
إیاک نعبد
از جمله نکته های التفات از غیبت به خطاب در سوره حمد، بیان ادب عبادت و دعاست; یعنی، شایسته است انسان به هنگام پرستش و دعا احساس کند که در پیشگاه خداوند حاضر است.
الحمد للّه رب العلمین. الرحمن الرحیم ... إیاک نعبد
مطرح ساختن عبادت خدا پس از توصیف او به ربوبیت، رحمانیت، رحیمیت و مالکیت روز جزا، بیانگر انگیزه های پرستش است; یعنی، چون خدا رب است، شایسته پرستشاست و چون مردم به رحمت او نیازمندند، باید عبادتش کنند وبدان جهت که از عذاب آخرت می هراسند، باید او را بپرستند.
ملک یوم الدین. اءیّاک نعبد
الحمد للّه ... إیاک نعبد و إیاک نستعین
إیاک نعبد
آوردن «نعبد» (ما عبادت می کنیم) به جای «أعبد» (من عبادت می کنم) می تواند اشاره به خواسته هر انسان موحدی باشد; یعنی، او با گفتن جمله «ما عبادت می کنیم» بیان می دارد که خواهان یکتا پرستی همگان است.
و إیاک نستعین
إیاک نعبد و إیاک نستعین
متعلق «نستعین» همه وظایفی است که از سوره حمد می توان استفاده کرد و از آنها لزوم یکتا پرستی است که از «إیاک نعبد» به دست می آید; یعنی: نستعینک علی عبادتک و خلوصها.
إیاک نعبد و إیاک نستعین
الحمد للّه ... إیاک نستعین
از وظایفی که از سوره حمد استفاده می شود، لزوم ستایش خداوند است. بنابراین می توان گفت این معنا نیز متعلق «نستعین» است; یعنی: نستعینک علی ان نحمدک.
الحمد للّه رب العلمین ... إیاک نستعین
شناخت ربوبیت خدا و ... از تکالیفی است که می توان آن را از سوره حمد برداشت کرد. لذا آنها نیز متعلق «نستعین» می باشند; یعنی: نستعینک علی ان نعرف ربوبیتک و ... .
إیاک نستعین
برخی برآنند که متعلق «نستعین» یعنی مورد استعانت، ذکر نشده تا حکایت از همه امور داشته باشد ; یعنی: نستعینک علی امورنا کلها.
و إیاک نستعین
برداشت فوق لازمه این معناست که مراد از استعانت، استعانت در همه امور باشد.
إیاک نستعین
چون جمله «إیاک نستعین» پس از توصیف خداوند به «رب العالمین» و ... آمده، بیانگر این است که شناخت خداوند، با آن صفات یاد شده، آدمی را به این مرحله می رساند که غیر خدا را ناتوان ببیند و در نتیجه به توحید افعالی برساند.
إیاک نستعین
به کارگیری «نستعین» (استعانت می جوییم) به جای «أستعین» (استعانت می جویم)، می تواند اشاره به برداشت فوق باشد.
... «إیاک نعبد» ابراز رغبت و تقرب جستن عبد به سوی خدای تعالی و اظهار اخلاص در عمل برای اوست و نه غیر او و «إیاک نستعین» در خواست زیاده توفیق خدا و زیاده عبادت او و درخواست ادامه نعمتهای داده شده و یاری خداوند است ...».
آفرینش:
تدبیر آفرینش 2، 17
استمداد:
استمداد از خدا 13، 22
امیدواری:
امیدواری به پاداش اخروی 10; امیدواری به رحمت خدا 9
انانیّت:
اجتناب از انانیّت 6
انسان:
اختیار انسان 15; خواسته های انسان 19; عجز انسان 15; نیازهای انسان 14، 18
انگیزش:
عوامل انگیزش 3، 9، 10
ایمان:
آثار ایمان به خدا 3، 7; ایمان به توحید 21; ایمان به خدا 17; ایمان به ربوبیت خدا 3; ایمان به رحمت خدا 3; ایمان به صفات خدا 7; ایمان به مالکیت خدا 3; متعلق ایمان 3، 7
ترس:
آثار ترس از عذاب 10; ترس از عذاب اخروی 10
تزکیه:
عوامل تزکیه 11
تفکر:
آثار تفکر 5
تقرب:
عوامل تقرب 22
توحید:
توحید افعالی 21; زمینه توحید افعالی 20; زمینه توحید عبادی 4; گسترش توحید 12; گسترش افعالی 21
توفیقات:
توفیق خداشناسی 17; توفیق عبادت 14، 15، 22; درخواست توفیق 22
جهان بینی:
جهان بینی ایدئولوژی 3، 4، 7، 9، 10، 11
حمد:
زمینه حمد خدا 16
خدا:
آثار امدادهای خدا 16، 17; آثار خدا شناسی 4، 11، 20; اختصاصات خدا 1، 13; امدادهای خدا 15; ربوبیت خدا 2، 17; رحمانیت خدا 2، 17; رحیمیت خدا 2، 17; قدرت خدا 19; مالکیت اخروی خدا 2، 3; محضر خدا 6، 7، 8، 11; مهربانی خدا 2
رفتار:
پایه های رفتار 5
روایت: 22
عبادت:
آداب عبادت 6، 8; اختیار در عبادت 15; اخلاص در عبادت 14; حضور قلب در عبادت 8; دلایل عبادت خدا 2; زمینه عبادت 9، 10; عبادت خدا 1، 9، 10; عوامل عبادت 3
عمل:
اخلاص در عمل 22
قیامت:
مالک قیامت 2، 17
موحدان:
آرمان موحدان 12، 21
نعمت:
درخواست نعمت 22
نیازها:
نیاز به امدادهای خدا 14، 18
پی نوشت ها :
1. من لایحضره الفقیه، ج 1، ص 204، ح 12 ; نور الثقلین، ج 1، ص 19، ح 81.
منبع : پایگاه اطلاع رسانی آیة الله هاشمی رفسنجانی